Consultisme

Onderzoeken hoe haalbaar natuurlijke ventilatie is. Opstellen van een vragenlijst over samenwerking met de fossiele industrie. Evalueren van het Inspectierapport over sociale veiligheid. Bedenken hoe te reageren op dat rapport. Voorkomen van reputatieschade voor het cvb na de reactie op datzelfde rapport.

Wat hebben deze ogenschijnlijke ongerelateerde kwesties met elkaar gemeen? Voor al deze taken huurde de TU Delft consultants is.

Nog los van de absurditeit dat een technische universiteit (met de op twee na beste Bouwkundefaculteit ter wereld) een technisch adviesbureau inhuurt om gebouwventilatie te bestuderen, vind ik het vreemd dat de TU Delft de hulp van consultants zo vaak nodig heeft om onze meest prangende problemen op te lossen. Nog vreemder is dat het resultaat van hun adviezen zelden positief uitpakt, zoals de catastrofale reactie van het college van bestuur (cvb) om de Inspectie van Onderwijs voor de rechter te dagen en de herhaaldelijke misstappen bij het maken van het actieplan bewijzen. Desondanks blijft het cvb benadrukken dat verdere externe expertise nodig is nadat het actieplan er ligt.

In de publieke sector is het gebruikelijk om consultants in te vliegen als een organisatie zelf kennis mist of snel een probleem moet oplossen. Maar sommige wetenschappers beweren dat het wegbezuinigen van kennis om het vervolgens uit te besteden aan adviesbureaus leidt tot belemmering van en gebrek aan democratische verantwoordelijkheid. Het kan zorgen voor verkeerde prikkels omdat consultants hun klanten vertellen wat ze willen horen. Bovendien raken publieke instellingen als de TU Delft zelf vleugellam als het aankomt op crises als de strategische vaardigheden zijn uitbesteed. Om nog maar te zwijgen van het kostenplaatje van consultants die hun kostbare tijd besteden aan het maken van PowerPoints.

De TU Delft is een publieke instelling en dat betekent dat er publiek geld wordt uitgegeven om deze kwesties aan te pakken. Introduceer je daarbij externe partijen, dan kan dat betekenen dat de traditionele mechanismen die normaliter zorgen voor transparantie en verantwoording, niet meer functioneren. Dit is waar de Raad van Toezicht zou kunnen ingrijpen om de transparantie in het proces te waarborgen. Maar, twee van haar leden zijn notabene zelf manager van een adviesbureau. Door de gretigheid waarmee de TU Delft de aanpak van problemen uitbesteedt, lijkt het alsof de universiteit zelf niet in staat is om ze op te lossen.

Ik denk dat we onze problemen wel degelijk zelf moeten oplossen, en snel ook. De sociale veiligheidscrisis is niet ontstaan door een gebrek aan nieuw perspectief. Die perspectieven waren er al, en al lang ook. Maar om ze waar te maken, moet het bestuur op een zinvolle manier in gesprek gaan met alle belanghebbenden – en daar horen ook de studenten bij – en stoppen met vertrouwen op te dure Mentimeters als pleister op de wond.

Goede besluitvorming vereist verantwoording, transparantie en het nemen van verantwoordelijkheid, ook als de realiteit onaangenaam is. Een consultant vragen om voor de vorm een handtekening te zetten onder beslissingen die je allang hebt genomen, voldoet daar niet aan.