Zeven vragen en antwoorden over de Campus Rotterdam-enquête

Translation in progress

‘Welke doelen moeten er vooral worden geprioriteerd in de plannen voor Campus Rotterdam?’ Het is de eerste vraag die medewerkers en studenten krijgen voorgelegd in de Participatieve Waarde Evaluatie (pwe), een online raadpleging van de TU Delft, opgesteld door Populytics, een spin-off van de TU. Maar wacht even—staat die campus er al? In de begeleidende mail wordt gesproken over een oriëntatie op Rotterdam, terwijl de formulering van de vraag suggereert dat er al groen licht is gegeven om plannen te maken.

Wie verder klikt, merkt nog iets op: respondenten die het geen goed idee vinden om een campus in Rotterdam te ontwikkelen, krijgen direct een waarschuwing te zien. ‘De keuze om geen nieuwe campus buiten Delft te ontwikkelen kan betekenen dat over een tijdje bepaalde opleidingen niet meer kunnen groeien of dat er geen nieuwe opleidingen meer kunnen worden ontwikkeld.’ Wie de Campus Rotterdam-ontwikkeling juist positief tegemoet ziet krijgt geen vergelijkbare consequenties voorgelegd.

Hoe neutraal is de vraagstelling? Is de vragenlijst daadwerkelijk anoniem in te vullen? En is er rekening gehouden met de recent aangekondigde bezuinigingen? Zo wil de ondernemingsraad niet dat er nog geld gaat naar ‘dure onderzoeken’, omdat hem de plannen ‘financieel onhaalbaar’ lijken. Delta bevroeg Niek Mouter, universitair hoofddocent bij de faculteit Techniek, Bestuur & Management en mede-oprichter en wetenschappelijk directeur van Populytics. Zeven vragen en antwoorden.

Waarom wordt er direct gevraagd naar het prioriteren van doelen binnen de Campus Rotterdam, in plaats van eerst te peilen of er draagvlak is voor zo’n uitbreiding?  
Mouter: “De volgorde van de vragen hangt af van het doel van de pwe en ook van het moment waarop je het onderzoek uitvoert. We weten uit onderzoek dat het draagvlak voor een plan sterk afhangt van de kenmerken en effecten van een plan. Als ik tegen mijn gezin zeg: “Laten we naar Spanje op vakantie gaan”, dan zeggen ze: “Goed idee”. Als ik zeg: “Laten we naar plek X in Spanje op vakantie gaan. Er is niets te doen voor kinderen, het waait er hard en er is veel criminaliteit”, dan zeggen ze: “Nee, dan blijven we liever thuis”. In een vroege fase is de vraag ‘Wat vind je van uitbreiding naar Rotterdam?’ weinig informatief zonder concrete details. Beter is het om in die fase prioriteiten, waarden en zorgen van medewerkers en studenten te peilen. Dit helpt beleidsmakers plannen beter af te stemmen en blinde vlekken te voorkomen. Later, met uitgewerkte plannen, kun je draagvlak meten, maar daar zijn vaak betere methoden voor dan de pwe.”

Waarom worden mogelijke negatieve gevolgen van een ‘nee’-antwoord expliciet genoemd, maar die van een ‘ja’-antwoord niet? “Deelnemers die ‘ja’ antwoordden, konden via een open vraag hun voorwaarden meegeven. Zij hebben dit naar hartenlust gedaan, wat het programmateam Campus Rotterdam waardevolle inzichten oplevert. Voor het team bleek het daarnaast interessant om meer informatie te krijgen over of de voorkeuren voor een Campus Rotterdam worden beïnvloed door twee consequenties. Daarom hebben we deze voorgelegd aan de mensen die ‘nee’ zeiden. Uiteraard had je ook nog extra vragen kunnen toevoegen voor de mensen die ‘ja’ antwoorden naast de mogelijkheid om voorwaarden te noemen. Extra vragen voor ‘ja’-zeggers waren mogelijk, maar een langere pwe beperkt de diversiteit aan deelnemers. De tussenresultaten laten een rijk beeld zien van zowel voor- als tegenstanders en de middengroep.”

De ruimte voor respondenten om hun ongenoegen over de plannen voor Campus Rotterdam te uiten is beperkt tot een open vraag. Waarom hebben jullie hiervoor gekozen?
“Deelnemers kunnen hun ongenoegen uiten bij drie open vragen. Ze kunnen aangeven dat ze het geen goed idee vinden dat de TU Delft een campus Rotterdam onderzoekt en daarna kunnen ze dit motiveren. Ten tweede wordt deelnemers gevraagd naar hun zorgen. Tot slot kunnen ze extra adviezen geven. We halen hiermee breed het net op wat betreft de zorgen en bezwaren die er leven. Onze ervaring is dat antwoorden op open vragen nieuwe waarden, zorgen en bezwaren kunnen opleveren waar beleidsmakers nog niet van op de hoogte zijn. Dat is een voordeel ten opzichte van gesloten antwoordopties. Bij burgerparticipatietrajecten vult ongeveer 60 procent van de deelnemers de open vragen in, maar in een wetenschappelijke omgeving is het eerder 80 procent. Dat merkten we bij de eerdere pwe over fossiele samenwerkingen en in deze pwe vult zelfs 85 procent de open vragen in.

Hebben jullie er in het kader van het recente nieuws over bezuinigingen over nagedacht om een vraag daarover toe te voegen? Of om de vragenlijst op een ander moment te versturen?
“We hadden er een extra vraag over kunnen opnemen, maar langere enquêtes leiden tot minder diversiteit in de respons. Uit ervaring weten we dat kortere pwe’s meer deelnemers opleveren met nieuwe perspectieven. De bezuinigingen komen overigens terug in de antwoorden bij de vraag over voorwaarden. Participatietrajecten werken daarnaast het best als plannen nog in ontwikkeling zijn, zodat input nog verwerkt kan worden. Hoewel we niets kunnen zeggen over de uitkomsten, zien we nu al nieuwe ideeën, voorwaarden en bezwaren. Het is beter dat plannenmakers die nu kennen en kunnen meenemen.”

Hoe wordt de neutraliteit van de enquête gewaarborgd?
“We dragen volledige verantwoordelijkheid voor het ontwerp en de inhoud van de vragenlijst. Op deze manier waarborgen wij dat een opdrachtgever geen eisen stelt die de kwaliteit van het onderzoek aantasten. Diverse partijen hebben de vragen vooraf mogen bekijken, zoals het programmateam Campus Rotterdam en de ondernemingsraad. Dat betekent echter niet dat wijzigingen die zij voorstellen door ons worden overgenomen, wij nemen de beslissing over de inhoud.”

Respondenten ontvangen op hun TU-mailadres een unieke code waarmee ze toegang hebben tot de vragenlijst. Is de enquête echt anoniem?

“Door te werken met een unieke code zorgen we ervoor dat alleen medewerkers en studenten van de TU Delft mee kunnen doen met de raadpleging. Populytics weet welke codes er zijn uitgegeven, niet welke code is gekoppeld aan welk e-mailadres. Op deze manier blijft de pwe anoniem.”

De unieke codes kunnen meerdere keren worden gebruikt of vervangen door willekeurige combinaties van letters en cijfers. Hoe wordt gecontroleerd dat de resultaten niet worden beïnvloed door respondenten die de vragenlijst vaker invullen?

“We nemen alleen de uitgegeven codes mee in de analyse. Mensen die een willekeurige combinatie van letters en cijfers invulden nemen we niet mee in de analyse. En elke unieke code nemen we maar één keer mee.”

• Studenten en medewerkers kunnen tot en met 6 maart deelnemen aan de online raadpleging. De uitkomsten van de pwe Campus Rotterdam worden eind maart aangeboden aan het programmateam Campus Rotterdam.