Nederlandse universiteiten werken samen met Israël aan 28 projecten die een militaire toepassing kunnen hebben, zegt Follow the Money. Deze projecten worden betaald door de Europese Unie. Brussel kijkt of zulke samenwerkingen mogelijk moeten blijven.
Lawaaimars op de campus in juni 2024. (Foto: Thijs van Reeuwijk)
Translation in progress
De Europese Unie stimuleert wetenschappers om over de grens te kijken, ook buiten Europa. Zo werken wetenschappers van Nederlandse universiteiten ook samen met Israëlische instellingen en bedrijven, met geld van onderzoeksprogramma Horizon Europe. Dat is geen militair onderzoek, maar kan soms wel zo gebruikt worden.
Volgens onderzoeksplatform Follow the Money gaat het in elk geval om 28 zogenaamde dual use-projecten. Daarbij is ten minste één Nederlandse universiteit betrokken en een Israëlisch bedrijf of onderzoeksinstelling. Samen krijgen die projecten 356 miljoen euro aan subsidie.
Overigens blijkt uit cijfers van de Europese Commissie dat Israël de afgelopen periode tussen de 300 tot 390 miljoen euro per jaar betaalde voor de deelname aan het onderzoeksprogramma.
Voorbeelden
De TU Eindhoven zou samen met Israëlische partners aan acht dual use-projecten werken en de TU Delft aan zeven.
In de onderzoekstoelichting van Follow the Money zelf komt de TU Delft echter met negen dual use-projecten voor:
- Ensure6G over het beveiligen van 6G-netwerken met het Holon Institute of Technology (start: 1 januari 2025, EU-bijdrage: bijna 1,36 miljoen euro).
- Cynergy 4 MIE met de TU Eindhoven en het bedrijf Drive Utech LTD (start: 1 september 2024, EU-bijdrage: bijna 10,3 miljoen euro).
- QLSI2 over quantum computing met TNO en QM Technologies (start: 1 juni 2024, EU-bijdrage: bijna 25 miljoen euro).
- BURST voor het ontwikkelen van efficiëntere zonnecellen met het bedrijf Holo-or LTD (start: 1 mei 2024, EU-bijdrage: bijna 3,2 miljoen euro).
- SAFIR-Ready met het bedrijf Flyvercity LTD over het verbeteren van drone-gebruik bij medische en non-medische doeleinden zoals inspecties van treinsporen (start: 1 juni 2023, EU-bijdrage: bijna 6,5 miljoen euro).
- 14AMI over halfgeleiders met de bedrijven Applied Materials Israel LTD, Nova LTD, Bruker Technologies LTD en Kla-Tencor Corporation Israel (start: 1 mei 2023, EU-bijdrage: 25 miljoen euro).
- OpenSuperQPlus over quantumcomputres met TNO en de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem (start: 1 maart 2023, EU-bijdrage: bijna 20 miljoen euro).
- HERWING over hybride vliegen met vliegtuigfabrikant Israel Aerospace Industries (start: 1 januari 2023, EU-bijdrage: bijna 22 miljoen euro).
- HERA voor het ontwerpen en evalueren van een regionaal hybride-elektrisch vliegtuig met TNO en vliegtuigfabrikant Israel Aerospace Industries (start: 1 januari 2023, EU-bijdrage: bijna 35 miljoen euro).
Critici willen dat universiteiten zulke samenwerking met Israël verbreken om te voorkomen dat ze op wat voor manier dan ook betrokken raken bij de schendingen van mensenrechten in Gaza. Inmiddels heeft de Tweede Kamerfractie van Volt schriftelijke vragen gesteld over het artikel.
De TU Delft zegt dat het niet kan controleren of onderzoek uiteindelijk een militaire toepassing krijgt
Nederlandse universiteiten benadrukken in hun reactie aan Follow the Money dat het onderscheid tussen civiel en militair onderzoek ingewikkeld is. Zo zegt de TU Delft dat het niet kan controleren of onderzoek uiteindelijk een militaire toepassing krijgt.
Bovendien is het erg lastig voor universiteiten om samenwerkingsprojecten met Israël stop te zetten. Universiteiten kunnen honderdduizenden euro’s aan subsidie verliezen en riskeren bovendien rechtszaken.
Onderzoek associatie
Israël is relatief succesvol in het verkrijgen van beurzen. In de afgelopen twintig jaar heeft het in totaal ruim 3 miljard euro aan onderzoeksgeld ontvangen, stelt Follow the Money.
Het is de vraag of dat zo blijft. Op Nederlands initiatief besloot de Europese Commissie twee weken geleden dat zij de samenwerking met Israël gaat onderzoeken. Dat zou het einde kunnen betekenen van het associatieverdrag met het land. Dat komt bijna neer op een “doodvonnis” voor de Israëlische wetenschap, zei de president van de Israëlische Academie van Wetenschappen erover.
Rector Peter-Paul Verbeek van de Universiteit van Amsterdam gaat inventariseren of andere rectoren willen meedoen met een brief aan de Europese Commissie om te vragen het Associatieverdrag met Israël niet te verlengen. Dat heeft hij toegezegd aan protesterende studenten, meldt Science Guide.
HOP, Olmo Linthorst/Delta, Annebelle de Bruijn
6 juni 2025 16.18 uur: in een eerdere versie van dit artikel stond per abuis dat er in de onderzoekstoelichting acht projecten van de TU Delft worden genoemd. Dat moeten er negen zijn. Project HERA is zojuist als negende project toegevoegd in het overzicht van dit artikel.
Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?
redactie@hogeronderwijspersbureau.nl
Comments are closed.