‘Beste Tim, hoe wil je al je doelen gaan halen?’

Beste Tim,

In december vorig jaar zag ik een filmpje waarin je iedereen oproept om mee te denken over de toekomst van de TU Delft. Ongetwijfeld ingefluisterd en strak geregisseerd door de afdeling Marketing en Communicatie, sprak je de wens uit om de TU Delft ‘Fit for the next decade’ te maken. Je zegt: “Of course I’ve got a few ideas of my own on this subject” en vervolgens benoem je aan aantal inhoudsloze gemeenplaatsen.

We moeten streven naar excellentie. Check. We moeten een omgeving creëren waarin mensen zich aangemoedigd voelen. Check. We moeten de benodigde ondersteuning bieden om dat te bereiken. Check. We moeten een ecosysteem creëren dat zeer getalenteerde studenten en medewerkers aantrekt. Check. En we moeten ons bewust zijn van ons wereldwijde netwerk waarin we met elkaar samenwerken, elkaar helpen en inspireren. Check and double check.

Ik hou zelf niet zo van voetbal, maar ik heb gemerkt dat een voetbalmetafoor nuttig kan zijn om een complex probleem te verduidelijken. Daarom fingeer ik nu even de nieuwjaarstoespraak van de voorzitter van Harkemase Boys. “Beste mensen. In dit nieuwe jaar willen we kampioen worden. Om dat te bereiken moeten we onze spelers aanmoedigen en zo goed mogelijk ondersteunen. We moeten als club de beste spelers, trainers en verzorgers aantrekken en ook in Europees verband willen iets betekenen.”

Wat jij zegt over de TU Delft is in vrijwel dezelfde bewoordingen van toepassing op een amateurclub uit de derde klasse onderbond. Dan is je betoog toch iets te algemeen, denk ik.

Dromen

Ja, we willen als TU Delft tot de wereldtop behoren. Ja, we willen uitmuntende studenten, docenten en onderzoekers aantrekken. Ja, we willen de best mogelijke ondersteuning voor de primaire processen. Maar hóe dan? Daar zul je toch ook wel ideeën over hebben? Die wil ik graag van je horen.

Je bent nu voorzitter van het college van bestuur, dus feitelijk ben je de baas over de hele universiteit. Nu staan tussen droom en daad, zoals Willem Elsschot het zo prachtig verwoordde, wetten in de weg en praktische bezwaren. Maar je moet toch als jonge onderzoeker al hebben gedroomd van deze dag? “Als ík het voor het zeggen had op deze universiteit, dan zou ik…”, en vul het maar in.

Wat jou in deze nieuwe positie zo bijzonder maakt, is dat je alle sporten van de ladder hebt beklommen. Je bent in 1985 als promovendus bij de TU Delft begonnen, en na je promotie was je, achtereenvolgens, universitair docent, universitair hoofddocent, hoogleraar, directeur (van het Reactor Instituut) en decaan (van Technische Natuurwetenschappen).

In elk van deze functies heb je vast en zeker nagedacht over hoe het allemaal nóg beter kan op de TU Delft. En nu ben je de baas! Dus ga je gang, zou ik zeggen, want ik ben een voorstander van verlicht despotisme. Het enige praktische bezwaar van verlicht despotisme is dat ik die volmacht aan slechts weinig mensen toevertrouw, omdat ik veel mensen in hoge posities zie die machtsbelust en niet integer zijn, en bovendien weinig kennis van zaken hebben. Een dodelijke combinatie.

Kijk maar eens naar dat trieste ensemble dat zich onze regering noemt. Er slechts één bewindspersoon die ik hoog acht, en dat is Klaas Dijkhoff. Door zijn optreden in ‘De slimste mens’ is hij nu hopelijk ook in bredere kring doorgebroken als een intelligente, oprechte, integere politicus met een uitstekend gevoel voor humor. Vlak na zijn aantreden als staatssecretaris heb ik zijn proefschrift doorgelezen, en ik was daar erg van onder de indruk. Die positieve indruk werd bevestigd en verstrekt door zijn recente televisieoptredens. Zó’n premier heeft ons land nodig.

Allergisch

Natuurlijk wil je eerst horen wat er binnen de TU-gemeenschap leeft, en daarom begrijp ik je oproep “what do you think on these subjects, and what are your ideas for our university in 2018 and beyond?” Ik vrees alleen dat dit leidt tot een dozijn commissies, die op tientallen ‘speerpunten’ belangrijke ‘stippen op de horizon’ gaan zetten. Ik krijg het bijna niet uit mijn bek, en ik hoop dat jij net zo allergisch bent voor dit soort management-speak als ik.

Na te veel bijeenkomsten leveren die praatgroepjes dan indrukwekkende rapporten aan met van bullets voorziene aanbevelingen waar je nog steeds alle kanten mee op kan. Dat we moeten streven naar excellentie en dat we het ecosysteem moeten versterken. Er zal ook rijkelijk gestrooid worden met termen als ‘innovatief’, ‘future-proof‘, ‘duurzaam’, ‘responsible‘, verrijkend’ en ‘betrokken’. De bullshit bingokaart is weer gevuld. Na een jaar in de onderste la te hebben gelegen, verdwijnen die rapporten vervolgens in het Van Gansewinkel archief.

Het lijkt me nuttig en leuk om via het uitwisselen van open brieven met jou in gesprek te gaan over hoe we de TU Delft nog beter kunnen maken. Ik hoop dat je de uitnodiging aanneemt en dat je helemaal jezelf durft te zijn. Tim van der Hagen – student, promovendus, ud, uhd, hoogleraar, directeur, decaan en voorzitter van het cvb – maar in de ongedwongen stijl die je dertig jaar geleden had. Want in de tussentijd zal je onbewust en helaas onvermijdelijk zijn vergiftigd met management-speak. Zo je het al niet van buiten kent, lees ter inspiratie het onovertroffen essay van George Orwell: ‘Politics and the English Language‘ uit 1946.

Ook ik zal mijn gebruikelijke stijl enigszins aanpassen en de vlijmscherpe kantjes afvijlen zodat er geen al te diepe vleeswonden kunnen ontstaan. Hopelijk vinden we elkaar dan op common ground waarop we ongedwongen van gedachten kunnen wisselen. En niet alleen over het grote thema van hoe we de TU Delft ‘Fit for the next decade‘ kunnen maken – de laatste keer dat we dit soort woorden gebruiken, afgesproken? Laat ons vooral ook horen wat je beweegt, ontroert en boos maakt. Van welke muziek je houdt, welke boeken je graag leest en welke tv-series je verslindt. En meer nog dan dat, waaróm je dat vindt. Ik hoop in deze briefwisseling de Klaas Dijkhoff in je naar buiten te brengen, zodat iedereen kan beamen dat de volmacht van verlicht despotisme bij jou in goede handen is.

Hartelijke groet,

Dap

Lees de hele briefwisseling terug, in volgorde van verschijnen:

‘Beste Tim, hoe wil je al je doelen gaan halen?’

‘Beste Dap, we willen toch excelleren?’

‘Beste Tim, wat ga je doen aan werkdruk?’

‘Beste Dap, cultuur moeten we allemaal veranderen’

‘Beste Tim, we zijn geen pluimvee’

‘Beste Dap, ik hoor het liefst de meningen van experts’

‘Beste Tim, onderwijs is net zo belangrijk als onderzoek’

‘Beste Dap, ik kan je uithaal niet plaatsen’

‘Beste Tim, laat mij rector worden’

‘Beste Dap, succes moet je vieren’