Rector magnificus: ‘Je kunt niet zeggen dat er een angstcultuur is bij de hele TU Delft’

Op 1 maart publiceerde u het rapport van de Inspectie van het Onderwijs én zei u voornemens te zijn de inspectie voor de rechter te dagen. Op 20 maart kwam u op dat laatste terug, na een storm van kritiek. Waarom op dat moment die beslissing?

“Dat rapport heeft ontzettend veel losgemaakt. Bij ons allemaal. We krijgen enorm veel signalen van mensen die slecht behandeld zijn. Het is duidelijk dat we ontzettend veel te doen hebben met z’n allen. Het belangrijkste is dat we echt onze volledige aandacht en energie richten op het creëren van een veilige omgeving voor iedereen.

Er zijn heel veel signalen binnengekomen, ook van externen. De rode draad in al die reacties is ‘ga aan de slag met de aanbevelingen van het rapport en stop met het aanvechten van het onderzoek’. We moeten vol aan de bak en dat moeten we samen doen. We hebben nog een hele weg te gaan en zo’n juridische aanpak leidt daar alleen maar van af. Dat willen we niet.”

Heeft het college van bestuur een verkeerde inschatting gemaakt?

“We zijn een lerende organisatie. Ook wij zijn lerend in dit proces, dat uiterst zorgvuldig moet gebeuren. We hebben aanvankelijk oprecht gedacht dat we een kritische noot hadden bij dat rapport. Daarin worden mensen tegen de muur gezet, die zich daardoor ook onveilig kunnen voelen. Maar nu laten de mensen ons weten: richt je op het verbeteren de cultuur.”

‘Onze boodschap was van meet af aan dat dit rapport wel degelijk een belangrijke boodschap heeft’

Die strategie heeft veel onrust veroorzaakt, energie die allemaal naar het verbeteren van de sociale veiligheid had kunnen gaan. Waarom hebben jullie dit niet zien aankomen?

“Onze boodschap was van meet af aan dat dit rapport wel degelijk een belangrijke boodschap heeft en dat we veel werk te doen hebben. We hebben de sociale veiligheid niet op orde als TU Delft. Mensen voelen zich onveilig.

Daarnaast hadden we kritiek op de methodiek van de inspectie. We merken dat heel veel mensen het daar niet mee eens zijn en wij luisteren naar hen. En dus zetten we de rechtszaak niet door.”

Hoe kwam dat besluit om een rechtszaak te voeren tot stand? Ik hoor vanuit verschillende hoeken dat medewerkers intern en extern op dat besluit worden aangesproken en niet altijd op een leuke manier.

“Het was geen besluit, maar een voornemen. We hebben dat oprecht gedaan, met de beste bedoelingen, juist om onze mensen te beschermen, want het gaat over de hele TU Delft. Maar wij zien nu ook in dat het beter is om ons te richten op het verbeteren van de sociale veiligheid, en ook op dat vlak een vooraanstaande universiteit te worden. Dat geeft heel veel energie, bij directeuren, bij decanen, bij pro-vice-rectoren, bij de ondernemingsraad, de studentenraad. We zetten er gewoon de schouders onder.”

Dat klinkt goed en daar zal later veel aandacht voor komen, maar toch nog even terug naar de afgelopen drie weken. Sommigen zeiden dat de strategie van het cvb een teken aan de wand was, dat liet zien dat het op de TU Delft niet veilig is om kritiek te geven. Wat zegt u daarop?

“We hebben de aanbevelingen van de inspectie juist omarmd. Ik vind het jammer als mensen het voornemen om een rechtszaak te starten zien als kritiek op de inspectie.”

Het lijkt me de zwaarst mogelijke vorm van kritiek geven om iemand voor de rechter te dagen.

“Het ging ons om de methodiek, dus niet om het verbeteren van de sociale veiligheid. Maar inderdaad, dat is door elkaar gaan lopen en dat is spijtig. Nogmaals, wij zijn hier ook lerend in. We proberen het zorgvuldig te doen, met elkaar.

Het is nogal wat, wat er op 1 maart naar buiten is gekomen. Dat heeft een enorme impact gehad op iedereen. Ons hebben veel signalen bereikt waar we mee aan de slag gaan. Er is heel veel emotie, over sociaal leven, maar ook over de rechtsgang. Al die dingen hebben wij gewikt en gewogen en dat gaan we verder brengen.”

‘Ik doe niks af aan op zichzelf zeer ernstige incidenten, maar de hele TU Delft daarop aanspreken gaat te ver’

U legde in uw zienswijze de nadruk op het in uw ogen lage aantal melders bij de inspectie en op het feit dat er geen wederhoor is gepleegd, hun ervaringen wegzettend als niet vaststaande feiten. Kunt u zich voorstellen dat dat voor de melders een klap in het gezicht is?

“Van meet af aan hebben we juist gezegd dat elke melding er één te veel is. Als er een melding komt, ben je eigenlijk al te laat. Elke casus nemen wij zeer serieus. Waar wij eventueel die rechtszaak op zouden baseren, is dat in het rapport de hele directie HR, alle leidinggevenden en alle hoogleraren met de rug tegen de muur zijn gezet. Ik doe niks af aan op zichzelf zeer ernstige incidenten, maar de hele TU Delft daarop aanspreken gaat te ver.”

In de stukken die de TU zelf heeft gepubliceerd lag de nadruk op de aantallen van 148 melders en 24 geïnterviewden tegenover 12.000 (gast)medewerkers . Dat was niet om aan te geven dat het om weinig mensen gaat?

“Nee, dat staat er niet. Als er zelfs maar één casus was geweest, was het er één te veel geweest. Maar op basis van dit onderzoek kun je niet een uitspraak doen over de cultuur. Dat is wat wij bedoelen. Je kunt niet zeggen, er is een angstcultuur bij de hele TU Delft.”

‘Hoe moeilijk het ook is om dat te doen, laat van je horen, kom met je verhalen’

In de komende maanden komen er bijeenkomsten waar studenten, medewerkers en alumni kunnen vertellen wat zij anders zouden doen op de TU en hoe. Maar wat zegt u tegen de melders? Welke handreiking doet u hen?

“Ik ken ze niet, maar wij nodigen alle studenten, medewerkers, alumni en gasten uit om de komende tijd hun ervaringen te delen, dus ook de melders. En er zullen nog veel meer mensen zijn die vervelende ervaringen hebben. Hoe moeilijk het ook is om dat te doen, laat van je horen, kom met je verhalen. Dan kunnen wij de situatie verbeteren.”

Hoe zit het met anderen die de afgelopen jaren na ervaringen met sociale onveiligheid zijn weggegaan – met of zonder zwijgplicht? Zou u die gevallen niet opnieuw moeten onderzoeken, zou u niet moeten willen weten of dat allemaal wel goed is gegaan?

“Dat weet ik zo niet. Er is nog veel werk te doen. Ik weet wel dat we met elkaar in gesprek moeten gaan en dat wij vooral goed moeten luisteren. We gaan kijken waar we de meeste lering uit kunnen trekken, want ik herken precies wat je zegt: dat ook gevallen waar geacteerd is, waarin mensen soms zijn weggestuurd of wat dan ook, soms niet bevredigend zijn afgerond. Dat moeten we beter doen. We kunnen nu niet meteen alles oplossen. We zullen hier nog jaren mee bezig zijn, misschien wel continu.”