Kort

Als het aantal studenten van buiten Europa met 10 procent afneemt, dan schieten de universiteiten 37 miljoen euro dieper in het rood. Dat stelt accountantskantoor PwC in een rapport over de financiële positie van universiteiten.

PwC luidde vorige week de noodklok: met dalende aantallen binnenlandse studenten krijgen universiteiten sowieso minder geld. Nu de regering ook de buitenlandse instroom wil afremmen, levert dat mogelijk grote tekorten op.

De impact verschilt sterk per instelling. De Universiteit Maastricht, met ruim 70 procent internationale studenten, loopt meer risico dan bijvoorbeeld de Universiteit Utrecht met 20 procent. Vooral het wegblijven van niet-EER (Europese Economische Ruimte)-studenten, die jaarlijks tot 37 duizend euro collegegeld betalen, heeft grote financiële gevolgen.

Kwetsbaar

De Universiteit van Amsterdam is het meest kwetsbaar, met 7 procent van haar inkomsten afkomstig van niet-Europese studenten. TU Delft, TU Eindhoven en Wageningen Universiteit volgen met ongeveer 5 procent, terwijl de Radboud Universiteit Nijmegen met minder dan 1 procent het minst afhankelijk is.

Een daling van 10 procent lijkt realistisch: in september daalde de internationale instroom bij bacheloropleidingen al met 6 procent, nog zonder overheidsmaatregelen. Het kabinet wil uiteindelijk 168 miljoen euro bezuinigen op internationale studenten, onder meer door meer Nederlandstalig onderwijs aan te bieden. (HOP. OL)

Voor het vijfde jaar op rij is de instroom aan de universiteiten gedaald. Dat blijkt uit de definitieve tellingen. Vooral de universiteiten in Maastricht, Amsterdam en Nijmegen boeken verlies, terwijl de technische universiteiten en Rotterdam winst boeken.

In september begonnen bijna 58.500 studenten aan een universitaire bachelorstudie, een procent minder dan vorig jaar. Dat komt vooral doordat er duizend internationals minder kwamen. Het aantal Nederlandse studenten groeide met 350.

Winst voor TU’s

Opvallend is de verschuiving in populariteit tussen verschillende universiteiten en studierichtingen. De technische universiteiten in Twente en Eindhoven noteren een groei van 9 procent, terwijl de TU Delft 2 procent meer studenten verwelkomt. Ook de Erasmus Universiteit Rotterdam ziet een toename van 4 procent.

(Grafiek: HOP, bron: UNL)

Daartegenover staat een significante daling bij traditionele bolwerken. De Universiteit Maastricht, bekend als meest internationale universiteit van Nederland, ziet een daling van 8 procent door ruim vierhonderd minder internationale studenten. Ook de Amsterdamse universiteiten krijgen klappen: de Universiteit van Amsterdam (-3%) en Vrije Universiteit (-6%) verliezen elk ongeveer driehonderd eerstejaars.

De sector gedrag en maatschappij ziet een sterke afname in internationale belangstelling (-17%), terwijl technische studies voor het eerst in vijf jaar groeien, vooral dankzij buitenlandse studenten. Het aandeel niet-Europese studenten onder de internationale populatie is in vijf jaar gestegen van 23 naar 26 procent. (HOP, OL/BB)

Translation in progress

Defensieminister Ruben Brekelmans is donderdag ‘om veiligheidsredenen’ voortijdig van het podium gehaald bij de Universiteit van Amsterdam (UvA). Demonstranten bonkten op de ramen en zouden beveiligers hebben geslagen. De universiteit doet aangifte.

Brekelmans (VVD) zou in debatprogramma Room for Discussion vragen beantwoorden van studenten. Maar demonstranten buiten de zaal maakten zoveel kabaal dat hij slecht te verstaan was en na een kwartier door beveiligers van het podium werd gehaald, schrijft universiteitsblad Folia.

Bestuursvoorzitter Edith Hooge noemt het op Linkedin een ‘dieptepunt’ dat een groep studenten en medewerkers zich zo dreigend gedroegen dat het interview met de minister stopgezet moest worden. “Het open en vrije debat is gesaboteerd.”

Vrijheden

Toen de minister van het podium vertrok steeg gejuich op onder de demonstranten. Ze riepen leuzen als ‘Free Palestine’. Het interview vond plaats op Roeterseiland, de UvA-campus waar afgelopen jaar regelmatig pro-Palestijnse protesten waren.

Brekelmans reageerde op X dat hij in gesprek had willen gaan met studenten over internationale veiligheid. “Op universiteiten moet je open van gedachten kunnen wisselen. Zeer kwalijk dat dit onmogelijk is gemaakt. Juist als defensie verdedigen we deze vrijheden.”

Bestuursvoorzitter Edith Hooge is er klaar mee. “Dit moet echt afgelopen zijn”, zegt ze op Linkedin. “Aanwezigen zijn geïntimideerd, onze beveiligers zijn geslagen. Dit is onacceptabel. We gaan vanzelfsprekend morgen aangifte doen.”

Eerdere afleveringen van Room for Discussion werden ook verstoord door pro-Palestijnse demonstranten. Het overkwam bijvoorbeeld burgemeester Femke Halsema. Het interview met de voorganger van Brekelmans, Kajsa Ollongren, werd om veiligheidsredenen twee keer afgezegd voordat het uiteindelijk plaatsvond. (HOP, OL)

De Hoge Raad heeft voormalig deeltijdstudenten van de Erasmus Universiteit Rotterdam in het gelijk gesteld in een rechtszaak over te hoog collegegeld. Zij betaalden circa 34 duizend euro voor hun tweejarige master bedrijfskunde, terwijl hun opleiding bekostiging kreeg van de overheid. Officieel mocht de opleiding dus alleen het wettelijke collegegeld in rekening brengen.

Sinds 2018 is er veel te doen geweest over deze kwestie. Er is toen een coulanceregeling getroffen, maar niet iedereen viel daarbinnen of ging ermee akkoord. De zaak bij de Hoge Raad is aangespannen door een groep van 133 oud-studenten.

Eerdere rechtszaken vielen in het nadeel van de studenten uit, maar de Hoge Raad oordeelt nu dat het Gerechtshof belangrijke argumenten heeft genegeerd. Zo betoogden de studenten onder meer dat ze verkeerde voorlichting hadden gekregen, anders zouden ze de veel goedkopere gewone master hebben gekozen. Bovendien stelt de Hoge Raad dat de opleiding onterecht extra kosten in rekening bracht, wat volgens de onderwijsinspectie niet is toegestaan.

De zaak wordt doorverwezen naar het gerechtshof Amsterdam voor een nieuw oordeel.

De financiële impact voor de universiteit kan oplopen tot vier miljoen euro plus mogelijke schadevergoedingen. De universiteit zegt de uitspraak te bestuderen.

Bas Belleman

Het aantal internationale studenten in Nederland hoeft nauwelijks omlaag om de geplande bezuiniging te halen, bevestigt onderwijsminister Eppo Bruins aan de Eerste Kamer. Als het huidige aantal studenten gelijk blijft, is de bezuiniging in het hoger onderwijs waarschijnlijk al bereikt.

Oorspronkelijk wilden regeringspartijen PVV, VVD, NSC en BBB het aantal buitenlandse studenten fors verminderen via streng taalbeleid en een bezuiniging van 293 miljoen euro per jaar. Onder druk van oppositiepartijen werd de bezuiniging verlaagd tot 168 miljoen.

Het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) rekende voor dat die resterende bezuiniging al is gehaald. Het ministerie voorzag namelijk een toename van het aantal internationale studenten en hield daar in de begroting rekening mee. Als die toename de komende jaren uitblijft – als er dus evenveel internationals hierheen komen als nu – geeft het ministerie van Onderwijs dus minder geld uit dan geraamd. En is de bezuiniging binnen.

Of zoals Bruins het formuleert: “Als deze groei [in internationals] zou uitblijven of tenminste lager uitvalt, kan dat al in belangrijke mate bijdragen aan het realiseren van de resterende bezuinigingsopgave.”

In Nederland zitten maar weinig jongeren te niksen. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat 77 procent van de jongeren tussen 15 en 24 jaar een baan heeft.

Dit percentage ligt aanzienlijk hoger dan in andere EU-landen. Ter vergelijking: in Denemarken, de nummer twee, werkt 57 procent van de jongeren, terwijl in Griekenland slechts 18 procent in die leeftijd een baan heeft.

In Nederland combineert 74 procent van de jongeren werken en leren. Actuele Europese cijfers heeft het CBS niet, maar het verwijst naar vergelijkbare cijfers over 2022 van Eurostat: ook daaruit blijkt dat veel meer Nederlandse jongeren (van 15 tot en met 29 jaar) werken (73 procent) dan in andere EU-landen. In niet EU-landen IJsland, Zwitserland en Noorwegen is het percentage ook hoog.

Studenten

Voor dit opvallende verschil zijn niet direct verklaringen, maar volgens onderzoeker Frans Kaiser van instituut KiTeS van de Universiteit Twente is het verschil met andere Europese landen kleiner als je alleen naar studenten kijkt. Nederlandse studenten wonen vaker thuis en hebben meestal kleine bijbanen van minder dan 20 uur per week. In andere Europese landen zijn studenten gemiddeld ouder, wonen zij vaker zelfstandig en werken zij vaak meer uren. (HOP, OL)

De TU Delft wil aangifte doen in een casus rond een oud-promovendus die zich op sociale media negatief uitlaat over de begeleiding tijdens zijn niet afgeronde promotietraject. Dat laat de universiteit weten in een bericht op de website. Over de exacte grond van de aangifte doet de woordvoerder geen verdere uitspraak, het is niet bekend of de aangifte gericht aan is aan de oud-promovendus zelf.

De uit China afkomstige oud-promovendus van de faculteit Techniek, Bestuur en Management over wie het gaat, zegt in een video op Youtube onder meer dat zijn werk ten onrechte negatief beoordeeld werd. Hij beschuldigt zijn (co-)promotoren van pesten, discriminatie, dwang en machtsmisbruik.

Ook beweert hij dat hij gevolgd wordt door TU-medewerkers en dat zij kledingstukken en een dode rat in zijn kamer zouden hebben gelegd. Zijn op 19 januari geplaatste Youtube-video is nu ruim 200 duizend keer bekeken en heeft bijna 3.000 reacties. Op andere sociale media deelt de oud-promovendus dezelfde boodschap.

Dreigende berichten

De TU Delft zegt als gevolg van zijn uitlatingen ‘meerdere dreigende berichten’ te hebben ontvangen en daarom aangifte te doen. ‘Hoewel wij begrip hebben voor de gevoelens van frustratie bij betreffende promovendus, is het onacceptabel dat iemand zich intimiderend en bedreigend uitlaat over onze medewerker(s). Dergelijk gedrag is niet alleen ontoelaatbaar binnen onze academische gemeenschap, maar ook strafbaar.’

De universiteit zou al langere tijd gesprekken voeren met de betrokken partijen, aldus de TU in het persbericht. ‘Wij betreuren de situatie van deze promovendus zeer, zijn daarover al geruime tijd met hem in gesprek en hebben gedurende het proces uiterst zorgvuldig gehandeld.’ Om privacyyredenen kan en wil de universteit er verder niet meer over kwijt. Het bericht eindigt met een oproep om de berichten op sociale media niet verder te verspreiden, maar direct door te sturen naar de TU.

De faculteit Techniek, Bestuur en Management heeft preventieve maatregelen genomen, meldt decaan Sabine Roeser in een door Delta ingeziene e-mail. Hoewel Roeser stelt dat er geen reden is tot ongerustheid, worden er extra beveiligheidsmedewerkers ingezet.

Correctie 18:35: In een eerdere versie van dit artikel stond dat de TU Delft aangifte wil doen tegen de oud-promovendus. Dat bleek onjuist; het is nog onbekend tegen wie de aangifte gedaan zou worden. 

In de rechtszaak tegen Fouad L. eist het Openbaar Ministerie dertig jaar gevangenisstraf met tbs. Fouad L. bracht op 28 september 2023 in Rotterdam drie mensen om het leven en stichtte brand in zijn woning en in het Erasmus MC. De slachtoffers waren zijn buurvrouw, haar dochter en een docent van de opleiding geneeskunde. Die laatste was ook werkzaam op de TU Delft, bij de bachelor klinische technologie en de master technical medicine.

De verdachte studeerde geneeskunde aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, maar mocht niet afstuderen vanwege twijfels over zijn mentale gesteldheid. Toen de oud-student de docent doodde, waren er studenten bij. “Ik leef nog bijna dagelijks in paniek”, vertelde een van hen in de rechtszaal.

Weing berouw

Verschillende media volgen de zaak op de voet, waaronder het Rotterdamse universiteitsblad Erasmus Magazine. Tijdens de zittingsdagen toonde de dader weinig berouw. Nabestaanden en slachtoffers kwamen ook aan het woord. De partner van de docent zei dat de glans van het leven voor haar verdwenen is en zijn dochter vertelde dat de paniek haar overviel toen de politie bij haar voor de deur stond.

Fouad L. verdwijnt waarschijnlijk jarenlang achter de tralies en als de rechter inderdaad tbs oplegt, komt hij misschien nooit meer vrij. Tbs (‘terbeschikkingstelling’) is bedoeld voor daders met een persoonlijkheidsstoornis die de kans op herhaling groot maakt. Dat lijkt bij Fouad L. het geval. Deskundigen van het Pieter Baan Centrum die hem hebben onderzocht, noemden hem verminderd toerekeningsvatbaar.

De rechter doet op vrijdag 21 februari uitspraak.

HOP, Bas Belleman/Delta, Kim Bakker

In een vernietigend rapport over kunsthogeschool ArtEZ spreekt de Inspectie van het Onderwijs over wanbeheer. Er zou sprake zijn van verwaarlozing van de zorg voor studenten en medewerkers.

Het nieuws lekte maandag uit via dagblad NRC en het dinsdag verschenen rapport bevestigt de berichten. Het onderzoek van de inspectie richtte zich onder meer op de opleiding Fine Art van de kunstacademie AKI, waar de relatie tussen de centrale examencommissie, het management en het college van bestuur verstoord zou zijn. Het bestuur is volgens het rapport ‘onvoldoende open en transparant, niet goed aanspreekbaar, onvoldoende bekwaam en geschikt, en onvoldoende reflectief’.

De hogeschool zag deze conclusies al aankomen. Begin januari werd bekend dat bestuursvoorzitter Marjolijn Brussaard vertrekt wegens een verschil van mening met de raad van toezicht (rvt). De rvt wordt eveneens bekritiseerd vanwege onvoldoende ingrijpen bij geconstateerde problemen. Een van de toezichthouders vertrekt per 1 februari.

Jaar de tijd

Eerder schreef de inspectie een soortgelijk rapport over de TU Delft, waarvan het bestuur zich hevig tegen de conclusies verzette. Dat doet ArtEZ niet. In de eigen zienswijze staat dat de hogeschool de problemen ‘in grote lijnen’ herkent. ‘We onderschrijven volledig de urgentie’, staat er.

De hogeschool heeft een jaar de tijd om orde op zaken te stellen. Er zal hoe dan ook vervolgonderzoek komen. (HOP, BB)

Dutch only

De brandweer ontruimde het pand. Volgens Omroep Brabant moesten zo’n zeventig internationale studenten naar buiten. Rond half vier konden de bewoners van de onderste drie etages weer naar binnen.

De brand ontstond in een woning op de vijfde etage, boven in het studentencomplex. De oorzaak is nog niet bekend. De brandweer kreeg de brand onder controle, maar rook en roet hebben de vijfde etage onbewoonbaar gemaakt, net als een deel van de vierde etage.

Het gebeurt “relatief vaak” dat er brand in een studentenwoning uitbreekt, schrijft de brandweer, die allerlei tips geeft om de veiligheid te vergroten. Bijvoorbeeld: leg je mobiele telefoon niet in je bed aan de lader. Zet geen kratjes bier voor een deur. Pas op met frituren als je na het stappen thuiskomt. Maak de filter van de wasdroger schoon.

Rookmelders

De verhuurder moet zorgen voor rookmelders en blusmaterialen. Ook moeten de deuren van de vluchtroute makkelijk te openen zijn, liefst met een draaiknop in plaats van een sleutel (want een sleutel kun je kwijtraken). (HOP, BB)