‘Langstudeerboete funest voor technische studies’

De langstudeerboete kwam voor velen uit de lucht vallen, maar inmiddels staat de maatregel bij vrijwel elke Nederlandse student op de radar. Wie in de toekomst meer dan een jaar uitloop heeft tijdens zijn bachelor of master, moet 3000 euro extra collegegeld betalen. Dat staat althans in het summiere coalitieakkoord van de PVV, BBB, NSC en VVD. De boete moet ingaan vanaf 2026 en is bedoeld als bezuinigingsmaatregel.

Mentaal welzijn

Het plan stuitte vrijwel direct na bekendmaking op landelijk verzet en ook de afzonderlijke partijen in de Delftse studentenraad – Oras, Lijst Bèta en Dé Partij – scharen zich bij de bonte verzameling van tegenstanders. Het logo van Lijst Bèta prijkt zelfs prominent onderaan een brandbrief die studentenorganisaties, vakbonden en politieke jongerenpartijen begin juni naar de coalitiepartijen stuurden.

Lijst Bèta-voorzitter Sam de Jong: “Woorden schieten tekort. Ik vind het niet alleen belachelijk, maar ook zorgelijk.” De Jong vreest dat de studiedruk voor studenten flink zal toenemen. “Straks beginnen studenten aan tentamens met het idee: ‘als ik deze niet haal, moet ik 3000 euro betalen’. Hij denkt dat de studiedruk slecht is voor het mentaal welzijn van studenten. “En die is al zo slecht, blijkt uit allerlei onderzoeken.”

‘Dit is een gevaar voor de persoonlijke ontwikkeling van studenten’

Koos Meesters van Dé Partij, die de inhoud van de brandbrief onderschrijft, deelt de zorgen om studiedruk. Hij denkt bovendien dat de maatregel een negatieve invloed zal hebben op de toegankelijkheid van het hoger onderwijs en specifiek technische studies.

Nominaal is uitzondering

Meesters wijst op de afstudeercijfers van de TU waaruit blijkt dat nominaal afstuderen eerder uitzondering is dan regel. En dat komt niet doordat studenten er met de pet naar gooien, weet hij. “De daadwerkelijke studieduur is bij technische studies bijzonder hoog doordat de afzonderlijke vakken erg zwaar zijn. Als je uit een sociaal-economisch minder gesteld gezin komt of naast je studie moet werken om rond te komen, denk je wel twee keer na voordat je een technische studie gaat doen. De gemiddelde studieduur van technische studies maakt de kans immer groter dat je zo’n boete moet betalen dan wanneer je voor een minder zware opleiding zou kiezen.” Het werkt daarmee kansenongelijkheid in de hand, denkt Meesters.

Persoonlijke ontwikkeling

Oras-voorzitter Jelle Stap noemt de plannen ‘een gevaar voor de persoonlijke ontwikkeling van studenten’. “Het doen van een bestuur, commissie, student- of dreamteam of bijvoorbeeld een stage draagt ontzettend bij aan je persoonlijke ontwikkeling. Wij verwachten dat door het invoeren van de langstudeerboete, minder studenten hiervoor zullen kiezen.” Zijn partij heeft de brandbrief ook ondertekend en was uitvoerig betrokken bij het opstellen ervan.

‘De TU is in zijn algemeenheid geen voorstander van langstudeerboetes’

Meesters van Dé Partij vindt het beleid bovendien kortzichtig. “Hiermee beschadig je een groep studenten die je juist extra begeleiding zou willen geven. Zoals studenten met een functiebeperking.” Volgens beleidsmedewerker Danko Roozemond van de TU Delft is ‘voor sommige groepen studenten een uitzondering heel wenselijk’. Hij noemt niet alleen een functiebeperking, maar ook ziekte, erkende zorgtaken, zwangerschap, bestuurstaken en deelname aan medezeggenschap als reden voor zo’n uitzondering. De universiteit is volgens Roozemond ‘in zijn algemeenheid geen voorstander van langstudeerboetes.’

Profileringsfonds

Zowel Meesters, De Jong als Stap vinden dat – als de maatregel daadwerkelijk wordt ingevoerd – specifieke groepen studenten uitgezonderd moeten zijn. Ze sommen hetzelfde rijtje op als Roozemond. Meesters: “Je zou dat kunnen regelen door te zeggen dat iedereen die rpf-gerechtigd is geweest, wordt uitgezonderd.” Rpf staat voor ‘regeling profileringsfonds’ en biedt financiële steun aan studenten wanneer zij een bestuursjaar doen, maar ook in het geval van onder meer ziekte en andere onvoorziene omstandigheden. Elke universiteit heeft zo’n rpf.

Op 22 juni staat in Utrecht de eerste demonstratie tegen de maatregel op de planning. Georganiseerd door de Landelijke Studentenvakbond. “Er rest maar één mogelijkheid: actie”, zei voorzitter Elisa Weehuizen eerder tegen het Hoger Onderwijs Persbureau.