Hoger onderwijs demonstreert massaal tegen kabinetsbeleid

Studenten, medewerkers van universiteiten en hogescholen, bestuurders, politici en vakbondsvertegenwoordigers uit het hele land staan maandagmiddag 25 november zij aan zij met een gedeelde missie: zorgen dat de aangekondigde bezuinigingen van 1 miljard euro op hoger onderwijs niet doorgaan. Met 20 duizend mensen zijn ze samengekomen, aldus de organisatie. Vooraf was gerekend op 10 duizend aanwezigen. Ze dragen spandoeken, vlaggen, petjes, en scanderen leuzen. Tegen de langstudeerboete, vóór onderzoek, onderwijs en innovatie, maar er zijn ook mensen aanwezig die demonstreren tegen investeringen in defensie en de oorlog in Gaza.

Bewustzijn kweken

Midden op het veld heeft zich een groep mensen van de TU Delft verzameld, rondom een groot spandoek met het TU-logo. Onder hen twee bestuursleden van de Delftse studentenvakbond VSSD. Het is een indrukwekkend geheel, vindt secretaris Sam de Jong. Ver vooraan had hij eerst niet door dat het zo druk geworden was, tot hij omkeek. “Toen zag ik die enorme massa. Dit is volgens mij het grootste hoger-onderwijsprotest tot nu toe, in ieder geval van die waar ik bij ben geweest.”

TU-promovendus Hanna Pot staat bij een groep van de Algemene Onderwijsbond (AOb). Lid is ze niet, maar ze kreeg wel een AOb-vlag in handen geduwd. “Ik sta hier als een burger van Nederland”, vertelt zij. “De werkdruk op universiteiten is al heel hoog. Dat wordt alleen maar meer als deze bezuinigingen doorgaan. Ik hoop dat we met dit protest in ieder geval het bewustzijn kweken dat onderwijs heel belangrijk is.”

Naast Pot staat TU-postdoc Roy de Winter. In zijn handen een bordje met de tekst ‘Had het kabinet ook maar doorgeleerd’. Hij heeft dat net op het station bedacht. De aangekondigde bezuinigingen maken de toekomst onzeker, vertelt hij, en hij is blij dat hij zijn twijfel over het slechte weer heeft laten varen en gewoon is gekomen. “De drukte is helemaal geweldig.”

‘We zullen niet rusten totdat al die bezuinigingen van tafel zijn’

Op het podium spreekt een andere TU’er: student Abdelkader Karbache, dit jaar voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond LSVb. Hij jut het publiek op: “We hebben de langstudeerboete al eerder van tafel geveegd, we hebben het leenstelsel van tafel geveegd, en dat gaan we nu ook doen. We zullen niet rusten totdat al die bezuinigingen van tafel zijn.” Gejuich volgt.

Gezamenlijk

Als de massa zich na de speeches op het Malieveld in beweging zet voor een mars langs het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap die uiteindelijk twee uur zou duren, maakt Tim van der Hagen zich los van de menigte. Ook interim-vice-rector magnificus Hans Hellendoorn en een aantal decanen waren aanwezig tijdens het protest. De rector magnificus en collegevoorzitter van de TU Delft is blij dat hij er was, vertelt hij. “Het is heel goed dat we hier gezamenlijk stonden. Voor de grote maatschappelijke uitdagingen in de zorg, de energietransitie, klimaatverandering en veiligheid hebben we nieuwe kennis nodig. Stop je met onderwijs en onderzoek, dan stagneert de hele trechter van kennis en innovatie.” Elke euro investering in onderwijs betaalt zich bovendien drie tot vier keer terug, benadrukt hij.

Van der Hagen kan maar moeilijk begrijpen wat de bedoeling is van het kabinet. “Waarom is de Wet internationalisering in balans bijvoorbeeld bedacht? Is dat om meer naar binnen te kijken als Nederland? We hebben als hoger onderwijs zelf gezegd dat we instrumenten nodig hebben om de instroom van studenten te reguleren. Dat lijkt nu door te schieten naar ‘Nederland eerst, we kunnen het wel zonder buitenlandse studenten en zonder contact met het buitenland’. Is dat de insteek of is dit puur een bezuinigingsmaatregel van 293 miljoen euro per jaar? En zo zijn er allerlei maatregelen die tot die bezuiniging van ongeveer 1 miljard per jaar zou moeten leiden. Waarom? Ik weet het ook niet.”

De rector moet toegeven dat demonstreren niet zo bij hem past en dat de groepsdynamiek die daarbij hoort hem een beetje beangstigt. Ook hoorde hij leuzen die de zijne niet zouden zijn. “Maar als het nodig is en zolang het nodig is, kom ik weer. Gelukkig zie ik wel beweging in de samenleving. Burgemeesters, werkgevers, de oppositie in de Eerste Kamer, allemaal vinden ze deze bezuiniging heel onverstandig. Demonstreren werkt blijkbaar wel.”