‘We hebben juist niet gekozen voor de kaasschaafmethode’

De TU Delft staat er financieel niet goed voor. Waar 2024 is afgesloten met een tekort van tientallen miljoenen euro’s dreigt ook 2025 in mineur te eindigen. Het tekort is dit jaar begroot op 25 miljoen euro, waarbij de TU ook al reserves bijlegt.

Net als in 2024 is het voor faculteiten en directies dus zaak om hun uitgaven drastisch terug te dringen. Er zijn allerlei lokale maatregelen van kracht. Van het niet automatisch opvullen van vacatures tot een tijdelijke opschorting op de inhuur van student-assistenten, en van uitstellen van onderhoud aan gebouwen tot het versoberen van werklunches.

Het einddoel: 79 miljoen euro minder uitgeven

Dat er veel meer maatregelen nodig zijn, bleek in januari. Toen stuurde het college van bestuur alle directies en faculteiten een brief met de vraag om voorstellen (zogenoemde contourenschetsen) voor een bezuiniging van tien procent op hun eerste geldstroombaten. Het totaal telde op tot een bezuiniging van 79 miljoen euro per 2028.

In juni moeten die plannen klaar zijn. Hierna beslist het cvb in het najaar hoeveel iedereen daadwerkelijk zal moeten ombuigen. Het moet gaan om een ‘beleidsrijke keuze’, zoals het cvb dat nu noemt. Het kan dus zijn dat uiteindelijk het ene onderdeel meer moet bezuinigen dan het andere.

Geen kaasschaafmethode

In de onrust over deze operatie ging dat detail aanvankelijk verloren. Vakbonden, studentenraad en ondernemingsraad: allemaal concludeerden ze dat ieder onderdeel zelf tien procent moet bezuinigen. De vakbonden vroegen om visie, net als de ondernemingsraad. Die laatste vroeg om ‘moedige keuzes’ in plaats van de ‘kaasschaafmethode’.

Wie de brief uit januari nog eens leest, snapt waar die typering vandaan komt. Per onderdeel staat benoemd wie voor hoeveel miljoen ombuigingsplannen moet maken. Maar aan het einde van de brief staat ook iets anders, namelijk dat ‘op inhoudelijke gronden uiteindelijk gekozen kan worden voor interne reallocatie’. Hoe zit het nou precies?

‘We hopen dat directeuren en decanen op instellingsniveau zullen denken’

Delta sprak over deze en andere kwesties met rector magnificus en collegevoorzitter Tim van der Hagen en vicepresident operations Marien van der Meer.

De tekst gaat verder onder de foto.

Welke directeur of decaan wil straks extra bezuinigen zodat een ander dat minder hoeft te doen?

Van der Hagen: “We hopen dat directeuren en decanen op instellingsniveau zullen denken. Ik zou het fantastisch vinden als een decaan zou zeggen: ‘ik vind het prima als op die andere faculteit extra ingezet wordt op een belangrijk thema voor de samenleving, dan mag het best wel wat minder bij mij’.”

Dus het is niet gezegd dat al die contourenschetsen waaraan iedereen nu zo hard werkt, daadwerkelijk worden uitgevoerd?

Van der Hagen: “Dat zou een heel beleidsarme keuze zijn. Ik hoop ook niet dat de directies en faculteiten die uitvraag doorvertalen naar sectieniveau, dat mensen straks met zijn vieren aan tafel zitten na te denken over waar zij tien procent kunnen minderen. Dat is een onzinnige exercitie. Je wilt het op hoofdlijnen doen.

Het is wel positief om het samen te doen. Mensen betrekken vinden we super belangrijk. Dus hebben we juist niet gekozen voor het model dat het cvb overal de kaasschaaf overheen haalt. We hebben het proces heel bewust neergelegd bij de faculteiten en de universiteitsdiensten en wij kijken mee.”

‘Ons uitgangspunt is zoveel mogelijk behoud van personeel’

Van der Meer: “Dat doen we met het oog op de begroting van 2028. Dus we nemen drie jaar de tijd. Bovendien zit in de begroting van dit jaar al een ombuiging van 25 miljoen euro. Dus van de 79 miljoen euro waar we het over hebben, zit in feite al 25 miljoen in de begroting van 2025. Dus dat geeft al wat richting aan.”

De tekst gaat verder onder de foto.

Het cvb wil ontslagen zoveel mogelijk voorkomen. Hoe?

Van der Meer: “Ons uitgangspunt is om deze ombuiging te doen met zoveel mogelijk behoud van personeel. Dan helpt het bijvoorbeeld om vacatures niet standaard op te vullen en om te kijken naar een verlaging van de externe inhuur. Die is te hoog en moet naar beneden.”

De inhuur is vooral bij de universiteitsdienst met 30 procent van de personele kosten enorm hoog.

Van der Meer: “Daar zijn redenen voor geweest. Het zit vooral bij Finance, ICT, vastgoed. Daar zijn soms geen mensen te vinden voor vaste dienst. Vaak gaat het ook om tijdelijk werk.”

Waarom is de inhuur van derden in Delft zoveel hoger dan bij andere universiteiten?

Van der Meer: “Ik denk dat wij meer hebben geïnvesteerd in onze campusstrategie en in onze digitale strategie. Maar we zien nu al dat de inhuur omlaaggaat. Daarnaast kijken we heel bewust naar de materiële kant. Het gaat dan om het gebruik van ons vastgoed en onze infrastructuur.”

Dus de enorme tekorten die binnen de CREFM-begroting zijn voorzien, moeten ook vanuit die directie worden opgelost?

Van der Hagen: “Nou, de campusstrategie is iets wat we met elkaar doen. CREFM bereidt dit nu voor en dat is vervolgens onderwerp van gesprek met alle directeuren en decanen.”

‘We willen beleidsrijke keuzes maken’

En hoe zit het met de strategische middelen? Hoe bespaart het cvb op zijn eigen uitgaven?

Van der Hagen: “Ook daar gebruiken we geen kaasschaaf. We willen beleidsrijke keuzes maken: waar kunnen we minder doen en welke dingen moeten we vooral overeind houden? Tegelijk zoeken we strategische samenwerkingen en vinden we het belangrijk om te blijven investeren in innovatie.”

De ondernemingsraad opperde om de plannen voor Campus Rotterdam in de ijskast te zetten. Is dat een optie?

Van der Hagen: “We doen daarin tot het einde van dit jaar eigen investeringen, maar we gaan zelf geen langdurige financiële verplichtingen aan. Wel zetten we nu duidelijke stappen met de gemeente Rotterdam, het Erasmus MC, het Havenbedrijf en de Erasmus Universiteit richting het kabinet, of dat perspectief gaat bieden.”

Maar zowat alle ministeries moeten bezuinigen.

Van der Hagen: “Dat is aan de rijksoverheid. We gaan het zien. Daarnaast heb je de provincie, de gemeenten, de bedrijven. We proberen een consortium op te bouwen om samen het geld op te halen. Burgemeester en wethouders van Rotterdam zijn in the lead, want zij zijn de vragende partij.”

‘We dachten altijd dat het Rijk de stabiele factor zou blijven’

Dus geen risico voor de TU?

Van der Hagen: “Ik denk juist dat we met Campus Rotterdam weerbaarder zijn, iets minder afhankelijk van de wispelturigheid van de rijksoverheid dan hier in Delft. We dachten altijd dat het Rijk de stabiele factor zou blijven, maar nu wordt er bezuinigd. Misschien is het straks wel veel stabieler met zo’n flink aantal partners, want die houden elkaar aan boord. Dat is een beetje een reddingsboei voor ons.”

Campus Rotterdam een reddingsboei. Hoe zie je dat?

Van der Hagen: “Als de externe financiering rondkomt, dan hebben we daar mensen nodig. En als we hier activiteiten moeten terugdringen, dan zouden mensen misschien daar kunnen werken, gewoon als medewerker van de TU Delft. Campus Rotterdam kan een lifeline zijn.”

In de zomer van 2024 zou er een go/no go-moment zijn voor Campus Rotterdam. Dat zou maart 2025 worden. Nu komt dat moment niet meer. Betekent dat een go?

Van der Hagen: “Dat temporiseren is nodig omdat we in een moeilijke situatie zitten. En het kan ook wel. We gaan stap voor stap, nemen de tijd. Dus we beginnen klein, en we zorgen dat we niet in een soort fuik terechtkomen. De eigen vestiging is een soort vergezicht.”

Er zijn al opleidingen in ontwikkeling.

Van der Hagen: “Dat is een logisch gevolg van de convergentie met het Erasmus MC en de Erasmus Universiteit. Het feit dat we zo goed samen optrekken binnen vijf onderzoeksthema’s biedt een heel goede basis om daar als universiteit aan de slag te gaan. Het is de next step.

‘We willen dit heel expliciet samen met directeuren en decanen voorbereiden, ook de moeilijke keuzes’

Het is niet zo dat wij dat zo nodig willen, maar de samenleving roept ons. Overheden en bedrijven vragen om meer ingenieurs. Dat lukt qua ruimte niet in Delft, maar wel in Rotterdam. Bovendien, onze partners zitten in Rotterdam en die willen ons heel graag daarheen hebben.”

Terug naar de ombuigingen. Als straks alle contourenschetsen klaar zijn, wie weegt ze dan tegen elkaar af?

Van der Hagen: “We willen dit heel expliciet samen met directeuren en decanen voorbereiden, ook de moeilijke keuzes. Maar uiteindelijk is het aan het cvb om in het najaar te beslissen en aan de raad van toezicht en de medezeggenschap om goed te keuren.”

Is het extra ingewikkeld om zulke verstrekkende besluiten te nemen nu het cvb incompleet is en jullie allebei bijna weggaan?

Van der Hagen: “Nee, het zittende bestuur is gewoon vol in charge.”