Een universiteit besturen kan ook anders, moet Democracy Day tonen

Waarom mogen studenten en medewerkers niet meer beslissingen nemen over hun universiteit? En waarom heeft het college van bestuur (cvb) eigenlijk zoveel bevoegdheden? Deze en andere vragen hopen de organisatoren van Democracy Day op woensdagmiddag 1 mei met zoveel mogelijk studenten en medewerkers te bespreken.

“Ik heb het idee dat we als studenten en medewerkers te veel over ons heen laten lopen”, stelt mede-initiatiefnemer Tom Twigt . Hij verwijst daarbij naar de huidige manier waarop Nederlandse universiteiten worden bestuurd: het college van bestuur is als hoogste bestuursorgaan belast met het bestuur en beheer van de universiteit. De studentenraad- en ondernemingsraad hebben informatierecht, beroepsrecht en initiatiefrecht en op specifieke thema’s instemmings- en adviesrecht. Op facultair niveau hebben de onderdeelcommissies en facultaire studentenraden dezelfde bevoegdheden, op het beroepsrecht na. Twigt: “Lobbyen bij het cvb is vrijwel de enige manier waarop je als TU-student of medewerker enigszins voor verandering kunt zorgen. Het cvb neemt een beslissing en achteraf probeer je dat besluit een beetje bij te sturen.”

Universiteitsraad

Dat was ooit anders, weet Twigt. Op de TU Delft vormde de universiteitsraad, met daarin studenten, wetenschappers en ondersteunend personeel, tientallen jaren de hoogste macht. De raad maakte plannen en het cvb mocht de beslissingen voorbereiden en uitvoeren. Een wet uit 1997 maakte hier een einde aan, waarna het college van bestuur het weer voor het zeggen kreeg. “Veel studenten weten dit niet. We willen laten zien dat het dus ook anders kan.”

Op het programma van Democracy Day staat onder meer een lezing van universiteitshistoricus Abel Streefland. Ook professor Remco Breuker van de Universiteit Leiden komt langs. Als lid van WO in Actie en mede-auteur van het pamflet ’40 stellingen over de wetenschap’ is hij één van de drijvende krachten achter de roep om meer democratie op Nederlandse universiteiten. Het derde programmaonderdeel wordt gevormd door leden van de studenten- en ondernemingsraad, die vertellen waar ze momenteel tegenaan lopen. De middag wordt afgesloten met een algemene discussie.

Nog een keer

Twigt en zijn collega’s zorgen dat er tussen de programmaonderdelen door veel ruimte is voor discussie. “We hopen op veel interactie met het publiek, bijvoorbeeld met mensen die uit landen komen waar universiteiten anders worden bestuurd. We weten al dat er een aantal mensen uit Baskenland komt, waar ze een veel grotere traditie van directere en deliberatieve democratie hebben.”

Als de middag een succes is, willen Twigt en zijn medeorganisatoren een tweede Democracy Day houden op 31 mei. De organisatoren hopen dat de bijeenkomsten het begin vormen van een meer democratische universiteit. “Niemand van de huidige generatie studenten heeft voor het huidige systeem gestemd of gekozen, veel studenten waren nog niet eens geboren in 1997. Hóe zo’n democratischere universiteit eruit ziet, bespreek je niet in één middag.”

Correctie 24 april: In een eerdere versie van dit artikel stond dat Remco Breuker oprichter is van WO in actie. Dat is onjuist. De tekst is hierboven aangepast naast ‘lid van WO in actie’.