In een door de ondernemingsraad georganiseerde bijeenkomst deelden werknemers van de TU Delft woensdag hun ideeën voor een sociaal veiligere werkomgeving. “Zeg als cvb niet: we gunnen iedereen een fijne werksfeer. Zeg: het is onze verantwoordelijkheid om dat voor elkaar te krijgen.”
Leden van de ondernemingsraad tijdens een vergadering in oktober. (Foto: Thijs van Reeuwijk)
Delen
Ideeën, geen ervaringen. Die insteek koos de ondernemingsraad (or) voor de werknemersbijeenkomst woensdagmiddag, waar een handjevol medewerkers kwam opdagen. Vanwege die insteek keken de aanwezigen woensdag vooral naar de toekomst – met de notie dat begrip van het verleden daar belangrijk voor is. Wat er volgens hen voor nodig om de TU Delft sociaal veilig te maken?
Mogelijke oplossingen zoeken sommige aanwezigen bij zichzelf. Zo zegt een van hen dat ze graag ‘handvatten’ zou willen om collega’s bij te staan als zij iets vervelend meemaken. “Ik weet nu niet zo goed hoe ik hen moet steunen. Terwijl je met luisteren al verschil kan maken.”
Zeker promovendi hebben daar baat bij, aldus de betrokkenen. Hun positie is precair, en voor hen voelt het als een grote stap om naar een vertrouwenspersoon of PhD-counselor te stappen. “Soms wil je het gewoon even kwijt als een slechte week hebt.” Medewerkers zouden volgens de sprekers beter toegerust moeten zijn om een soort ‘vertrouwenspersoon light’ te zijn, luidt een voorstel. Wellicht helpt een nieuw inwerkprogramma voor nieuwe werknemers, suggereert iemand. Of een TU-brede variant voor zowel nieuwe als bestaande medewerkers.
Wie mag er aanwezig zijn bij een openbare bijeenkomst?
Na afloop bleken ook een secretaris van het college van bestuur en een adviseur van Berenschot aanwezig te zijn geweest – het adviesbureau dat het cvb de komende tijd helpt met de organisatie van een viertal bijeenkomsten over sociale veiligheid. Dat was niet aangekondigd bij de start van de bijeenkomst.
Hoewel twee aanwezigen na afloop aan Delta vertelden de aanwezigheid van deze twee ‘bijzonder’ te vinden, ziet or-voorzitter Ronald Kuil geen probleem. Het had volgens hem ook niet aangekondigd hoeven te worden aan het begin. “Het is een openbare vergadering. Iedereen mag zeggen wat hij wil. Elke werknemer is welkom, ook die dichtbij het cvb. In het kader van openbaarheid geldt dat ook voor de externe Berenschot-adviseur.”
Dat wringt met de ervaring van Delta, dat initieel alleen welkom was op bepaalde voorwaarden (waarmee Delta niet akkoord ging). Op de vraag waarom, antwoordt Kuil: “Dat weet ik niet zo goed. Er zit een beetje een verkramping rond dit thema. In principe zijn wij altijd voorstander van openheid.”
Doorgronden waar het misgaat
De aanwezigen zijn zich ook bewust van de ‘veelal technisch onderlegde, misschien niet de meest sociale’ mensen op de TU Delft. Misschien denken we te veel ‘let’s engineer a solution’ in plaats van dat we dat we eerst kijken naar het probleem, denkt iemand. Is het zinvol om direct te komen met een lijst actiepunten terwijl het rapport nog maar zo kort geleden naar buiten is gekomen? Liever steken we eerst tijd in doorgronden waar het misgaat, bepleit hij. “Je kunt wel trainingen instellen, een onboarding, strengere controle, maar als we op voorhand niet begrijpen waar het fout gaat, bereiken die dingen hun doel niet.”
Niet te snel overgaan tot concrete maatregelen, maar eerst goed luisteren en begrijpen. Die boodschap wordt door meerdere aanwezigen herhaald. Het is met name gericht aan het college van bestuur (cvb), voor wie ze de belangrijkste rol zien weggelegd. De bestuursleden hebben grove steken laten vallen, luidt het meerdere keren in de vergaderzaal. De respons op het rapport kwam te laat en de toon was volkomen verkeerd, aldus de deelnemers. Te veel verdediging, te weinig empathie. “Het cvb ziet statistieken, maar heeft er geen gevoel bij.”
Die houding maakt het college vooralsnog slecht toegerust om verandering te bewerkstelligen, klinkt het. Om echt iets te veranderen, zo stelt iemand, moet je daadwerkelijk een veilige werkomgeving voor ogen hebben en niet slechts beperking van reputatieschade. Bovendien begint verandering bij het cvb zelf, vindt hij. “Zeg niet: we gunnen iedereen een fijne werksfeer. Zeg: het is onze verantwoordelijkheid om dat voor elkaar te krijgen.”
Doorleven om te begrijpen
Misschien kunnen de cvb-leden het ook niet begrijpen, suggereert een aanwezige. Ze zitten zelf immers aan de top, en niet middenin de werkomgeving. Zou een training helpen, vraagt een andere deelnemer zich af. Die zou er op gericht moeten zijn om het cvb een fundamenteel begrip te geven van hoe het voelt om te werken in een sociaal onveilige omgeving. “Ze moeten het doorleven om het te begrijpen.”
Ondernemingsraad organiseert meer bijeenkomsten
Bij de bijeenkomst was slechts een handjevol medewerkers aanwezig die niet al actief zijn in een medezeggenschapsorgaan. Dat wijt or-voorzitter Ronald Kuil aan de dag en het tijdstip. Hij had voor de bijeenkomst al zo’n dertig mails ontvangen van mensen die er niet bij konden zijn, vertelt hij. In het cvb-advies dat de or opstelt na de bijeenkomst, worden ook die e-mails meegenomen.
Ondanks de lage opkomst, is de or van plan om in de toekomst nieuwe bijeenkomsten te organiseren. Nog niet duidelijk is wanneer, hoeveel en in welke vorm. Kuil: “Onze bijeenkomsten zijn anders dan wanneer het cvb of hoger management ze organiseert. Het lijkt me goed als het cvb niet overal bij zit. De or is er altijd primair voor de werknemers.”
Bevindingen
De Inspectie van het Onderwijs heeft van december 2022 tot november 2023 onderzoek gedaan naar grensoverschrijdend gedrag aan de TU Delft. In het rapport dat daarvan het resultaat is, spreken de onderzoekers onder meer van intimidatie, racisme, seksisme, pesten, uitsluiting, roddelen en sociale onveiligheid als gevolg van gebrek aan leiderschap.
De effecten bij TU-medewerkers die zich bij de inspectie hebben gemeld zijn vaak langdurig en belemmerend. De inspectie spreekt van psychologische en fysieke gezondheidsklachten, uitval en een algemeen gevoel van onveiligheid. Ook stress, burn-out, depressie en PTSS, huilbuien en gespannen thuissituaties komen voor, net als ziekte, overgeven op het werk, paniekaanvallen en hartkloppingen.
Bij het universiteitsbestuur is er volgens inspecteurs veel informatie aanwezig over wat er speelt op het vlak van sociale veiligheid, maar deze ‘verzuimt’ om ‘de optelsom te maken om tot een volledig beeld te komen’. Ook ‘stuurt het bestuur onvoldoende op passende maatregelen’. Om deze reden is er sprake van wanbeheer, aldus de inspectie.
In ons dossier lees je nieuws en achtergrondartikelen over het inspectierapport.
- Delta is op zoek naar (voormalig) TU-medewerkers die hun ervaringen willen delen. Dit kan eventueel anoniem. Mail naar tudelta@protonmail.com.
Comments are closed.