Kort
Vanwege hun krappe portemonnee durven steeds minder studenten een bestuursfunctie bij een vereniging te vervullen of in de medezeggenschap te gaan, staat in een manifest dat dinsdag aan de Tweede Kamer is aangeboden.
In dit manifest vragen het Interstedelijk Studenten Overleg (met zijn wortels in de medezeggenschap) en de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) aan de politiek en de onderwijsinstellingen om ‘collegegeldvrij besturen’ mogelijk te maken.
Sinds 2016 hoeven onderwijsinstellingen niet langer collegegeld te vragen aan studenten die geen lessen meer volgen naast hun werk in de medezeggenschap of in het bestuur van een studie-, studenten- of sportvereniging. Deze actievelingen staan dan gewoon ingeschreven als student en kunnen dus nog lenen bij DUO en gebruikmaken van hun ov-kaart. Het maakt het goedkoper om iets naast je studie te doen.
Maar uit een rondvraag van ISO en LKvV blijkt dat een groot aantal hogescholen en universiteiten deze regeling niet toepast. Bestuurswerk zou daardoor steeds vaker iets voor de ‘happy few’ worden.
Dat is zonde, vinden de tientallen organisaties die het manifest ondertekenden. Studentbestuurders dragen bij aan een verbonden studentengemeenschap en daar moet je niet op besparen”, zegt ISO-voorzitter Mylou Miché.
HOP, Hein Cuppen
Wij kunnen de internationalisering zelf in goede banen leiden, zeggen de universiteiten. Maar dan moet de politiek wel de dreiging van een ‘taaltoets’ voor bacheloropleidingen wegnemen.
In de Randstad worden alle psychologieopleidingen weer Nederlandstalig, beloven de universiteiten. Ook de Utrechtse bachelor economie stapt over op het Nederlands. Bovendien willen de universiteiten in het hele land minder studenten toelaten bij Engelstalige bacheloropleidingen.
Alles bij elkaar komen er straks tweeduizend internationale wo-bachelorstudenten minder, vergeleken met het piekjaar 2022/2023, zeggen de universiteiten, zodat er circa 16.766 internationale eerstejaars overblijven. (De daling is overigens al ingezet: het zouden er ongeveer 700 minder worden dan in het huidige studiejaar.)
Taaltoets
Als voorwaarde voor deze ‘zelfregie’ eisen de universiteiten dat het kabinet de ‘toets anderstalig onderwijs’ voor bestaande bacheloropleidingen schrapt. Maar in het kader van het wetsvoorstel Internationalisering in Balans staat nog dat elke opleiding die een Engelstalige bachelor aanbiedt zich moet verantwoorden.
Met een vermindering van het aantal Engelstalige opleidingen (en dus het aantal internationale studenten) wilden PVV, VVD, NSC en BBB aanvankelijk 293 miljoen euro per jaar bezuinigen. Na een compromis met de christelijke oppositie en JA21 werd dat 168 miljoen euro per jaar, waarvan meer dan 60 procent voor de universiteiten en de rest voor het hbo.
HOP, Bas Belleman
Voor het eerst heeft een volledig autonome drone menselijke tegenstanders verslagen in een officiële dronerace. Een team van studenten en onderzoekers van de TU Delft won afgelopen weekend het A2RL Drone Championship in Abu Dhabi, en liet niet alleen 13 andere AI-teams achter zich, maar ook professionele menselijke piloten.
De Delftse drone vloog op basis van kunstmatige intelligentie, met slechts één vooruitkijkende camera als input. Dat is vergelijkbaar met het zicht van menselijke FPV (first-person view) piloten. Ondanks die beperking haalde de drone snelheden tot 95,8 km/u op een technisch uitdagend parcours. Daarmee won het team eerst de AI-competitie, en vervolgens ook het knock-outtoernooi tegen menselijke finalisten.
De AI voor de race werd ontwikkeld door studenten en onderzoekers van het MAVLab, onderdeel van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. “Ik heb me altijd afgevraagd wanneer AI in staat zou zijn om te winnen van menselijke dronepiloten in echte wedstrijden”, zegt teamleider Christophe De Wagter in een persbericht. “Ik ben ontzettend trots dat we dit nu al hebben kunnen realiseren.”
Springplank
Het A2RL-kampioenschap had als doel om de grenzen van ‘fysieke AI’ te verkennen, door drones te laten presteren onder zware omstandigheden met minimale hardware. Waar eerdere doorbraken in AI vooral plaatsvonden in virtuele omgevingen zoals schaakspellen, is dit een voorbeeld van succesvolle AI in de werkelijke wereld.
De Wagter hoopt dat de prestatie van zijn team een springplank vormt voor robottoepassingen in de echte wereld. “Sneller vliegen met drones zal belangrijk zijn voor veel economische en maatschappelijke toepassingen, variërend van het op tijd leveren van bloedmonsters en defibrillators tot het vinden van mensen bij natuurrampen.”
Spandoeken maken, een mars naar het centrum van Delft en gratis friet. Die onderdelen staan op de planning van de staking op donderdag 24 april, laat de organisatie weten op de website van vakbond FNV. Op de stakingsdag slaan studenten en medewerkers van de TU Delft de handen ineen tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs.
Het programma van de stakingsdag op 24 april
- 8.30 – 12.00: Mensen op campus enthousiasmeren voor de staking
- 11.00 Spandoeken maken
- 11.30: Gecoördineerde walkout van alle faculteiten
- 12.00: Aankomst voor Pulse (met gratis friet)
- 12.30: Start podiumprogramma op plein voor Pulse met verschillende sprekers en live-muziek
- 13.15: Mars vanaf plein voor Pulse naar het centrum van Delft, met als eindpunt het Van Leeuwenhoekpark bij Station Delft
- 15.00: Sciencemarkt en mini-lezingen op Van Leeuwenhoekpark door verschillende dreamteams
Met de staking willen de deelnemers druk uitoefenen op de regering om de bezuinigingen op hogescholen en universiteiten terug te draaien. Delftse studentenvakbond VSSD en medewerkersvakbond FNV maken zich zorgen. Zij vrezen dat dit zal leiden tot achteruitgang van onderwijskwaliteit, hogere werkdruk en ontslagen.
De vakbonden roepen daarom alle studenten en medewerkers van de TU Delft op om hun agenda donderdag 24 april leeg te maken en aanwezig te zijn bij de staking. Ook het college van bestuur (cvb) zal bij de staking aanwezig zijn, vertelde Hans Hellendoorn vorige week in zijn maandelijkse overleg met de studentenraad.
Estafettestaking
De staking is deel van de ‘estafettestaking’ van meerdere universiteiten in Nederland. Verschillende universiteiten leggen op verschillende dagen het werk neer. Na Amsterdam, Rotterdam, Tilburg, Wageningen, Maastricht en Eindhoven eerder deze maand is het aan Delft om volgende week donderdag af te sluiten.
Voor wie meer informatie over de staking wil, is er op dinsdag 22 april van 12.45 tot 13.45 een informatiesessie op faculteit Bouwkunde in de Oranje Zaal. Tijdens die bijeenkomst geeft de decaan een korte steunbetuiging voor de staking en wordt er gesproken over de bezuinigingen en het belang van staken. Afsluitend is er een discussie- en vragensessie.
Harvard University weigert op de eisen van president Trump in te gaan en zet 2,2 miljard dollar aan overheidsgeld op het spel. De universiteit is niet van plan haar “onafhankelijkheid op te geven”.
In reactie op het wetenschapsvijandige beleid van Donald Trump leek tot nu toe vooral de angst te regeren onder Amerikaanse universiteiten. Zo niet bij Harvard University. Die weigert te buigen en zet daarmee miljarden dollars aan overheidsgeld op het spel.
Het Witte Huis wil alleen blijven betalen als het zich kan bemoeien met het selectieproces van studenten, medewerkers en onderzoekers van de universiteit, blijkt uit een brief die Harvard online zette. Ook zou de medezeggenschapsraad z’n macht moeten opgeven en moeten alle diversiteitsmaatregelen van de universiteit direct worden beëindigd.
‘Antisemitisme’
De lange lijst met eisen maakt duidelijk, zegt de baas van Harvard, dat regering niet de intentie heeft om op een “coöperatieve en constructieve manier samen te werken” aan het bestrijden van antisemitisme op de universiteit.
Want dat is de belangrijkste stok om universiteiten mee te slaan: de regering meent dat universiteiten bol staan van het antisemitisme. Van Harvard eist ze nu dat een externe partij de “ideologie” van een aantal faculteiten gaat onderzoeken.
Intimidatie
Een rechtsstaat moet personen en organisaties beschermen tegen de willekeur van machthebbers. Een aantal hoogleraren van Harvard heeft dan ook rechtszaken aangekondigd tegen de regering. De vraag is of Trump zich uiteindelijk door rechters zal laten disciplineren.
Een andere vraag is of dat uitmaakt. Alleen al de dreigementen van Trump kunnen immers effect sorteren. De regering heeft begin maart zestig universiteiten gewaarschuwd voor maatregelen vanwege vermeend antisemitisme op hun campussen.
Harvard, de rijkste en oudste universiteit van de VS, dient nu als voorbeeld. Als Harvard zwicht, laten de andere instellingen zich misschien makkelijker intimideren, zegt een anonieme regeringsfunctionaris in de Times.
HOP, Olmo Linthorst
Huisbazen moeten studenten altijd een tijdelijk huurcontract kunnen geven, vindt minister Keijzer van Volkshuisvesting. Dan wordt het weer aantrekkelijker om studentenhuizen te beheren.
Voor een gezonde woningmarkt is ‘een zorgvuldige afweging nodig tussen huurbescherming en ruimte voor verhuurders’, schrijft minister Mona Keijzer in een brief aan de Tweede Kamer.
Volgens haar maken de huidige regels de verhuur aan studenten steeds minder aantrekkelijk, met name voor particulieren. ‘Circa de helft van de studentenhuizen wordt door particuliere verhuurders aangeboden’, onderstreept ze.
Verkoop
Zij vreest dat deze particulieren hun studentenhuizen in de verkoop gooien, zodat er minder woonruimte voor studenten overblijft. Daarom wil ze de regels versoepelen en het mogelijk maken dat studenten altijd een tijdelijk huurcontract kunnen krijgen.
Sinds 1 juli 2024 mogen verhuurders eigenlijk geen tijdelijke contracten meer aanbieden. Hiervoor gelden slechts enkele uitzonderingen. Zo is het toegestaan voor studenten die tijdelijk naar een andere stad verhuizen voor hun studie en voor studenten die uit het buitenland hierheen komen.
Maar volgens Keijzer werkt deze regelgeving verwarrend: waarom mag je de ene student wel een tijdelijk contract geven en de andere niet? Je kunt beter voor alle studenten dezelfde regels hanteren, meent ze.
‘Niet eerlijk’
De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) ziet dit plan niet zitten, zegt bestuurslid Gijs Grimbergen: “Het is niet eerlijk om het woningtekort op te lossen over de rug van studenten.” Studenten moeten in de praktijk al vaak gebruikmaken van tijdelijke contracten, zegt hij, omdat er geen andere opties zijn.
De LSVb maakt zich zorgen om de huurbescherming van studenten. Een tijdelijk contract houdt immers op een gegeven moment op en als je dan niet snel genoeg een nieuwe woning vindt, heb je een groot probleem.
In de politiek wordt al langer gesteggeld over huurbescherming. De uitzonderingen voor internationale studenten en tijdelijk verhuizende studenten lagen gevoelig, dus dat zal voor deze uitbreiding niet anders zijn.
HOP, Naomi Bergshoeff en Bas Belleman
Maandag hielden pro-Palestijnse demonstranten het Maagdenhuis van de Universiteit van Amsterdam bezet. Ook bij de Radboud Universiteit loopt een bezettingsactie. In Amsterdam greep de politie in, maar in Nijmegen bleek dat vanmiddag niet nodig.
Maandag rond het middaguur drongen vijftig tot honderd gemaskerde pro-Palestijnse activisten het bestuurscentrum van de UvA binnen. De daar aanwezige medewerkers moesten het pand verlaten.
De bezetters eisten dat de universiteit alle banden met Israëlische universiteiten direct verbreekt. Het opschorten van de samenwerking met de Hebrew University is volgens hen lang niet genoeg. Ze barricadeerden ingangen, hesen de Palestijnse vlag, hingen spandoeken uit de ramen en staken groene en rode fakkels aan.
Leuzen
Het college van bestuur weigerde in gesprek te gaan met de gemaskerde bezetters en deed aangifte. Tientallen sympathisanten op straat moedigden de bezetters aan, meldde universiteitsblad Folia in een liveblog. Ze raakten slaags met de politie toen ze door de afzetlinten heen wilden breken.
De politie ontruimde het Maagdenhuis en voerde de bezetters af die het pand nog niet hadden verlaten. Binnen hadden de demonstranten leuzen op de muren gespoten als ‘Free Gaza’ en ‘UvA cut ties now’. Stoelen waren omgegooid of gebruikt als barricade bij de nooduitgangen. Volgens het bestuur is er in het pand aanzienlijke schade aangericht.
Loopbrug
In Nijmegen houden tien gemaskerde pro-Palestijnse activisten sinds maandagmiddag een overdekte loopbrug tussen gebouwen van de Radboud Universiteit bezet. Na een aantal waarschuwingen deed het bestuur gisteravond aangifte, maar tot een ontruiming door de politie kwam het nog niet.
Ook de Nijmeegse bezetters willen dat het bestuur de banden met Israëlische universiteiten direct verbreekt. In een gesprek met hen zei collegevoorzitter Alexandra van Huffelen dat er binnen enkele weken een beslissing zal volgen op basis van het recent verschenen rapport van de adviescommissie samenwerkingsverbanden en op basis van “extra informatie die we daarnaast krijgen – onder andere van jullie”. Ze wil zich niet op een exacte datum laten vastpinnen, meldde universiteitsblad Vox.
Na een laatste waarschuwing van het Radboud-bestuur hebben de 21 overgebleven demonstranten de bezetting van de loopbrug zelf opgegeven, meldt Vox zojuist. Een ontruiming door de ME, die in busjes was aangerukt, bleek niet nodig.
HOP, Hein Cuppen
De Delftse wiskundestudent Sam de Jong (24) wordt komend jaar bestuurslid van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). Dat meldt de organisatie vrijdag in een persbericht. Sam is momenteel actief bij de Delftse studentenvakbond VSSD. Ook was hij studentenraadslid voor Lijst Bèta.
Nu maakt hij de stap van Delft naar landelijk. Het ISO is de grootste landelijke studentenorganisatie van Nederland en vertegenwoordigt de centrale medezeggenschapsraden, -fracties en studentenvakbonden. Binnen het bestuur heeft Sam straks de functie van politieke belangenbehartiger. Hij wil verschillende standpunten van het ISO gaan aankaarten bij de Tweede Kamer, zoals bijvoorbeeld de grote financiële zorgen die studenten hebben.
Aankomende bezuinigingen
Sam kijkt ernaar uit, vertelt hij aan de telefoon: “Ik verwacht een druk jaar. De positie van studenten is er het afgelopen jaar niet op vooruitgegaan, bijvoorbeeld door de aankomende bezuinigingen. Ik ga met mijn bestuur hard aan de slag om deze positie te verbeteren.” Zijn mede-bestuursleden zijn Sarah Evink (25, Groningen), Emma van Straten (22, Utrecht), Kevin Borges (24, Rotterdam) en Olmer Tutein Nolthenius (22, Wageningen).
Ook de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) heeft afgelopen week een nieuw bestuur gekozen. Daarin zit geen Delftenaar. De huidige voorzitter Abdelkader Karbache is wel student aan de TU Delft. In het persbericht schrijft hij: ‘We hebben afgelopen jaar als LSVb hard actiegevoerd en met succes de langstudeerboete van tafel geveegd. […] We hebben er alle vertrouwen in dat het nieuwe bestuur alle andere bezuinigingen ook weet weg te vegen en we zien veel motivatie bij hen om dit te laten lukken!’
Onderwijsminister Eppo Bruins wil universiteiten en hogescholen verplichten om hun selectieprocedures voor opleidingen te onderbouwen. Nu doen ze dit vaak niet, terwijl selectie kansengelijkheid kan schaden.
In zijn brief aan de Tweede Kamer noemt minister Bruins het evident dat een instelling de selectieprocedures voor studenten goed moet onderbouwen en regelmatig moet checken of er geen bias optreedt. ‘In de praktijk ontbreekt echter die onderbouwing van gehanteerde criteria en instrumenten vaak nog’, schrijft hij. De door hem gewilde onderbouwing moet openbaar voor iedereen zijn, zodat de medezeggenschap van de instelling erover kan adviseren en studenten inzicht krijgen in de selectiecriteria.
Onderwijsinstellingen hebben niet altijd even goed op een rij waarom ze studenten selecteren zoals ze dat doen, bleek in 2023 uit een rapport van de Onderwijsinspectie. ‘Iedereen bedenkt zijn eigen procedures zonder overeenstemming over wat een eerlijke en effectieve selectie is’, concludeerde de inspectie toen. Dat is problematisch, omdat selectieprocedures er volgens de inspectie toe kunnen leiden dat bepaalde groepen studenten worden benadeeld.
Ook op de TU Delft hanteren sommige opleidingen selectieprocedures voor toelating. Bij de bachelorstudies aerospace engineering, bouwkunde, computer science and engineering, klinische technologie en nanobiology geldt een numerus fixus met een selectieprocedure.
Loten
Tot het jaar 2000 konden opleidingen alleen loten. Pas daarna kregen ze de kans om nieuwe studenten te selecteren op grond van zelfbedachte criteria: naast rapportcijfers konden ook bijvoorbeeld motivatie of persoonlijkheid meewegen. In 2017 werd loting afgeschaft, omdat het als oneerlijk werd beschouwd.
Maar in de praktijk blijkt selectie dus ook niet eerlijk uit te pakken. Daarom maakt loting een voorzichtige comeback. Voor studiejaar 2025-2026 mogen opleidingen weer loten, als ze willen. In zijn brief schrijft Bruins dat 26 opleidingen daar gebruik van maken.
HOP, Bas Belleman / Delta, Inger Duursma
Academici die als eersten in hun familie gingen studeren, voelen zich niet altijd thuis op de universiteit. De ongeschreven regels explicieter maken, zou kunnen helpen, zegt De Jonge Akademie in een rapport.
Het rapport Niet de eerste de beste laat aan de hand van twaalf interviews met wetenschappers zien dat eerstegeneratie academici kampen met gevoelens van vervreemding, onzekerheid en gebrek aan steun. Ze zien zichzelf als een imposter: ondanks hun prestaties denken zij eigenlijk niet thuis te horen in de academische wereld.
Tussen twee werelden
Odette Scharenb0rg, universitair hoofddocent informatica op de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica is zo’n eerstegeneratiewetenschapper. Ze is een van de geïnterviewden: “Anderen zien mij dus als een talent, maar ik heb voortdurend het gevoel dat het niet over mij gaat, terwijl ik het wel allemaal heb gedaan.”
Uit het onderzoek blijkt ook dat deze wetenschappers soms vervreemd raken van de omgeving waar ze opgroeiden. Scharenborg: “Ik krijg soms opmerkingen dat ik als academicus niks van de buitenwereld snap. Ook kreeg ik heel lang de vraag: ‘Wanneer ga je nou eindelijk werken?’”
Zelf beschouwen de wetenschappers hun achtergrond ook als kracht. Scharenborg: “Naar mijn gevoel ben ik vooral door hard werken, stronteigenwijs zijn en niet willen opgeven, gekomen waar ik ben.”
Ongeschreven regels
Verschillende geïnterviewden kregen veel steun van een mentor, iemand die hen wegwijs maakte in de onbekende, en soms onvriendelijke, academische wereld. Een goed mentorprogramma zou ook anderen kunnen helpen, zegt De Jonge Akademie.
Een ander advies aan universiteiten is om de ongeschreven regels van de academische wereld expliciet te maken, omdat eerstegeneratiewetenschappers daar vaak minder bekend mee zijn. Verder raadt de Jonge Akademie universiteiten aan ‘niet alleen oog te hebben voor geslacht en migratieachtergrond, maar ook voor minder zichtbare vormen van diversiteit, waaronder eerstegeneratiestatus.’
HOP, Naomi Bergshoeff/Delta, Inger Duursma
