‘We moeten praten over onze cultuur’

Op vrijdag 1 maart bracht de TU Delft zelf het rapport van de Inspectie van het Onderwijs naar buiten waarin wordt gemeld dat de TU het waarborgen van sociale veiligheid verwaarloost. In hun zienswijze zeiden het college van bestuur en de raad van toezicht erbij dat het onderzoek van de onderwijsinspectie ondeugdelijk zou zijn. Het rapport zou aan hele groepen ernstige kwalificaties toedichten, terwijl het toch slechts om 148 meldingen gaat op een totaal van 8000 medewerkers.

Hier gaat het bestuur voorbij aan een heel belangrijk onderdeel van een cultuur. We doen alsof de meldingen die we binnenkrijgen uitschieters zijn die kunnen ontstaan in een verdere prettige gemeenschap. Maar dat is niet zo, want we negeren de kleine insinuaties, de opmerkingen, en het buitensluiten. Want alleen als de voedingsbodem hiervoor al aanwezig was, kunnen dit soort uitschieters ontstaan.

Tegelijkertijd staren we ons wel blind op deze zogenaamde uitschieters. We vinden allemaal dat fysieke of seksuele intimidatie niet kan en daar gaat de discussie vervolgens alleen maar over. Hoe vaak hoor ik collega’s wel niet zeggen: “Maar bij ons gebeurt dit toch niet, dus waar hebben we het over?”. Tegelijk wordt elke minder overduidelijk foute opmerking weggezet als een grapje of iets kleins.

‘Door dit niet te negeren, kunnen we inzien dat de meldingen slechts het topje van de ijsberg vormen’

De TU Delft stelt dat het inspectierapport door het gebruik van kwalificaties als intimidatie, bedreiging en wanbeheer voor hele groepen medewerkers onvoldoende bijdraagt aan het gesprek over sociale veiligheid. Maar juist het ontkennen van de cultuur die aan uitschieters ten grondslag ligt, draagt niet bij aan het gesprek over sociale veiligheid.

Eén van de punten die duidelijk naar voren kwamen uit het inspectierapport ging over de stijl van leidinggeven van managers. Volgens het rapport zijn leidinggevenden vaak conflictvermijdend en verergeren ze de situatie daarmee juist, waardoor een cultuur van intimiderend gedrag verder kan blijven groeien.

Om dit te voorkomen, moeten we als TU-gemeenschap echt het gesprek durven aangaan zonder ons persoonlijk aangevallen te voelen. Een leidinggevende moet het opnemen voor collega’s die buitengesloten worden voor de lunch, in plaats van dat te negeren en te hopen dat het vanzelf over gaat. Collega’s moeten nadenken voordat ze zeggen: “Je hebt die prijs zeker gewonnen om er ook een vrouw bij te hebben”. We moeten de voorzitter van een vergadering aanspreken als deze aan de enige getinte vrouw aan tafel vraagt waar de koffie blijft. En we moeten de collega corrigeren die de opmerking maakt dat ‘vrouwen net zo leuk zijn om mee te spelen als getallen’.

Dit zijn slechts voorbeelden die ik zie in mijn dagelijkse omgeving, een omgeving waarin grensoverschrijdend gedrag zogezegd toch helemaal niet zo speelt. Alleen maar door hierover wel het gesprek te durven voeren en dit niet te negeren, kunnen we inzien dat de meldingen bij de inspectie slechts het topje van de ijsberg vormen.