NSC-Kamerlid Hertzberger praat op TU over sociale veiligheid

Hertzberger, alumnus van de TU Delft, was op de campus als woordvoerder hoger onderwijs en wetenschap van coalitiepartij NSC. Zij is één van de leden in de Tweede Kamer die het onderwerp sociale veiligheid en persvrijheid regelmatig onder de aandacht van Onderwijsminister Eppo Bruins brengt.

Om uit eerste hand te horen wat er in Delft speelt, sprak zij op 1 november onder meer met een afvaardiging van actiegroep Students and Staff for Safety, Delta-hoofdredacteur Saskia Bonger en de voorzitter van de ondernemingsraad (or), Ronald Kuil. Op The Green Village kreeg zij een rondleiding en had zij gesprekken met vertegenwoordigers van de dienst Onderwijs en Studentenzaken en het Innovation and Impact Centre (I&IC). Ook sprak zij kort met rector magnificus en collegevoorzitter Tim van der Hagen. Het waren ‘indringende gesprekken’, mailt Hertzberger een paar dagen later, die ze zal ‘meenemen naar Den Haag’.

Ongenoegen

Students and Staff for Safety heeft het Kamerlid verteld wat er is gebeurd bij I&IC. “Aan de orde kwam dat het college van bestuur medewerkers onder dreiging van ontslag heeft gedwongen te zwijgen over een directiewisseling bij I&IC”, mailen zij desgevraagd.

Ook uitte de actiegroep haar ongenoegen over de gang van zaken rondom het rapport van de Inspectie van het Onderwijs dat op 1 maart verscheen. Het college van bestuur (cvb) zei toen de inspectie voor de rechter te willen dagen, wat volgens de actiegroep door de inhuur van externen veel geld moet hebben gekost. Na veel protest, onder meer van Students and Staff for Safety, trok het cvb het voornemen in. Wat de actiegroep blijft steken is dat de raad van toezicht het cvb steunde in het voornemen de inspectie voor de rechter te dagen.

Ook liet Students and Staff for Safety Hertzberger weten ‘dat er een jarenlange praktijk bestaat van overplaatsen (of vertrek) van degenen die sociale onveiligheid aankaarten terwijl degenen die voor onveiligheid zorgen vaak niet worden aangesproken en ongehinderd kunnen blijven zitten waar ze zitten’.

Versnipperd

OR-voorzitter Ronald Kuil klinkt een paar dagen na zijn gesprek met Hertzberger ook kritisch. In zijn ‘update sociale veiligheid’ op intranet schrijft hij dat veel medewerkers zich afvragen wat de stand van zaken is. De medezeggenschap weet het ook niet precies, schrijft hij, want hoewel deze volgens Kuil instemmingsrecht heeft op nieuwe regelingen, heeft de raad nog geen documenten gezien.

Wat vooral mist, aldus Kuil, is een ‘integraal plan van aanpak waarin alle facetten van sociale veiligheid benoemd worden’. “De huidige aanpak is te veel versnipperd waardoor het lang niet altijd duidelijk is wat initiatieven bijdragen aan de gewenste situatie. Werken aan sociale veiligheid vereist een heldere programmatische aanpak in plaats van de nu gekozen ad hoc aanpak: het gaat immers om cultuurverandering.” Een integraal plan zou medewerkers volgens hem meer inzicht in toekomstige initiatieven en zou broodnodig draagvlak kweken.

Volgens de or moet zo’n integraal plan van aanpak bijdragen aan ‘een veilige omgangs- en organisatiecultuur’, ‘het ontwikkelen van een goed ondersteunend systeem met borgingsmechanismen’ en ‘een sterkere betrokkenheid en beter toezicht van de raad van toezicht bij het thema sociale veiligheid en een betere sturing vanuit de bovenlaag van de universiteit (cvb, decanen, directeuren)’.  De or vindt dat er ‘geen enkele reden’ is om dit niet op ‘heel korte termijn’ te regelen: de benodigde informatie zou voorhanden zijn.

Tegenmacht

De universiteit moet een veilige prettige werkplek zijn, schrijft Hertzberger. “Helaas is de universiteit een plek die gevoelig is voor problemen gezien de langdurige afhankelijkheid, de hiërarchie en de intrinsieke motivatie of passie van mensen om zich met wetenschap bezig te houden.” Het onderwerp sociale veiligheid staat ‘terecht op de politieke agenda’, vindt zij.

De universiteit moet volgens haar ‘een onafhankelijke en stevige steunpilaar zijn voor de rechtsstaat’. “De tegenmacht binnen instituties moet stevig in zijn schoenen staan en goed functioneren. Zowel universiteitsraad, de raad van toezicht als de onafhankelijke pers als luis in de pels zijn onontbeerlijk.”  NSC zal zich inzetten om de tegenmacht te verstevigen, aldus het Kamerlid. Concrete acties kan zij nog niet noemen, schrijft ze.

Kamerdebat

Overigens zijn acties niet afwezig. Op 23 oktober vroeg zij minister Bruins tijdens een Kamerdebat op de man af of de onafhankelijkheid van hoger onderwijsmedia niet in de wet vastgelegd zou moeten worden, iets waarover zij ook op 1 november sprak met de hoofdredacteur van Delta. SP-Kamerlid Beckerman viel Hertzberger tijdens het Kamerdebat bij, maar Bruins hield de boot af, net als zijn voorgangers. “Ik vind dat een grote stap op dit moment.” Hij benadrukte wel het ‘belang van onafhankelijke journalistiek voor democratie en rechtsstaat’. “Ik zie het allemaal, maar ik ga eerst in gesprek, verdiep me er verder in en dan hoort u van mijn bevindingen.”

In het Kamerdebat onderstreepte Bruins dat de situatie op de TU Delft hem ‘grote zorgen’ baart. Niet voor niets sprak hij al in juli met de raad van toezicht, en had hij contact met rvt-voorzitter Tijo Collot d’Escury naar aanleiding van het in oktober verschenen onderzoeksartikel van Delta. Daarin spreken 24 (oud-)medewerkers over hun ervaringen met sociale onveiligheid. “Ik volg de ontwikkelingen nauwgezet”, voegde Bruins er tegen de Kamer aan toe. Ingrijpen kan hij wel, maar doet hij nog niet, benadrukte hij. In februari doet de inspectie herstelonderzoek, zei hij, en dat blijft voor hem een ‘ijkpunt’. “Er moet dan een daadwerkelijke, meetbare verbetering zijn.”