Vijf redenen waarom CO2-opslag niet gaat werken

Even wat getallen voor het perspectief. De totale Nederlandse uitstoot aan broeikasgassen bedroeg vorig jaar 197 miljoen ton aan CO₂-equivalent. Waarom ‘equivalent’? Omdat ook andere gassen dan CO₂ het broeikaseffect versterken, waaronder methaan uit landbouw. Voor het gemak gaat het hier over CO₂.

Voor 2030 heeft Nederland een plafond opgelegd gekregen van 113 miljoen ton CO₂ per jaar, de helft van wat Nederland in referentiejaar 1990 de lucht inblies. Er moet dus 84 miljoen ton CO₂ per jaar geminderd worden. Daarvan wil de coalitie een aanzienlijk deel (18 miljoen ton per jaar) realiseren door afvang en opslag van CO₂ uit rookgassen van energiecentrales en zware industrie. Dat lijkt een verstandig besluit, maar dat is het allerminst. En wel hierom:

De inzet van CCS leidt tot méér gebruik van fossiele energie in plaats van minder

1.   De afvang en opslag van CO₂ uit rookgassen is een energie-intensief proces. Een Noorse consultant van Statoil legde me eens uit: “Als je van vijf centrales de CO₂ wilt afvangen en opslaan moet je er een zesde naast bouwen om dat voor elkaar te krijgen.” De inzet van CO₂-afvang en opslag (carbon capture and sequestration of CCS) zal dus leiden tot méér gebruik van fossiele energie in plaats van minder.

2.   Elders in de wereld is men er van afgestapt. Het groots aangekondigde ‘Zerogen’ project van een emissieloze kolencentrale in Australië is in de mottenballen beland. Het prestigieuze Massachusetts Institute of Technology (MIT) was erbij betrokken, maar het houdt nu alleen nog een website bij. Een plaatselijke krant spreekt over 50 miljoen dollar aan belastinggeld dat in rook opging. Het zou een waarschuwing moeten zijn voordat het nieuwe kabinet aan een dood paard begint te trekken.

Tussen 720 miljoen en 1,6 miljard euro om 18 miljoen ton CO₂ uit de lucht te houden

3.   De reden voor mislukkingen in Australië, Amerika en onlangs ook op de Maasvlakte is dat de technologie vreselijk kostbaar is. De meest recente schatting (van het CCS instituut nota bene) zweeft met een ruime marge tussen 40 en 90 euro per ton CO₂. Dat betekent een kostenpost van tussen 720 miljoen en 1,6 miljard euro om 18 miljoen ton CO₂ uit de lucht te houden. En dat ieder jaar weer. Geen wonder dat Engie en Uniper afgelopen zomer besloten om de nieuwe kolencentrale op de Maasvlakte toch maar niet van CO₂-afvang en opslag te voorzien. Ze hebben hun sommetjes gemaakt en begrepen dat je beter een boete kunt betalen dan in CCS te investeren. Het heeft er alle schijn van dat het ministerie van economische zaken het failliet van het Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) niet heeft willen accepteren en het opnieuw op tafel heeft gelegd.

4.   Bouwen voor de eeuwigheid is een illusie. Afgezien van de piramides en het Colosseum zijn er weinig menselijke constructies die millennia intact zijn gebleven. Wat dat betreft is de opslag van CO₂ vergelijkbaar met dat van kernafval. De opslag van CO₂ moet voor geologische tijdvakken gegarandeerd worden om een effect op het klimaat te hebben. Als er ook maar 1 promille per jaar weglekt (wat niet uitgesloten lijkt bij druk tot 80 bar), is de hele exercitie volstrekt zinloos geweest.

5.   Investeren in CCS helpt de energietransitie geen stap verder. Nederland blijft fossiele brandstoffen stoken, en zelfs meer dan tevoren. De ontwikkeling van energieneutraal bouwen, het gebruik van aardwarmte, de opslag van elektriciteit, grootschalige waterstofopwekking en ontwikkeling van lokale elektriciteitsnetten schieten er helemaal niets mee op.

Het kabinet heeft eindelijk besloten tot een CO₂-heffing. Hoera. Dat biedt kansen voor duurzame energie. Maar alleen zolang de overheid zo verstandig is het geld niet onder de grond te stoppen.

Meer lezen over CO₂-opslag?

‘Green coal remains illusive’

‘Limits to carbon capture’

‘CO2 storage row’

‘Time is running out’