Dossier
Inspectierapport
Sociale veiligheid
Op de TU Delft is de zorg voor sociale veiligheid van werknemers dusdanig verwaarloosd dat er sprake is van ‘wanbeheer’. Dit concludeerde de Inspectie van het Onderwijs na een onderzoek van ruim tien maanden. De snoeiharde conclusie leidde tot boosheid bij het universiteitsbestuur. De TU Delft kwam met een verweer. Lees in dit dossier meer over het inspectierapport en alles wat daarmee te maken heeft.
- Delta is op zoek naar (oud) TU-medewerkers die hun ervaringen willen delen. Dit kan eventueel anoniem. Mail naar tudelta@protonmail.com.
Volgens de Inspectie van het Onderwijs bestaat het plan van de TU Delft om de sociale veiligheid te verbeteren ‘grotendeels uit doelstellingen en richtingen’ en te weinig uit concrete acties. Ook ontbreekt volgens de inspectie kritische reflectie op de rol van het college van bestuur.
De werknemers van Nederlandse universiteiten krijgen in september 3,7 procent loonsverhoging en een eenmalige uitkering van 300 euro. In januari komt er nog één procent extra salaris bij. Ook de sociale veiligheid wordt verbeterd. Wat vinden de lokale bonden op de TU Delft daarvan?
De Inspectie van het Onderwijs was in haar rapport over sociale veiligheid aan de TU Delft kritisch over de rol van de raad van toezicht (rvt). Demissionair Onderwijsminister Dijkgraaf heeft daarna meerdere gesprekken gevoerd met de rvt en in een brief vier aandachtspunten meegegeven. In dit interview reageert voorzitter Tijo Collot d’Escury namens de voltallige raad van toezicht.
De vakbonden balen dat de onderhandelingen voor de nieuwe cao voor universiteitsmedewerkers moeizaam verlopen. Vooral over sociale veiligheid zouden de universiteiten nauwelijks willen praten.
De lokale vakbonden op de TU Delft herhaalden tijdens een overlegvergadering met het college van bestuur (cvb) hun eerdere standpunten en adviezen voor het vergroten van de sociale veiligheid op de TU Delft. Cvb-lid Marien van der Meer zei dat ze die zou meenemen. Ook vroeg ze om vertrouwen.
De Students and Staff for Safety vragen het college van bestuur en de raad van toezicht om zelfreflectie en transparant handelen om het vertrouwen van studenten en medewerkers terug te winnen. Deze ingezonden brief is door 25 van hen ondertekend.
De enige concrete acties uit het Veranderplan voor sociale veiligheid op de TU Delft zijn preventief, communicatief en therapeutisch van aard, ziet columnist Jan van Neerven. Het kan ook anders, zag hij op een universiteit in het buitenland.
Delta herpubliceert vandaag een onderzoeksartikel over sociale onveiligheid bij het Innovation and Impact Centre. Het verscheen op 15 april. De redactie verwijderde het nog diezelfde dag, onder protest. In dit stuk licht hoofdredacteur Saskia Bonger de achtergronden bij de herpublicatie toe. Alles hieraan is ongebruikelijk. Dat geldt ook voor deze toelichting, die bij hoge uitzondering wat persoonlijker van toon is. Maar dat is onvermijdelijk, als je zelf deel van het nieuws wordt.
Het college van bestuur zal de reactie van de Inspectie van het Onderwijs op het veranderplan van de TU Delft delen met de ondernemings- en studentenraad. Die toezegging deed rector magnificus en collegevoorzitter Tim van der Hagen tijdens de maandelijkse vergadering met de medezeggenschap.
Ondanks ‘meerdere incidenten’, onder meer bij Delta, vindt demissionair minister Robbert Dijkgraaf niet dat de onafhankelijkheid van hogeschool- en universiteitsmedia over de hele linie onder druk staat.
Het Innovation & Impact Centre heeft een werkgroep sociale veiligheid ingesteld. Die moet helpen ‘rust te brengen’, aldus voorzitter Jan Schiereck. De medewerkers van de afdeling liepen schade op door hoe de organisatie het vertrek van hun directeur afhandelde. “We willen zorgen dat iedereen zich weer senang voelt.”
De raad van toezicht (rvt) moet ‘de bestuurlijke verhoudingen in het oog houden’ tijdens het proces van verbetering van sociale veiligheid op de TU Delft. Dat schrijft demissionair minister Dijkgraaf in een brief aan de rvt die deze week openbaar is gemaakt.
De vakbonden CNV, FNV, AOb en FBZ zijn ‘woedend op het gebrek aan sociale veiligheid aan de TU Delft’. Ze constateren dat er nog veel open vragen zijn over het plan van aanpak dat tot verbetering moet leiden. Ook krijgen ze naar eigen zeggen tientallen reacties binnen van verontruste medewerkers na een onderzoeksartikel in het Algemeen Dagblad.
Delta kreeg op 6 juni tweemaal een prijs uitgereikt voor het beste journalistieke werk binnen de hoger onderwijsmedia. Delta kreeg de Kring Awards voor een onderzoeksverhaal over sociale onveiligheid bij het Innovation & Impact Centre (I&IC) dat in april veel stof deed opwaaien en een interview met planeetonderzoeker Daphne Stam, die uit onvrede vertrok bij de TU Delft.
De TU Delft leeft de Arbowet niet na. Ze neemt wel maatregelen om hoge werkdruk en ongewenst gedrag tegen te gaan, maar die zijn vaak niet gebaseerd op probleemanalyses. Ook is er geen zicht op de effectiviteit. Intussen heeft 37 procent van de medewerkers een verhoogd risico op een burn-out. De tijd om dit structureel te verbeteren raakt op.
Columnist Jan van Neerven neemt het in zijn eerste column in Delta op voor de persvrijheid. Zijn inspiratiebron is zijn vader, die daarover als hoofdredacteur van het Limburgs Dagblad fel van leer trok.
Het is belangrijk dat de redacties van universiteitsbladen en hogeschoolkranten onafhankelijk kunnen opereren. Dat zei demissionair minister Dijkgraaf dinsdag tijdens een vergadering van de Kamercommissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Hij reageerde op vragen van NSC-Kamerlid Hertzberger.
Hoogleraar wiskunde Jan van Neerven is één van de drie Delftenaren die zijn toegetreden tot de Koninklijke Nederlandse Academie der Wetenschappen. Naar eigen zeggen geeft hij het enige vak aan de TU Delft met als leerdoel dat studenten achteraf minder weten dan vooraf. Wat drijft Van Neerven en hoe vindt hij dat het zes weken na zijn kritische ingezonden brief in Delta gaat met het verbeteren van de sociale veiligheid?
Columnist Birgit van Driel verbaast zich over het gebrek aan zelfreflectie in de maatschappij. Ze betoogt dat politici en bestuurders eens wat vaker – publiekelijk – in de spiegel moeten kijken.
Columnist Dap Hartmann hoorde bij een van de bijeenkomsten over sociale veiligheid dat het college van bestuur op -20 stond. ‘Ik kon beamen dat het cvb inderdaad flink op achterstand stond, maar ik heb niet de indruk dat het zich daarvan bewust is.’
De Arbeidsinspectie oordeelt dat de universiteiten sinds 2020 slechts ‘marginaal’ actie hebben ondernomen tegen overmatige werkdruk en ongewenst gedrag. Ze moeten per 2025 verbetering laten zien, anders zal de inspectie gaan handhaven. Wat hebben de universiteiten gedaan en nagelaten en wat stelt de Arbeidsinspectie voor dat ze nu doen?
Onderwijzend en wetenschappelijk personeel op de universiteiten in Nederland lijdt massaal onder hoge werkdruk en ongewenst gedrag. De afgelopen jaren hebben de universiteiten dat niet weten te verbeteren. Dat constateert de Arbeidsinspectie in een hard rapport. De universiteiten krijgen tot 2025 om zich aan hun wettelijke zorgtaak te houden. Lukt dat niet, dan zal de inspectie gaan handhaven.
Het actieplan sociale veiligheid, dat de TU Delft half mei bij de Onderwijsinspectie moet inleveren, is bijna klaar. Althans, de versie die het college van bestuur (cvb) wil indienen. Het gaat namelijk om een ‘levend document’ dat daarom is omgedoopt in veranderplan. In het stuk trekt het cvb het boetekleed aan, erkent het dat terugkijken nodig is en noemt het een aantal (mogelijke) maatregelen voor de korte en de langere termijn.
Ondanks herhaaldelijke verzoeken gaf de raad van toezicht (rvt) de medezeggenschap tijdens de herbenoemingsprocedure van rector Tim van der Hagen geen inzage in het conceptrapport van de Onderwijsinspectie over sociale veiligheid. Volgens de rvt stond in het rapport niets wat herbenoeming in de weg zou staan.
Tijdens de door studenten georganiseerde Democracy Day bespraken medewerkers en studenten woensdag 1 mei hoe het bestuur van de universiteit anders kan. “We hoeven geen genoegen te nemen met de situatie zoals die nu is.”
Betrek promovendi meer bij initiatieven rondom het verbeteren van sociale veiligheid. Die oproep doet de University PhD Council op vrijdag 26 april in een brief aan het college van bestuur. Daarin deelt de belangenbehartiger eigen ideeën om de sociale veiligheid te verbeteren.
Na een sommatie van de TU Delft verwijderde Delta op maandag 15 april een onderzoeksartikel over problemen bij de afdeling I&IC. Op 16 april volgden excuses van het college van bestuur. Desondanks heeft Delta het artikel nog niet opnieuw gepubliceerd. Lees hieronder waarom.
De studentenraad en de ondernemingsraad spraken tijdens de overlegvergadering van april opnieuw met het college van bestuur over sociale veiligheid. De raadsleden spraken met het cvb af dat ze een ‘80-procent-versie’ van het actieplan sociale veiligheid zullen delen met hun achterban.
Het is verontrustend dat de universiteit zo veel consultants inhuurt om haar problemen op te lossen, schrijft Delta’s nieuwe student-columnist Alex Nedelcu in zijn eerste bijdrage. Het belemmert ons in het daadwerkelijk oplossen van problemen, betoogt hij.
Tijdens Democracy Day kunnen TU-studenten en -medewerkers met elkaar discussiëren over het bestuursmodel van de TU Delft. Een groep TU’ers organiseert het evenement om te onderzoeken hoe de TU op een meer democratische manier kan worden bestuurd.
Tijdens vier bijeenkomsten spraken medewerkers, studenten en alumni over problemen rond sociale veiligheid. De moderators hoopten op oplossingen, maar bleken moeite te hebben met het proces.
Het college van bestuur (cvb) heeft maandagmiddag een Delta-verslaggever weggestuurd bij een openbare vergadering met drie lokale vakbonden. Toehoorders en een adviseur van Berenschot waren wel welkom. Zowel vakbond FNV Overheid als de Nederlandse Vereniging van Journalisten verwerpen de actie.
Actiegroep Students and Staff for Safety gelooft niet dat het huidige college van bestuur de scherven nog kan lijmen. Dat schrijft de speciaal voor de sociale veiligheidskwestie opgerichte actiegroep donderdag in een verklaring.
We moeten onze academische gemeenschap niet het zwijgen laten opleggen door juristen, bepleit professor Richard Goossens (faculteit Industrieel Ontwerpen) naar aanleiding van de juridische druk op Delta. Bestrijd angstcultuur en zelfcensuur door te leren van fouten en door juist het open debat weer op te starten.
Nadat de TU Delft Delta gisteren sommeerde om een kritisch artikel over de werkcultuur op I&IC offline te halen, biedt collegevoorzitter Tim van der Hagen vandaag namens het cvb excuses aan aan Delta. Of het artikel weer online kan, is nog onduidelijk op het moment van schrijven.
Vanochtend publiceerde Delta een verhaal met de kop ‘Hoe zwijgplicht leidde tot angst onder medewerkers I&IC en vertrouwensbreuk met de rector’. Dat hebben we vanavond onder protest verwijderd.
Het college van bestuur heeft het managementteam van het Innovation & Impact Centre (I&IC) een zwijgplicht opgelegd over het functioneren van de op 1 april 2023 aangestelde directeur. Dat heeft zoveel onduidelijkheid en frustratie teweeggebracht bij I&IC-medewerkers dat zij zich beschadigd voelen. Twaalf medewerkers spreken tegenover Delta van een vertrouwensbreuk met rector magnificus Tim van der Hagen, de directeur Human Resources en de ombudsfunctionaris. Hoe één kwestie de conclusies van de Inspectie van het Onderwijs illustreert: de zorg voor medewerkers is aan de TU Delft niet op orde.
Tijdens een extra vergadering mochten de ondernemings- en studentenraad het college van bestuur bevragen over het actieplan sociale veiligheid. Ook de verslaggeving door Delta kwam ter sprake.
De lokale vakbonden van de TU Delft bekritiseren de samenstelling van het projectteam sociale veiligheid. Ze adviseren het college van bestuur de samenstelling zo snel mogelijk te heroverwegen en doen daar een voorstel voor.
Dik een maand nadat het rapport van de Inspectie van het Onderwijs uitkwam, geeft columnist Dap Hartmann het college van bestuur gratis advies: maak schoon schip, leg rekenschap af en stop met raamdecoratie.
In deze brief neemt hoogleraar wiskunde Jan van Neerven de hashtag #NietMijnCvb van columnist Bob van Vliet over. Hij vraagt zich af of college van bestuur en raad van toezicht zich aan hun eigen woorden zullen houden.
Het ‘projectteam sociale veiligheid’ heeft vier momenten geprikt waarop medewerkers, studenten en alumni van de TU Delft ideeën kunnen geven voor ‘een sociaal veiliger werk- en studieomgeving’. Bij een van de sessies zal de raad van toezicht aanwezig zijn, bij een andere het college van bestuur.
Voor het eerst sinds de publicatie van het rapport van de onderwijsinspectie zaten het college van bestuur, de ondernemings- en studentenraad donderdag met elkaar om tafel. Slechts een klein deel was openbaar. Er kwamen een paar nieuwtjes voorbij. Zo wil de or meer vrouwen in sommige managementteams.
De maandelijkse vergadering van het college van bestuur met de medezeggenschapsraden vindt donderdag grotendeels achter gesloten deuren plaats. Alleen het laatste half uur van de in totaal twee uur durende vergadering is openbaar.
In de discussie over sociale veiligheid gaat het veel over hiërarchie, schrijft columnist Bob van Vliet. Maar je kunt dat ook anders noemen: een gebrek aan democratie. “We hebben nul macht over onze bestuurders.”
Na publicatie van het inspectierapport schiet de TU te snel in de aloude rol van probleemoplosser, met de rug naar het verleden en de deuren dicht. Als we echt een sociaal veilige universiteit willen, dan kunnen we dat niet laten gebeuren, schrijft hoofdredacteur Saskia Bonger in dit commentaar.
Tim van der Hagen, rector magnificus en voorzitter van het college van bestuur van de TU Delft, vindt niet dat hij een verkeerde inschatting heeft gemaakt door de inspectie te dreigen met een rechtszaak. Hoe verantwoordt hij dat er drie weken van protest nodig waren voor hij tot inkeer kwam?
In een mail aan medewerkers over de gestaakte rechtsgang schrijft het college van bestuur dat sociaal onveilig gedrag onacceptabel is en niet mag worden gebagatelliseerd. Toch trokken de bestuurders in een reactie op de Onderwijsinspectie de ervaringen van melders in twijfel, blijkt uit een analyse van Delta.
Jan Schiereck, medewerker bij het Innovation & Impact Centre van de TU Delft maakt zich zorgen over zijn ‘collega’s en onze werkomstandigheden’, schrijft hij in deze brief.
De maandelijkse overlegvergadering van de studentenraad moest het woensdag zonder het college van bestuur stellen, terwijl beide juist voor het eerst openbaar over het inspectierapport zouden praten.
Het college van bestuur ziet af van een rechtszaak tegen de Inspectie van het Onderwijs. Dat staat in een bericht dat op woensdagochtend 20 maart naar alle medewerkers is gestuurd. Delta sprak erover met rector Tim van der Hagen.
In een door de ondernemingsraad georganiseerde bijeenkomst deelden werknemers van de TU Delft woensdag hun ideeën voor een sociaal veiligere werkomgeving. “Zeg als cvb niet: we gunnen iedereen een fijne werksfeer. Zeg: het is onze verantwoordelijkheid om dat voor elkaar te krijgen.”
De lokale vakbonden op de TU Delft stellen ‘ernstige vragen over de continuïteit bij de door de onderwijsinspectie voorgeschreven veranderprocessen’. Twee collegeleden zullen nog maar relatief kort op hun posten zitten, terwijl een cultuurverandering volgens de bonden om een langjarige stabiele leiding vraagt.
Alle medewerkers van de TU Delft kunnen hun ideeën over een sociaal veiligere werkomgeving delen met de ondernemingsraad (or). Die heeft iedereen uitgenodigd voor een bijeenkomst op woensdag 20 maart. De or zal die ideeën delen met het college van bestuur, dat zijn actieplan uiterlijk 19 mei aan de onderwijsinspectie wil sturen.
De centrale en lokale medezeggenschapraden van de TU Delft zijn het niet eens met de ‘weinig empathische’ manier waarop het college van bestuur heeft gereageerd op het inspectierapport. ‘We hadden meer zelfreflectie verwacht’, schrijft de ondernemingsraad.
Een anonieme groep TU’ers, de ‘Students and staff for safety’, is een petitie gestart tegen het voornemen van het college van bestuur en de raad van toezicht om de Inspectie van het Onderwijs voor de rechter te dagen. Delta mailde met hen.
Laten we ophouden met doen alsof de meldingen bij de onderwijsinspectie uitschieters zijn in een verder prettige gemeenschap, schrijft universitair docent Marieke Kootte. “Corrigeer iemand die zegt dat ‘vrouwen net zo leuk zijn om mee te spelen als getallen’.”
College van bestuurslid Marien van der Meer heeft er ‘het volste vertrouwen in’ dat de TU Delft ‘stappen voorwaarts’ kan maken om ‘ook in sociale veiligheid een topuniversiteit te worden’. Dat zei ze tijdens haar eerste publieke optreden sinds het vernietigende rapport over sociale veiligheid van de Inspectie van het Onderwijs is gepubliceerd.
De vier vakbonden die zijn verbonden aan de TU Delft willen niet dat het college van bestuur (cvb) de Inspectie van het Onderwijs voor de rechter daagt. In een statement aan haar leden schrijven de bonden dat veel TU-medewerkers de visie van het cvb niet steunen.
Een groep TU-medewerkers roept het college van bestuur en de raad van toezicht in een petitie op om geen rechtszaak te beginnen tegen de Inspectie van het Onderwijs.
De gang naar de rechter die de TU overweegt naar aanleiding van het rapport van de onderwijsinspectie, lijkt meer een poging om het eigen straatje schoon te vegen dan om iets te doen aan de onderliggende oorzaken van de meldingen. De goede naam van de TU Delft herstel je niet in de rechtbank, maar door je een uitmuntend werkgever te tonen, vindt Dap Hartmann.
De TU Delft heeft per abuis vertrouwelijke bedrijfsinformatie online gezet in haar verweer tegen het rapport van de Inspectie van het Onderwijs. Passages die waren witgelakt, waren toch leesbaar. Uit die delen blijkt dat de universiteit vooral vreesde voor reputatieschade voor bestuurders.
De TU Delft is ‘voornemens’ om de Inspectie van het Onderwijs voor de rechter te dagen vanwege haar ‘ondeugdelijke onderzoek’. De inspectie vertrouwt erop dat haar rapport die toets doorstaat. Demissionair minister Dijkgraaf heeft intussen de Kamer ingelicht over zijn stappen.
Het onderzoeksrapport van de Inspectie van het Onderwijs gaat over grensoverschrijdend gedrag én financiën. Het financieel beheer zou op orde zijn, maar toch ziet de inspectie ‘ruimte voor verbetering’.
Na onderzoek naar mogelijk grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer van de TU Delft concludeert de Inspectie van het Onderwijs dat er sprake is van wanbeheer. De organisatie zou tot op het hoogste niveau tekortschieten bij het borgen van de sociale veiligheid. De TU spreekt van een ‘ondeugdelijk onderzoek’ en een ‘grote stappen snel thuis-rapport’ en is van plan om naar de rechter te stappen.
De Inspectie van het Onderwijs verwacht in maart haar rapport over grensoverschrijdend gedrag en financiën op de TU Delft te publiceren. Het gaat om een omvangrijk onderzoek.
Het onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar grensoverschrijdend gedrag op de TU Delft is in de analysefase. Ook financiën blijken onder de loep te liggen.
De Inspectie van het Onderwijs krijgt respons op haar oproep aan TU-medewerkers om grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer te melden. Navraag leert dat de oproep breder is.
De Inspectie van het Onderwijs roept TU-medewerkers op om zich te melden als zij grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer hebben ervaren. Aanleiding zijn meerdere meldingen.
