Defensie ziet samenwerking met hoger onderwijs wel zitten

Laat het hoger onderwijs en de wetenschappen meer samenwerken met het leger, zei de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI) vorig jaar. Met hun kennis kunnen studenten, docenten en onderzoekers Nederland veiliger maken.

‘Gevecht winnen’

Het leger kan niet wachten, blijkt uit de enthousiaste reactie die defensieminister Ruben Brekelmans vrijdag naar de Tweede Kamer stuurde. De krijgsmacht moet “continu kennis opbouwen, leren en innoveren” om de vijand een stapje voor te blijven en “het gevecht te kunnen winnen”.

Brekelmans wil dat het leger zich meer openstelt voor nieuwe ideeën uit de kennissector, zoals ook de AWTI adviseert. Dat kan door meer stageplaatsen te bieden, of door een eigen kring van lectoren te vormen. Ook wil Brekelmans meer geld uitgeven aan defensieonderzoek. En dat is niet alleen bedoeld voor techniek, maar ook voor ‘mens en organisatie’.

In het voorjaar komt hij met een plan waarin onder meer staat hoe de samenwerking met hogescholen en universiteiten eruit zou kunnen zien. Brekelmans hoopt dat hogescholen “actiegericht en operationeel relevant onderzoek” kunnen doen. Bij universiteiten wil hij beter in de gaten houden welk fundamenteel onderzoek militair interessant is.

Banden

De uitgestoken hand van het leger komt voor sommige wetenschappers op een moeilijk moment. De afgelopen jaren werd in Nederland veel gedemonstreerd tegen de samenwerking met Israëlische universiteiten, vooral vanwege hun innige banden met het leger.

Een innovatief idee voor het Nederlandse leger mag niet naar de tegenstander uitlekken

In november peilde Erasmus Magazine op de Rotterdamse universiteit de eerste reacties op het AWTI-advies. Samenwerken met het leger werd door sommigen “hypocriet” genoemd, vanwege de zorgen over Israël. Maar anderen riepen onderzoekers juist op om de “westerse waarden die zo belangrijk zijn om uw werk te kunnen doen” te helpen verdedigen.

Kennisveiligheid

Brekelmans spreekt zich er niet over uit, maar heeft wel een ander argument in de aanbieding: geld. Defensie zit sinds kort goed in de slappe was. In lijn met het AWTI-advies wil hij een groter deel van zijn budget aan onderzoek uitgeven. Hoeveel precies kan hij pas in het voorjaar zeggen.

Wel moeten hogescholen en universiteiten in de tussentijd aan de veiligheid van hun kennis blijven werken, waarschuwt de minister. Wetenschappers zijn gewend om hun werk openbaar te maken, maar een innovatief idee voor het Nederlandse leger mag niet naar de tegenstander uitlekken.

Dat geldt ook voor kennis die niet militair van aard is maar wel zo ingezet kan worden (dual use). Brekelmans is al in gesprek met het hoger onderwijs over een soort standaardovereenkomst, zodat defensie zich kan openstellen voor onderzoekers zonder bang te hoeven zijn dat kennis in verkeerde handen komt.

HOP, Olmo Linthorst