Kort
Vier hoogleraren en een studentenpastor. Tijdens de traditionele lintjesregen voor Koningsdag kregen zij een Koninklijke onderscheiding vanwege hun werk op of gerelateerd aan de TU Delft. Waarom kregen zij deze belangrijke onderscheiding?
Karen Aardal is hoogleraar optimalisering van de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica. Zij kreeg haar lintje (Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw) onder andere voor haar onderzoek naar optimalisatie van complexe systemen, dat bijdraagt aan de standplaatsverdeling van ambulances en traumahelikopters.
‘Een rolmodel voor jonge wetenschappers en waterprofessionals’, zo beschreef burgemeester Van Zanen (Den Haag) Merle de Kreuk toen hij haar een lintje uitreikte (Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw). De Kreuk is hoogleraar watermanagement aan de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen. Haar model wordt wereldwijd in afvalwaterzuiveringsinstallaties gebruikt.
Geert-Jan Houben kreeg zijn lintje (Officier in de Orde van Oranje-Nassau) onder andere voor zijn grote rol in web engineering. Hij is hoogleraar web information systems aan de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica en speelde een grote rol in het aanpassen van het onderwijs tijdens de uitbraak van covid-19.
Hoogleraar Patricia Osseweijer (biotechnologie en samenleving bij faculteit Technische Natuurwetenschappen) kreeg haar lintje (Officier in de Orde van Oranje-Nassau) voor het samenbrengen van sociale wetenschappen en biotechnologie. Osseweijer leidt ook het Water Mining Consortium, een samenwerkingsverband dat ervoor zorgt dat mensen over de hele wereld toegang hebben tot schoon water en sanitaire voorzieningen.
Tot slot: geen hoogleraar, maar wel heel belangrijk geweest voor veel studenten en medewerkers aan de TU Delft. Renske Oldenboom kreeg haar lintje (Ridder in de Orde van Oranje-Nassau) voor haar inzet voor het welzijn van studenten en medewerkers, als studentenpredikant en bij MoTiv. Daar nam ze onlangs afscheid na bijna dertig jaar.
De komende jaren is 25 miljoen euro beschikbaar om wetenschappers uit de Verenigde Staten (en andere landen) naar Nederland te halen. Dat blijkt uit een aanvulling op de begroting die het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap vrijdag openbaar maakte. Door ’toenemende spanningen’ in de wereld willen steeds meer wetenschappers naar een ander land verhuizen, zei OCW-minister Eppo Bruins vorige maand.
Het kabinet stelt 25 miljoen euro beschikbaar voor het fonds: dit jaar 13,5 miljoen euro en daarna vier jaar lang 2,6 à 3 miljoen euro. Het fonds is niet rechtstreeks op de Verenigde Staten gericht, maar zo praat iedereen er wel over. Het idee: door het wetenschapsvijandige klimaat in de VS willen topwetenschappers misschien naar Nederland komen.
Beroep op het bedrijfsleven
Het ministerie haalt het geld onder meer uit de ‘loon- en prijsbijstelling’ van het Europese Horizonprogramma. Met andere woorden, voor dat programma wordt de inflatie niet helemaal gedekt.
Voorzitter Marcel Levi van onderzoeksfinancier NWO, dat het fonds gaat beheren, zoekt naar ongebruikte middelen op de NWO-begroting zodat hij het fonds verder kan uitbreiden. Ook doet hij een beroep op het bedrijfsleven. Als je een topwetenschapper hier naartoe wilt halen, kost dat volgens Levi ongeveer een half miljoen tot een miljoen. “Dus laten we zeggen: met 20 miljoen euro kunnen we twintig mensen hierheen halen, met 40 miljoen euro zijn het er veertig.”
Brain drain dreigt
De Amerikaanse president Donald Trump bezuinigt miljarden op onderzoek naar bijvoorbeeld klimaat, gender, gezondheid en milieu. Onderzoeksprojecten komen in gevaar als ze ‘problematisch taalgebruik’ hanteren rond diversiteit, gelijkheid en inclusiviteit. Het kan leiden tot een brain drain: een uittocht van wetenschappers naar andere werelddelen.
Europese landen als Frankrijk en Duitsland doen al hun best om internationaal wetenschappelijk talent binnen te halen. Ook op Europees niveau zijn er plannen om wetenschappers welkom te heten. (HOP, BB)
170 Amerikaanse hogeronderwijsinstellingen verzetten zich tegen de politieke inmenging van de regering-Trump. Zij eisen een vrije uitwisseling van ideeën “zonder angst voor vergelding, censuur of deportatie”.
Bestuurders van onder andere Princeton, Yale en MIT spreken zich uit “tegen de ongekende overheidsbemoeienis en politieke inmenging die het Amerikaanse hoger onderwijs momenteel in gevaar brengen”. De Amerikaanse vereniging voor colleges en universiteiten AAC&U publiceerde woensdag een brief, die door 170 instellingen werd ondertekend.
Eisen
Al maanden probeert de regering-Trump haar eisen af te dwingen bij Amerikaanse onderwijsinstellingen, zoals de afschaffing van diversiteitsmaatregelen en het weren van buitenlandse studenten die “vijandig staan tegenover Amerikaanse waarden”. Als een instelling deze eisen niet accepteert, wordt haar financiële steun opgeschort.
Ook de rector van Harvard heeft de brief ondertekend. Hij liet vorige week al weten niet te zullen zwichten voor de lange lijst eisen van president Donald Trump. Als reactie hierop bevroor de regering 2,2 miljard dollar aan overheidssubsidies. Dit weekend kwam daar nog een miljard bij. Harvard spant een rechtszaak aan, liet de rector maandag weten.
Open onderzoek
Columbia University heeft de brief niet ondertekend. Vorige maand dreigde de regering nog om zo’n 400 miljoen dollar aan financiering te schrappen van de prestigieuze universiteit. Om dit te voorkomen ging Colombia gauw akkoord met de eisen van de regering. (HOP, NB)
Zo’n tienduizend (oud-)studenten hebben een brief van DUO ontvangen: ze krijgen onterecht opgelegde boetes en hun ingetrokken basisbeurs terug. Maar het kan nog even duren.
Studiefinancier DUO heeft studenten jarenlang ‘indirect gediscrimineerd’ bij het opsporen van fraude met de basisbeurs voor uitwonenden, erkende het kabinet vorig jaar na onderzoek van persbureau HOP, Investico, NOSop3 en dagblad Trouw.
De dienst controleerde vooral studenten met een migratieachtergrond en de controles zelf waren twijfelachtig: soms moesten studenten boetes betalen en basisbeurs teruggeven op grond van gesprekjes met hun buren.
Excuses
Het vorige kabinet heeft excuses aangeboden en het huidige kabinet heeft besloten alles terug te betalen: zowel de boetes als de terugvordering van de beurs. Daar is 61 miljoen euro mee gemoeid – 47 miljoen euro om de slachtoffers te compenseren en 14 miljoen euro voor de uitvoering van de hersteloperatie.
Vorige week en vandaag heeft DUO de betrokken studenten een brief gestuurd. De hele operatie kan “misschien zelfs enkele jaren” duren, staat in de brief. Want DUO maakt “voor alle getroffen (oud)studenten een persoonlijke berekening” van het bedrag dat ze terugkrijgen.
Sommige oud-studenten komen dus binnenkort aan de beurt, anderen pas later. Het is nog niet bekend hoe DUO de volgorde kiest. “Het proces wordt nu ingericht”, zegt een woordvoerder.
Feedback
DUO nodigt de studenten uit om in een ‘feedbackpanel’ hun stem te laten horen over het verloop van de hersteloperatie. De indirecte discriminatie wordt overigens niet benoemd in de brief. Er staat alleen dat het om een onterecht besluit ging. (HOP, NB)
Het bevriezen van de sociale huren in 2025 en 2026 zorgt ervoor dat de bouw van “enkele duizenden studentenwoningen” niet doorgaat, waarschuwen de studentenhuisvesters.
Kences, de koepel van sociale studentenhuisvesters, is “verbijsterd” over het kabinetsbesluit om de sociale huren twee jaar lang niet te verhogen. “Wij gunnen studenten een huurbevriezing”, schrijft Kences in een persbericht, “maar de keerzijde is dat we minder kamers kunnen bouwen en minder kunnen verduurzamen, wat natuurlijk juist zou bijdragen aan de betaalbaarheid van de woonlasten.”
Volgens Kences is er momenteel een tekort van zo’n 25 duizend studentenwoningen in Nederland. Uit een eerste inventarisatie onder Kences-leden zou blijken dat de bouw van “zeker enkele duizenden studentenwoningen” niet door kan gaan, als gevolg van de huurbevriezing.
Huisjesmelkers
Ook de Woonbond slaat alarm. Volgens de belangenbehartiger van huurders krijgen de woningcorporaties te weinig compensatie voor de huurbevriezing terwijl het kabinet daar wel de middelen voor heeft: het is namelijk minder geld kwijt aan huurtoeslagen nu een deel van de huren niet stijgt. Het kabinet zou bovendien “alle ruimte” geven aan huisjesmelkers, bijvoorbeeld door minder woningen in aanmerking te laten komen voor huurprijsbescherming.
Woonprotest
Over dit laatste is ook de Landelijke Studentenvakbond boos. “Voor sociale huurkamers wordt de huur weliswaar bevroren, maar studenten die niet in sociale huurkamers zitten krijgen te maken met extra huurverhogingen, bovenop wat al was aangekondigd.” De LSVb roept studenten op mee te doen aan het Woonprotest op 10 mei in Utrecht. (HOP, HC)
Vanwege hun krappe portemonnee durven steeds minder studenten een bestuursfunctie bij een vereniging te vervullen of in de medezeggenschap te gaan, staat in een manifest dat dinsdag aan de Tweede Kamer is aangeboden.
In dit manifest vragen het Interstedelijk Studenten Overleg (met zijn wortels in de medezeggenschap) en de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) aan de politiek en de onderwijsinstellingen om ‘collegegeldvrij besturen’ mogelijk te maken.
Sinds 2016 hoeven onderwijsinstellingen niet langer collegegeld te vragen aan studenten die geen lessen meer volgen naast hun werk in de medezeggenschap of in het bestuur van een studie-, studenten- of sportvereniging. Deze actievelingen staan dan gewoon ingeschreven als student en kunnen dus nog lenen bij DUO en gebruikmaken van hun ov-kaart. Het maakt het goedkoper om iets naast je studie te doen.
Maar uit een rondvraag van ISO en LKvV blijkt dat een groot aantal hogescholen en universiteiten deze regeling niet toepast. Bestuurswerk zou daardoor steeds vaker iets voor de ‘happy few’ worden.
Dat is zonde, vinden de tientallen organisaties die het manifest ondertekenden. Studentbestuurders dragen bij aan een verbonden studentengemeenschap en daar moet je niet op besparen”, zegt ISO-voorzitter Mylou Miché.
HOP, Hein Cuppen
Wij kunnen de internationalisering zelf in goede banen leiden, zeggen de universiteiten. Maar dan moet de politiek wel de dreiging van een ‘taaltoets’ voor bacheloropleidingen wegnemen.
In de Randstad worden alle psychologieopleidingen weer Nederlandstalig, beloven de universiteiten. Ook de Utrechtse bachelor economie stapt over op het Nederlands. Bovendien willen de universiteiten in het hele land minder studenten toelaten bij Engelstalige bacheloropleidingen.
Alles bij elkaar komen er straks tweeduizend internationale wo-bachelorstudenten minder, vergeleken met het piekjaar 2022/2023, zeggen de universiteiten, zodat er circa 16.766 internationale eerstejaars overblijven. (De daling is overigens al ingezet: het zouden er ongeveer 700 minder worden dan in het huidige studiejaar.)
Taaltoets
Als voorwaarde voor deze ‘zelfregie’ eisen de universiteiten dat het kabinet de ‘toets anderstalig onderwijs’ voor bestaande bacheloropleidingen schrapt. Maar in het kader van het wetsvoorstel Internationalisering in Balans staat nog dat elke opleiding die een Engelstalige bachelor aanbiedt zich moet verantwoorden.
Met een vermindering van het aantal Engelstalige opleidingen (en dus het aantal internationale studenten) wilden PVV, VVD, NSC en BBB aanvankelijk 293 miljoen euro per jaar bezuinigen. Na een compromis met de christelijke oppositie en JA21 werd dat 168 miljoen euro per jaar, waarvan meer dan 60 procent voor de universiteiten en de rest voor het hbo.
HOP, Bas Belleman
Voor het eerst heeft een volledig autonome drone menselijke tegenstanders verslagen in een officiële dronerace. Een team van studenten en onderzoekers van de TU Delft won afgelopen weekend het A2RL Drone Championship in Abu Dhabi, en liet niet alleen 13 andere AI-teams achter zich, maar ook professionele menselijke piloten.
De Delftse drone vloog op basis van kunstmatige intelligentie, met slechts één vooruitkijkende camera als input. Dat is vergelijkbaar met het zicht van menselijke FPV (first-person view) piloten. Ondanks die beperking haalde de drone snelheden tot 95,8 km/u op een technisch uitdagend parcours. Daarmee won het team eerst de AI-competitie, en vervolgens ook het knock-outtoernooi tegen menselijke finalisten.
De AI voor de race werd ontwikkeld door studenten en onderzoekers van het MAVLab, onderdeel van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. “Ik heb me altijd afgevraagd wanneer AI in staat zou zijn om te winnen van menselijke dronepiloten in echte wedstrijden”, zegt teamleider Christophe De Wagter in een persbericht. “Ik ben ontzettend trots dat we dit nu al hebben kunnen realiseren.”
Springplank
Het A2RL-kampioenschap had als doel om de grenzen van ‘fysieke AI’ te verkennen, door drones te laten presteren onder zware omstandigheden met minimale hardware. Waar eerdere doorbraken in AI vooral plaatsvonden in virtuele omgevingen zoals schaakspellen, is dit een voorbeeld van succesvolle AI in de werkelijke wereld.
De Wagter hoopt dat de prestatie van zijn team een springplank vormt voor robottoepassingen in de echte wereld. “Sneller vliegen met drones zal belangrijk zijn voor veel economische en maatschappelijke toepassingen, variërend van het op tijd leveren van bloedmonsters en defibrillators tot het vinden van mensen bij natuurrampen.”
Spandoeken maken, een mars naar het centrum van Delft en gratis friet. Die onderdelen staan op de planning van de staking op donderdag 24 april, laat de organisatie weten op de website van vakbond FNV. Op de stakingsdag slaan studenten en medewerkers van de TU Delft de handen ineen tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs.
Het programma van de stakingsdag op 24 april
- 8.30 – 12.00: Mensen op campus enthousiasmeren voor de staking
- 11.00 Spandoeken maken
- 11.30: Gecoördineerde walkout van alle faculteiten
- 12.00: Aankomst voor Pulse (met gratis friet)
- 12.30: Start podiumprogramma op plein voor Pulse met verschillende sprekers en live-muziek
- 13.15: Mars vanaf plein voor Pulse naar het centrum van Delft, met als eindpunt het Van Leeuwenhoekpark bij Station Delft
- 15.00: Sciencemarkt en mini-lezingen op Van Leeuwenhoekpark door verschillende dreamteams
Met de staking willen de deelnemers druk uitoefenen op de regering om de bezuinigingen op hogescholen en universiteiten terug te draaien. Delftse studentenvakbond VSSD en medewerkersvakbond FNV maken zich zorgen. Zij vrezen dat dit zal leiden tot achteruitgang van onderwijskwaliteit, hogere werkdruk en ontslagen.
De vakbonden roepen daarom alle studenten en medewerkers van de TU Delft op om hun agenda donderdag 24 april leeg te maken en aanwezig te zijn bij de staking. Ook het college van bestuur (cvb) zal bij de staking aanwezig zijn, vertelde Hans Hellendoorn vorige week in zijn maandelijkse overleg met de studentenraad.
Estafettestaking
De staking is deel van de ‘estafettestaking’ van meerdere universiteiten in Nederland. Verschillende universiteiten leggen op verschillende dagen het werk neer. Na Amsterdam, Rotterdam, Tilburg, Wageningen, Maastricht en Eindhoven eerder deze maand is het aan Delft om volgende week donderdag af te sluiten.
Voor wie meer informatie over de staking wil, is er op dinsdag 22 april van 12.45 tot 13.45 een informatiesessie op faculteit Bouwkunde in de Oranje Zaal. Tijdens die bijeenkomst geeft de decaan een korte steunbetuiging voor de staking en wordt er gesproken over de bezuinigingen en het belang van staken. Afsluitend is er een discussie- en vragensessie.
Harvard University weigert op de eisen van president Trump in te gaan en zet 2,2 miljard dollar aan overheidsgeld op het spel. De universiteit is niet van plan haar “onafhankelijkheid op te geven”.
In reactie op het wetenschapsvijandige beleid van Donald Trump leek tot nu toe vooral de angst te regeren onder Amerikaanse universiteiten. Zo niet bij Harvard University. Die weigert te buigen en zet daarmee miljarden dollars aan overheidsgeld op het spel.
Het Witte Huis wil alleen blijven betalen als het zich kan bemoeien met het selectieproces van studenten, medewerkers en onderzoekers van de universiteit, blijkt uit een brief die Harvard online zette. Ook zou de medezeggenschapsraad z’n macht moeten opgeven en moeten alle diversiteitsmaatregelen van de universiteit direct worden beëindigd.
‘Antisemitisme’
De lange lijst met eisen maakt duidelijk, zegt de baas van Harvard, dat regering niet de intentie heeft om op een “coöperatieve en constructieve manier samen te werken” aan het bestrijden van antisemitisme op de universiteit.
Want dat is de belangrijkste stok om universiteiten mee te slaan: de regering meent dat universiteiten bol staan van het antisemitisme. Van Harvard eist ze nu dat een externe partij de “ideologie” van een aantal faculteiten gaat onderzoeken.
Intimidatie
Een rechtsstaat moet personen en organisaties beschermen tegen de willekeur van machthebbers. Een aantal hoogleraren van Harvard heeft dan ook rechtszaken aangekondigd tegen de regering. De vraag is of Trump zich uiteindelijk door rechters zal laten disciplineren.
Een andere vraag is of dat uitmaakt. Alleen al de dreigementen van Trump kunnen immers effect sorteren. De regering heeft begin maart zestig universiteiten gewaarschuwd voor maatregelen vanwege vermeend antisemitisme op hun campussen.
Harvard, de rijkste en oudste universiteit van de VS, dient nu als voorbeeld. Als Harvard zwicht, laten de andere instellingen zich misschien makkelijker intimideren, zegt een anonieme regeringsfunctionaris in de Times.
HOP, Olmo Linthorst
