Kort
Studenten, docenten, onderzoekers en andere medewerkers van universiteiten en hogescholen gaan 9 december in Amsterdam protesteren tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs. Deze staking is uitgeroepen door vakbonden. Docenten krijgen hun loon doorbetaald als ze staken. Studenten mogen lessen missen, maar tentamens worden niet verzet.
De TU Delft heeft regels opgesteld voor de stakingsdag. De universiteit wil TU’ers zo veel mogelijk de gelegenheid geven om mee te doen met de demonstratie. Onderwijs gaat door maar studenten hoeven niet aanwezig te zijn bij lessen, “behalve in gevallen van patiëntenzorg, verplichte practica, toetsen, en onderwijs dat op die dag doorgaat en als verplicht wordt aangemerkt’, schrijft de universiteit op intranet. Ook gaan tentamens gewoon door.
Lessen afzeggen
Aan medewerkers vraagt de universiteit om het af te stemmen met hun leidinggevende als ze willen meedoen met de protestactie. Docenten mogen hun lessen afzeggen, maar moeten dit wel zo snel mogelijk met hun studenten communiceren via Brightspace. Ook voor docenten geldt dat toetsen gewoon doorgaan. ‘Zoek dus eventueel met je leidinggevende een gepaste oplossing als dat zou betekenen dat je niet kunt deelnemen’, aldus de universiteit.
De meeste universiteiten houden er dezelfde regels op na. Zij hebben namelijk afspraken gemaakt in UNL-verband, de koepelvereniging van Nederlandse universiteiten. De universiteiten betalen het loon van stakers door, laat een UNL-woordvoerder weten. Wel is het belangrijk dat wanneer docenten hun les afzeggen “studenten alle stof krijgen binnen de looptijd van een vak”, aldus de woordvoerder.
HOP, Bas Belleman/ Delta, Annebelle de Bruijn
De universiteit heeft meer regels opgesteld rondom de staking. Lees het volledige intranetbericht hier.
Volgens de donderdag verschenen Keuzegids Universiteiten 2026 scoren de bacheloropleidingen van de Open Universiteit over het algemeen het best. De score van de TU Delft verandert weinig ten opzichte van eerdere jaren.
De TU Delft staat met een score van 58 punten, een halve punt hoger dan vorig jaar, gelijk met de Erasmus Universiteit Rotterdam. Alleen de twee Amsterdamse universiteiten krijgen een lagere waardering.
Met symbolen geeft de Keuzegids in het persbericht aan hoe goed een instelling op een bepaald onderdeel scoort. Daar valt op dat de TU Delft op geen van de onderdelen opvallend goed scoort. Wel springt één er negatief uit: het onderdeel aarde en milieu.
Klinische technologie wordt Topopleiding
Alleen de opleiding klinische technologie mag zichzelf het komende jaar een zogeheten Topopleiding noemen, het predicaat dat de Keuzegids toekent aan de beste studies van het land.
Wie alle studies met elkaar wil vergelijken, kan de Keuzegids aanschaffen op de website. Medewerkers en studenten van de TU Delft met een campuslicentie kunnen hem gratis inzien.
De Keuzegids baseert zich op de Nationale Studenten Enquête. Daarin gaven 91 duizend wo-studenten (ongeveer één op de vier) hun mening over de inhoud van hun opleiding, de docenten, de toetsing, de sfeer en de voorbereiding op de loopbaan. Daarnaast weegt de Keuzegids mee hoeveel studenten doorstromen naar het tweede jaar en hoeveel er binnen vier jaar zijn afgestudeerd.
HOP, Olmo Linthorst/Delta, Kim Bakker
“Hét moment om samen plannen te smeden en de energie op te bouwen richting 9 december.” Dat is volgens de organisator de reden om maandag 1 december naar een mobilisatielunch bij Pulse te komen. De lunch is een eerste aanloop naar een nieuwe staking van het hoger onderwijs op 9 december met een demonstratie op de Dam in Amsterdam. Het is een moment om te cöordineren, je te laten informeren en om zorgen te delen, aldus de organisatoren.
- De bijeenkomst is op maandag 1 december in onderwijsgebouw Pulse (Hall 4, bereikbaar vanaf het IO-plein) en duurt van 12.30 tot 13.30 uur. Om te weten hoeveel lunch er moet worden ingekocht, vraagt de organisatie om je aan te melden op de website.
Het hoger onderwijs in Nederland staat op een keerpunt, schrijven zij in een speciaal opgerichte Linkedin-groep. Ze spreken van toenemende druk en bezuinigingen die lesgeven en onderzoek moeilijker maken. “Tegelijkertijd zien we elders groeiende investeringen. […] Als we ‘de puntjes met elkaar verbinden’, wordt het duidelijk dat universiteiten hun publieke taak alleen kunnen vervullen als we in hen investeren – en ze niet ontmantelen.”
Al vaker in actie
Sinds het nu demissionaire kabinet haar voornemen om te bezuinigen begin 2024 bekendmaakte, kwam het hoger onderwijs al vaker in actie tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs. Bijvoorbeeld op 24 april, toen medewerkers en studenten van de TU het werk neerlegden en op de campus demonstreerden. En iets langer dan een jaar geleden, toen zo’n twintigduizend mensen zich op het Malieveld verzamelden om hun stem te laten horen.
Hoewel dat volgens de organisatie groot effect heeft gehad, is dat met het oog op de formatie-onderhandelingen nog niet voldoende. “Dit is hét moment om ons doorzettingsvermogen om te zetten in resultaat. […] De sloop moet stoppen. Het herstel begint nu.”
Dit artikel is aangevuld met informatie over de twee nieuwe samenwerkingen op 24-11, 14:25 uur.
Studenten vinden dat de TU Delft zich niet houdt aan eerder gemaakte beloftes omtrent samenwerkingen met Israël. Actiegroep ‘Delft Student Intifada’ kondigt daarom voor 3 december nieuw een protest aan, om druk te zetten en meer duidelijkheid af te dwingen over samenwerkingsverbanden.
De universiteit is niet helder over lopende projecten, schrijven de studenten, en is zelfs twee nieuwe samenwerkingen gestart. Het eerste is ‘Next Generation of edge AI crossing technology fields’, dat is getekend op 4 augustus. Dit project gaat over veilige Europese kunstmatige intelligentie, die direct op lokale apparaten draait en niet in de cloud. De partner in Israël is het bedrijf Weebit Nano. Het tweede project is E2PackMan van het European Consortium for Accelerating Innovations in Electronic Packaging Manufacturing. Dat is getekend op 14 juli. Dit onderzoek gaat over het maken van slimmere behuizingen voor chips, bijvoorbeeld om er meer in kwijt te kunnen, om ze beter te beschermen en beter te laten verbinden met de rest van het elektronische circuit. De Israelische partner is het bedrijf Nova.
‘Nee, tenzij’-strategie
De discussie over samenwerking met Israelische instituten is opgelaaid sinds 7 oktober 2023 en leidde tot talloze protestacties op de campus. Dat bleek te werken. Het college van bestuur stelde een moreelberaadkamer in. Na maanden onderzoek sprak die commissie van ‘(toenemend) bewijs van potentiële genocide, of op zijn minst een risico op genocide, in het conflict tussen Israël en Gaza’. Daaraan als TU Delft gelieerd zijn, zou een groot moreel en juridisch risico met zich meebrengen.
In juni startte de universiteit daarom een ‘nee, tenzij’-strategie en besloot ze tot een strengere koers. Die richt zich op institutionele en niet op individuele banden. Tal van samenwerkingen bleken zo alsnog door de mazen van het nieuwe beleid te vallen, toonde Delta aan.
Nu de onderhandelingen voor een nieuw kabinet gaande zijn, bestoken belangenclubs informateur Sybrand Buma met hun wensenlijstjes. Dat deden ook de Landelijke Studentenvakbond (LSVb), universiteitenvereniging UNL en de Sociaal Economische Raad (SER). Wat zijn hun wensen voor het hoger onderwijs en onderzoek?
De LSVb houdt het kort en bondig en heeft vier wensen. Dat zijn: een hogere basisbeurs, 0 procent rente op studieschulden, huurtoeslag voor studentenkamers en, tot slot, afschaffing van het bindend studieadvies voor eerstejaars. Zo kan de politiek de financiële problemen van studenten bestrijden en tevens de prestatiedruk van studenten verminderen, is het idee.
2,6 miljard extra
De UNL wijst erop dat ze mensen opleiden die uitdagingen als betaalbare zorg, klimaatverandering en de energietransitie het hoofd kunnen bieden. Daarnaast leidt wetenschappelijk onderzoek tot nieuwe inzichten. Ze vragen 2,6 miljard euro extra per jaar extra voor onderzoek en ontwikkeling (R&D), ook aan hogescholen, instituten en onderzoeksfaciliteiten.
De SER, waarin ondernemers, werknemers en deskundigen samen over economie en samenleving praten, pleit voor ‘ruimte voor kennis en ondernemerschap’. Die ruimte vraagt om een goed ondernemersklimaat en oog voor arbeidsproductiviteit, ‘onder meer door investeringen in onderzoek en innovatie’. Een van de adviezen: “Verhoog de publieke en private investeringen in R&D en draai bezuinigingen op onderwijs en onderzoek terug.”
HOP, Bas Belleman
Mede dankzij externe financiële steun denkt de Vrije Universiteit Amsterdam de bachelor aardwetenschappen in aangepaste vorm in de lucht te kunnen houden. Wel zal er nog een flinke reorganisatie volgen.
Dit voorjaar kondigde de VU aan dat ze de bacheloropleiding aardwetenschappen per 2027 moest opheffen. De opleiding trok niet genoeg studenten en werd te duur. Hierdoor zouden 43 medewerkers hun baan verliezen en zou een deel van de studenten vakken bij aardwetenschappen in Utrecht moeten volgen.
Er volgde veel protest, ook van Delftse wetenschappers. Zo noemden TU-hoogleraren Timo Heimovaara en Sebastian Geiger namens hun afdeling geosciences and engineering de voorgenomen sluiting desastreus voor het geowetenschappelijk onderzoek en onderwijs.
Nieuwe mogelijkheden
Dinsdag liet de VU weten dat de opleiding alsnog behouden kan worden. Dankzij “bijdragen van externe veldpartijen” zijn er “nieuwe mogelijkheden om delen van het onderwijs en laboratoria te behouden”, schrijft de universiteit.
Sebastian Geiger reageert op LinkedIn:
“Dit is echt heel goed nieuws. Ik ben verheugd te vernemen dat de Vrije Universiteit Amsterdam (VU Amsterdam) haar bacheloropleiding Aardwetenschappen blijft aanbieden. Het is alleen maar goed voor onze samenleving als er in heel Nederland sterke en complementaire opleidingen op het gebied van aard- en geowetenschappen worden aangeboden. Ik denk ook aan onze collega’s bij de VU en hoop dat dit besluit hen de broodnodige zekerheid zal brengen.”
HOP, Naomi Bergshoeff
De Britse QS World Rankings presenteert het nieuwste ranglijstje duurzame universiteiten. TU Delft zakt 20 plaatsen, maar presteert alsnog het beste van Nederland. De lijst wordt aangevoerd door Lunds Universitet (Zweden), University of Toronto (Canada) en UCL (Londen).
Stond Delft vorig jaar nog op plaats 15, inmiddels is de universiteit gezakt naar plaats 35. De universiteiten die de Nederlandse top 3 compleet maken zijn Wageningen (van plaats 53 naar 64) en Radboud, die van plaats 355 naar 133 stijgt.
Opvallend is dat de TU Delft van de Nederlandse universiteiten het beste scoort. In mei van dit jaar presenteerde Studenten voor Morgen nog een rangschikking op duurzaamheid van universiteiten en hogescholen waarbij Delft op een gedeelde negende plaats stond en de TU/e, VU en WUR voor moest laten gaan.
Critici maken al langer kanttekeningen bij ranglijsten omdat dit geen recht zou doen aan de breedte van het werk dat op universiteiten gebeurt. Zoals Universiteit Utrecht, die heeft besloten geen gegevens aan te leveren en niet mee te doen.
Vind je milieuvervuiling een groter probleem dan criminaliteit? Dan is de kans groot dat je aan een hogeschool of universiteit studeert of hebt gestudeerd. Dat blijkt uit CBS-onderzoek naar de opvattingen van jongeren tot 25 jaar.
In 2018 vond slechts 30 procent van de jongvolwassenen de criminaliteit een groot probleem. Zes jaar later is dat 49 procent geworden, blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
De zorgen om milieuvervuiling waren in 2018 al groter: dat najaar begon Greta Thunberg met haar schoolstaking, die over de hele wereld navolging kreeg. Ook die zorgen zijn toegenomen: van 45 naar 49 procent.
Hbo en wo
Opvallend is het verschil tussen (oud-)studenten van het hoger onderwijs en jongeren die een mbo-opleiding volgden of alleen voortgezet onderwijs hebben doorlopen. De hbo’ers en wo’ers maken zich relatief veel zorgen over het milieu, terwijl de andere groep de criminaliteit het voornaamste probleem vindt.
In het onderzoek naar hun opvattingen vroeg het CBS ook of jongeren problemen zien in de ‘hoeveelheid mensen’ in Nederland. Daarover maken zij zich iets minder zorgen dan over milieuvervuiling en criminaliteit.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Niet alle CBS-cijfers over jongeren zijn uitgesplitst naar onderwijsniveau. In de eveneens verschenen Landelijke Jeugdmonitor 2025 kijken de statistici bijvoorbeeld naar het welzijn van jongeren, los van de opleiding die ze volgen.
Met de meeste jongeren gaat het goed, maar het kan beter. Van de 18- tot 25-jarigen is 81 procent gelukkig en dat percentage lag 11 jaar geleden op 90 procent. Al voor de coronacrisis daalde dit naar zo’n 86 procent, maar de pandemie gaf een knak waar sommige jongeren kennelijk nog steeds niet allemaal van zijn hersteld.
HOP, Bas Belleman
Mannen promoveren vaker ‘met lof’ dan vrouwen, ook als er wetenschappelijk gezien geen reden voor is. Daarom heeft de Universiteit Twente woensdag besloten om te stoppen met dit predicaat. Twente is de eerste Nederlandse universiteit die ‘cum laude’ voor promotiekandidaten schrapt. De nieuwe regel gaat vanaf 1 januari in, meldt universiteitsblad U Today.
Ongeveer 5 procent van de promoties in Nederland is cum laude (met lof). Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat vrouwen deze lof minder vaak krijgen. In 2018 stelde dagblad NRC het vast. Later bevestigde onderzoek van socioloog Thijs Bol het probleem. Bovendien zag hij: hoe meer mannen in de promotiecommissie, hoe groter het verschil. Het verschil viel ook niet te verklaren met de kwaliteit van het proefschrift, bleek uit weer een ander onderzoek.
Meer problemen dan genderbias
“Het is goed dat er wordt nagedacht over de inhoud en beoordeling van de promotie”, reageert Martijn van der Meer, voorzitter van het Promovendi Netwerk Nederland. Want er zijn volgens hem meer problemen dan alleen genderbias.
“Sommige promovendi moeten veel onderwijs geven, andere niet”, zegt hij. “Soms hebben promovendi niet eens een arbeidscontract. De een krijgt meer faciliteiten dan de ander. Zulke verschillen kunnen worden uitvergroot door een onderscheid in de beoordeling te maken.”
Je krijgt de doctorsgraad als een commissie van hoogleraren en experts ervan overtuigd is dat je in staat bent om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten, onderstreept Van der Meer. “Maar dat is iets anders dan zeggen: deze kandidaat kan het beter dan andere kandidaten. Het is maar de vraag of een commissie dat goed kan vergelijken.” (HOP, BB)
Actiegroep BK Scholars for Palestine roept op om het keuzevak architecture and colonialism in stand te houden. Dat is de boodschap van een petitie die de groep onder medewerkers en studenten verspreidt.
Architecture and colonialism behandelde de rol van architectuur in kolonialisme en werd vorig academisch jaar voor het eerst gegeven. Het vak ontstond nadat een eerder academisch evenement van de groep over destructie in Gaza was afgelast door de faculteit Bouwkunde. Decaan Dick van Gameren meldde dat hem ‘verschillende signalen’ hadden bereikt, waardoor hij geen vertrouwen meer had ‘dat we een constructieve en respectvolle dialoog kunnen waarborgen’.
Tentoonstelling ingekort
Toch verliep ook het vak niet zonder incidenten. Een geplande eindtentoonstelling werd ingekort van twee weken naar één dag. Volgens de universiteitswoordvoerder vanwege mogelijke onrust. Na protest van de studenten is de tentoonstelling in mei in aangepaste vorm toch tien dagen vertoond. Er was extra beveiliging, de werken zijn geanonimiseerd en alle ontwerpen werden achter glas geplaatst. Van 29 september tot 13 oktober was de tentoonstelling ook te zien op de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Volgens de petitie heeft het faculteitsbestuur nog niet gereageerd op vragen van medewerkers en studenten over de toekomst van het vak. De petitie roept de faculteit daarom op het voortbestaan van het vak te garanderen.
