Dossier
Bezuinigingen
Het hoger onderwijs zit financieel in zwaar weer. Ook de TU Delft ontkomt niet aan bezuinigingen. Wat betekent dat allemaal? In dit dossier houden we dat bij.
De universiteiten verwelkomden dit collegejaar opnieuw minder internationale bachelorstudenten. Maar ook het aantal Nederlandse eerstejaarsstudenten daalde met 3,5 procent. De TU Delft lijkt een uitzondering op deze trend.
De centrale ondernemingsraad en studentenraad gaan het college van bestuur toch adviseren over de bezuinigingsplannen van de TU Delft. Dat bleek tijdens de vergadering van het college van bestuur met de medezeggenschap op donderdag 30 oktober.
De Eerste Kamer is akkoord met de aanvullende onderwijsbegroting voor 2025, die ruim 400 miljoen euro aan extra bezuinigingen bevat. Een motie van D66 en anderen om deze bezuinigingen te schrappen, werd verworpen.
Net als de faculteiten moeten de Universiteitsdienst en het college van bestuur de komende jaren flink bezuinigen. Welke keuzes maken zij? Bijna alle ondersteunende processen worden geraakt – van personeelsbeleid tot catering en van ICT tot strategische samenwerkingen.
Eind september maakte het college van bestuur bekend dat alle faculteiten en universiteitsdiensten de komende jaren hun bezuinigingsplannen moeten uitvoeren. Wat staat er precies in de plannen van de faculteiten EWI, IO en LR?
Onderwijs en onderzoek moeten er miljarden euro’s bij krijgen, vinden D66, GroenLinks-PvdA en Volt. Maar de VVD wil juist nóg harder gaan bezuinigen, blijkt uit de doorrekening van het Centraal Planbureau.
Geen gedwongen ontslagen, wel vacatures openlaten en korten op onderhoud van apparatuur. Zo gaan de faculteiten en diensten een groot deel van hun ‘ombuigingen’ vormgeven. Medewerkers zijn bezorgd over toenemende werkdruk en een gebrek aan inspraak en centrale regie.
Krijgen de ondernemings- en studentenraad voldoende inspraak bij de bezuinigingsplannen? De medezeggenschap vreest van niet. Ondernemingsraadsvoorzitter Ronald Kuil drong daarom donderdag tijdens een openbare vergadering met het college van bestuur aan op voldoende tijd en kans voor inspraak.
Studenten gaan er volgend jaar één procent in koopkracht op vooruit. Studentenorganisaties vinden dat niet genoeg: de achteruitgang van vorig jaar is hiermee nog lang niet goedgemaakt.
Hogescholen en universiteiten moeten de inflatie voor een deel uit eigen zak betalen. Verder staan er geen nieuwe bezuinigingen op hoger onderwijs en onderzoek in de Rijksbegroting 2026.
“Helaas lijken in Nederland mensen steeds vaker tegenover elkaar te staan”, zei koning Willem-Alexander in de Troonrede. Niet alleen op straat of online, maar ook aan de universiteiten en in politiek Den Haag.
Werknemers van universiteiten krijgen per 1 juli een loonsverhoging van 2 procent plus 100 euro, staat in een nieuw cao-akkoord. Verder krijgen werknemers in oktober een eenmalige uitkering van 350 euro.
In de nieuwe wervingscampagne richt Defensie zich nadrukkelijk ook op vrouwen. Die hebben dezelfde rechten als plichten als mannen bij Defensie. Behalve als het om ouderschapsbeleid gaat, constateert Mirte Brouwer.
De minister van Onderwijs moet minder macht krijgen, zegt demissionair onderwijsminister Bruins. Hij vreest dat populisten na de verkiezingen willen ingrijpen in het hoger onderwijs. “Hele faculteiten hadden wegbezuinigd kunnen worden.”
De uitbreiding van TU Delft naar Rotterdam stuit op gemengde reacties, blijkt uit een enquête. Maaike Kleinsmann en Han Derkx van het programmateam Campus Rotterdam vertellen over de plannen voor de nieuwe bachelor health and technology, de samenwerking met de gemeente Rotterdam en de financiering.
Geert Wilders (PVV) heeft zijn ministers uit het kabinet-Schoof teruggetrokken. Het kabinet is dinsdagmiddag 3 juni gevallen. Is dit goed nieuws voor het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek?
We moeten zorgen dat het huidige schrijfonderwijs op de TU niet sneuvelt door de bezuinigingen, vindt Mirte Brouwer. Want juist dáár leren studenten hun gedachten te ordenen, hun verhaal helder te maken en hun scriptie af te krijgen.
Sommige voorgenomen bezuinigingsmaatregelen op de TU Delft zullen jonge academici onevenredig treffen, vreest de Delft Young Academy. Ze doen een aantal aanbevelingen, zoals het eerlijk verdelen van de onderwijslast.
De academische vrijheid staat ook in Nederland onder druk, waarschuwt wetenschapsgenootschap KNAW. Bezuinigingen, intimidatie en twee nieuwe wetsvoorstellen bedreigen de autonomie van wetenschappers.
Woensdag en donderdag kunnen studenten op de TU Delft hun stem uitbrengen voor de studentenraad (sr) van aankomend collegejaar. Op het stembiljet staan vier partijen: Oras, Lijst Bèta, Dé Partij en nieuwkomer TU ResQ. Wat zijn hun plannen? De lijsttrekkers aan het woord.
Het college van bestuur zegt geen kaasschaaf te zullen hanteren bij de huidige bezuinigingen. Fred Veer, voorzitter van de vakbonden in het Lokaal Overleg, ziet dat toch gebeuren, schrijft hij in deze brief.
Donderdag legden medewerkers en studenten van de TU Delft het werk neer. Ze hoopten dat de forse bezuinigingen op het hoger onderwijs worden teruggedraaid. Delft is de hekkensluiter van de ‘estafettestaking’. Delta hield gedurende de dag een liveblog bij.
Studenten en medewerkers van de TU Delft leggen op donderdag 24 april het werk neer uit protest tegen de aangekondigde bezuinigingen op het hoger onderwijs. De actie is onderdeel van een landelijke estafettestaking, waarbij verschillende universiteiten op opeenvolgende dagen protesteren. Delft sluit de reeks af.
Kom met voorstellen om per 2028 tien procent te bezuinigen. Die opdracht gaf het college van bestuur (cvb) in januari aan alle faculteiten en directies. Zij moeten hun plannen in juni opleveren terwijl ze ook al aan het besparen zijn. Delta sprak met het cvb over dit proces. “Campus Rotterdam kan een lifeline zijn.”
Hogescholen en universiteiten krijgen op termijn 59 miljoen euro minder bekostiging, staat in de Voorjaarsnota. Het is een van de nieuwe bezuinigingen op onderwijs en onderzoek.
Een meerderheid in de Eerste Kamer stemde deze maand vóór de bezuinigingsplannen van OCW-minister Eppo Bruins. Ook TU-hoogleraar en SGP-senator Marc de Vries deed dat. Waarom stemde hij tegen het belang van zijn eigen werkgever?
De bezuinigingen op universiteiten zullen ervoor zorgen dat de onderwijskwaliteit achteruitgaat. Studentcolumnist Mirte Brouwer geeft advies voor wat je tijdens een matig college kunt doen om de tijd te doden.
Universiteiten en hogescholen mogen geen goedkope sportfaciliteiten meer aanbieden. Anders verstoren ze de markt, vindt het kabinet. Ook het culturele aanbod en de kantine worden duurder – en nog veel meer.
De voorgenomen sluiting van de VU-afdeling aardwetenschappen is desastreus voor het geowetenschappelijk onderzoek en onderwijs. Dat schrijven TU-hoogleraren Timo Heimovaara en Sebastian Geiger namens hun afdeling geosciences and engineering in deze solidariteitsverklaring.
Zoals verwacht stemde de meerderheid van de Eerste Kamer dinsdag voor de bezuinigingen op het hoger onderwijs. De universiteiten zijn boos.
De TU Delft doet op 24 april mee aan de estafettestakingen. In haar eerste Delta-column belicht Sofía Ghigliani hoe de bezuinigingen in het Nederlandse hoger onderwijs ook buiten de landsgrenzen doorwerken.
Britte Bouchaut roept iedereen op te gaan staken op 24 april. Nu is het moment om ‘nee’ te zeggen, bepleit ze, want als we niks doen, wordt het onderwijs nog meer afgebroken.
Halverwege het allerlaatste debat over de onderwijsbegroting voeren de universiteiten, inclusief een Delftse afvaardiging, actie voor de deur van de Eerste Kamer. Doe het niet! roepen ze. Zorgt de Senaat nog voor een politiek wonder?
TU-medewerkers en studenten leggen op donderdag 24 april het werk neer als onderdeel van de landelijke estafettestaking tegen bezuinigingen op het hoger onderwijs. Dat is donderdagmiddag besloten tijdens een drukbezochte actiebijeenkomst in Pulse, georganiseerd door vakbonden FNV, AOb en studentenvakbond VSSD.
Zorgvuldig geformuleerd, maar weinig concreet – zo ervaren universiteiten, hogescholen en studenten de beleidsbrief van minister Eppo Bruins over vervolgonderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Vooral de plannen voor een wettelijke verplichting tot onderling overleg en capaciteitsbekostiging roepen vragen op.
Holland PTC heeft het financieel nog steeds moeilijk. De protonenkliniek op de campus van de TU Delft moet daarom bezuinigen en krijgt opnieuw leningen van de aandeelhouders: de TU en de medische centra van Rotterdam en Leiden. De vraag is nu hoe het verder moet.
Wil je werkdruk in de wetenschap aanpakken? Geef dan alle docenten en onderzoekers hun eigen onderzoeksbudget, zegt voorzitter Eddie Brummelman van De Jonge Akademie.
Onze nieuwe columnist Britte Bouchaut ziet de aankomende bezuinigingen op de TU met lede ogen aan. Wat gaat er gebeuren, geen gratis koffie meer? Voor haar vallen de plannen voor Campus Rotterdam niet te rijmen met de financiële uitdagingen waar de TU voor staat.
De TU Delft peilt momenteel met een zogenoemde participatieve waarde evaluatie (pwe) de mening van studenten en medewerkers over een mogelijke campus in Rotterdam. Wat is het doel van deze raadpleging? Delta dook in de vraagstelling, het gebruik van unieke codes en de timing van de enquête.
Alle diensten en faculteiten van de TU Delft moeten 10 procent bezuinigen, maar volgens de ondernemingsraad is er meer nodig dan deze ‘kaasschaafmethode’. De raad vraagt het college van bestuur om ‘visie’ en ‘moedige keuzes’, bijvoorbeeld over Campus Rotterdam.
De Delftse vakbonden kijken met argusogen naar de gedwongen ontslagen aan de Universiteit Twente. Er vallen daar bij één faculteit tientallen ontslagen om 6,2 miljoen euro te besparen. De TU Delft moet 79 miljoen bezuinigen. Kost dat dan honderden banen? De bonden missen visie en willen dat een nieuw college van bestuur die eerst ontwikkelt.
De studentenraad kraakt de recent aangekondigde bezuinigingsmaatregelen waarbij alle faculteiten 10 procent moeten inleveren. In een felle reactie waarschuwen de studentvertegenwoordigers dat deze uniforme bezuinigingsaanpak de onderwijskwaliteit onderuit dreigt te halen.
Universiteiten en hogescholen gaan in estafette staken tegen de bezuinigingen op onderwijs en onderzoek. De Radboud Universiteit Nijmegen heeft als eerste een datum gekozen: 13 maart.
De TU Delft staat voor ingrijpende bezuinigingen: tot 79 miljoen euro per jaar vanaf 2028. Het college van bestuur sluit daarbij gedwongen ontslagen niet uit. Veel hangt af van de plannen die alle faculteiten en diensten de komende maanden moeten maken om 10 procent in te leveren.
Meer stageplaatsen, een vaste club ‘legerlectoren’ en meer onderzoeksgeld. Defensie omarmt het advies om vaker gebruik te maken van de kennis binnen hogescholen en universiteiten. Maar de instellingen moeten dan wel hun kennisveiligheid verbeteren.
Moet deze opleiding echt in het Engels? De komst van een taaltoets valt te begrijpen, vindt Paul Rullmann, vertrekkend voorzitter van de commissie die er straks over gaat. “Maar niet in de context van een reeks bezuinigingen.”
Stel dat je rustig kon nadenken over de verdeling van onderzoeksgeld, zonder de dreiging van bezuinigingen, wat zou er dan uitkomen? Wetenschappers wensen zichzelf minder competitie toe, blijkt uit onderzoek van De Jonge Akademie.
De bezuinigingen op onderwijs en onderzoek mogen goeddeels doorgaan, blijkt uit de gisteravond gesloten deal over de OCW-begroting. Van de 2 miljard euro wordt nog geen 700 miljoen euro teruggedraaid.
De coalitiepartijen zijn bereid om de langstudeerboete te schrappen, meldt RTL Nieuws. Ook zouden ze 150 miljoen euro minder willen bezuinigen op wetenschappelijk onderzoek en starters- en stimuleringsbeurzen.
De vier coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB lijken niet van plan om 1,3 miljard euro aan bezuinigingen op onderwijs en onderzoek ongedaan te maken, zoals de rechtse oppositie eist. Hun bod: 363 miljoen euro.
Pas in september 2028 gaan vertraagde studenten een langstudeerboete betalen, zegt minister Bruins. Dat is een jaar later dan gepland en slaat een gat in de begroting. En misschien gaat de maatregel sowieso niet door.
Ondanks de bezuinigingen die ook op de TU Delft afkomen, kunnen de voorbereidingen voor de Campus Rotterdam doorgaan. Het college van bestuur heeft het zogenoemde Ontwikkelplan goedgekeurd, waarmee de TU-vestiging een stap dichterbij komt. Eén uitdaging is nu het binnenhalen van miljoenen euro’s externe investeringen, een andere is het wegnemen van zorgen bij medewerkers en studenten.
Ondanks treinvertragingen en slecht weer was het maandagmiddag 25 november druk op het Malieveld in Den Haag. 20 duizend mensen waren er volgens de organisatie bij een protest tegen de aangekondigde bezuinigingen op het hoger onderwijs. Onder hen velen uit Delft.
Zo’n 150 medewerkers en studenten waren donderdagmiddag aanwezig bij het door de studentenvakbond VSSD georganiseerde protest op de campus tegen de hoger onderwijsbezuinigingen. Ook in Utrecht en Den Haag werd gedemonstreerd tegen het kabinetsbeleid.
De Delftse studentenvakbond VSSD is in opbouw, na een paar ‘slapende’ jaren. De protestacties tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs geven de vakbond de wind in de rug. De studenten roepen TU’ers op om op 14 november te protesteren in Utrecht. Delta sprak met secretaris Sam de Jong.
Minister Eppo Bruins zou een alternatief overwegen voor de geplande langstudeerboete, meldt RTL Nieuws. Er wordt binnen het kabinet gesproken over meerdere opties. Een daarvan zou zijn om het collegegeld voor alle studenten te verhogen.
Een opvallende aanwezige, afgelopen vrijdag bij de protesten in Den Haag tegen de langstudeerboete. Midden in de menigte stond een man die met zijn tachtig jaar ver buiten de gemiddelde leeftijd valt: ingenieur Chris Zijdeveld, die aan de TU Delft studeerde.
Op de Koekamp in Den Haag demonstreerden rond de duizend studenten vrijdagmiddag tegen de langstudeerboete van drieduizend euro. ‘We laten ons door geen politieblokkade tegenhouden!’
Het college van bestuur heeft decanen en directeuren om ‘de grootste alertheid’ gevraagd bij hun inkomsten en uitgaven. Wat betekent dat voor faculteiten en diensten? En hoe bezorgd is het cvb over de bezuinigingen van het kabinet? Daarover werd iets meer duidelijk tijdens een vergadering met de vakbonden.
De financiële positie van studenten wordt steeds slechter, aldus studentenvakbond LSVb. De Delftse studentenvakbond VSSD sluit zich daarbij aan. Donderdag voerden ze actie.
De langstudeerboete is helemaal geen boete, zei regeringspartij NSC woensdag tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. “Het moet een prikkel zijn om niet al te lang te blijven studeren.”
De universiteiten gaan de bezuinigingen volgend jaar al voelen, blijkt uit de begroting van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen voor het jaar 2025. De meeste plannen waren al bekend, maar nu hangen er precieze bedragen en jaartallen aan.
Langstudeerboete, minder internationale studenten, minder wetenschap… Het kabinet is nog steeds van plan te bezuinigen op hoger onderwijs en onderzoek. Ook NWO en open science moeten de broekriem aanhalen.
Het collegejaar begint op maandag 2 september, net als de acties tegen de aangekondigde bezuinigingen op het hoger onderwijs. Die bezuinigingen gaan gewoon door, blijkt uit antwoorden van minister Eppo Bruins op schriftelijke vragen.
De langstudeerboete bezorgt studenten met een beperking stress, kopzorgen en maakt het volgen van een opleiding in het hoger onderwijs extra moeilijk, zegt Student Onbeperkt-voorzitter Marissa van der Tol. “En dat terwijl we 3-0 achter staan ten opzichte van andere studenten.” Ze pleit ervoor dat studenten met een beperking worden uitgezonderd van de maatregel.
Wetenschappers doen een dringend beroep op het nieuwe kabinet om niet op onderzoek te bezuinigen. Promovendi en postdocs wijzen daarbij op een advies dat beoogd minister Bruins onlangs nog aan ‘zichzelf’ gaf: investeer in kennis en onderzoek.
Landelijke studentenorganisaties hebben demonstraties aangekondigd, jongerentakken van politieke partijen ondertekenden een brandbrief en Tweede Kamerleden spraken zich uit: het verzet tegen de door coalitiepartijen gewenste langstudeerboete is groot. Ook Delftse studentenpartijen voegen zich in het rijtje van tegenstanders. “Je beschadigt hiermee een groep studenten die je juist extra begeleiding zou willen geven.”
Bezuinigingen op het hoger onderwijs zoals de langstudeerboete gaan meer tijd kosten dan de coalitiepartijen denken, waarschuwen ambtenaren. Het is bijvoorbeeld “onhaalbaar” om per september 2026 de langstudeerboete voor trage studenten in te voeren, stellen ambtenaren in een vrijdagmiddag verschenen ‘quickscan’ van het coalitieakkoord.
Studenten en hun organisaties reageren verontwaardigd op het nieuwe coalitieakkoord, dat fikse bezuinigingen op het hoger onderwijs in petto heeft. Vooral de terugkeer van de langstudeerboete is een onaangename verrassing.
