Nu het (door mensen verergerde) broeikaseffect toch echt lijkt te bestaan, moet de ervoor verantwoordelijke koolstofdioxide-uitstoot worden teruggebracht.
Delen
Dit kan door te investeren in windenergie. Hoewel? ,,Mensen hebben liever kernafval.”
‘Buren windmolenboeren eisen geld’, ‘De windoorlog’, ‘Bedrijven strijden tegen windmolens’ – getuige de krantenkoppen, wekken windturbines meer op dan alleen electriciteit. Voor- en tegenstanders van windenergie vechten op papier verbeten hun strijd uit, met vogels, rendementen, milieunormen, kosten, slagschaduwen, geluidsnormen en visuele vervuiling als inzet.
,,De media hebben veel invloed op de opinie, wat betreft windenergie”, verklaart Andrew Henderson, medewerker van de sectie windenergie bij Civiele Techniek. ,,Daardoor heb je nu mensen die fel tegen windturbines zijn en mensen die het eigenlijk niets kan schelen.”
,,Vooral vakantievierders doen moeilijk omdat het landschap waar zij rust zoeken onbedorven moet zijn. De lokale bevolking ervaart wél de voordelen van de windturbines”, is Hendersons ervaring in Engeland.
Ook in Nederland doen met name boeren hun voordeel met het toestaan van windmolens op hun grond. Tot frustratie van de buren, die wel naar de gevaartes moeten kijken, maar er financieel niet van profiteren. In Noord-Holland hebben windturbine-eigenaren voorgesteld hun buren in de winst te laten delen om de lieve vrede te bewaren. Niet alle omwonenden zijn akkoord gegaan.
Woongenot
Windmolens vervuilen de horizon, vinden veel tegenstanders. De hinderlijke slagschaduw, geluidsoverlast, de roterende beweging ‘waar je je ogen niet vanaf kunt houden’ en enorme afmetingen leiden tot een ‘inbreuk op het landschap in de wijde omgeving en de aantasting van het woongenot in de omliggende dorpen’, zoals de Groningse Stichting Windhoek het formuleert op haar website.
Volgens Henderson maken de nieuwe turbines veel minder herrie dan de (zo’n tien jaar) oudere, doordat met name de rotorbladen beter ontworpen zijn en langzamer roteren. ,,Een oud type klinkt als het geluid van een autoweg op honderd meter afstand”, meent de onderzoeker. Door rekening te houden met de plaatsing, kun je voorkomen dat de ronddraaiende slagschaduw in iemands woonkamer valt.
De molens, die ruim honderd meter de lucht in kunnen wijzen, laten zich inderdaad niet negeren. Of dat mooi of lelijk is, is een kwestie van smaak.
,,Ik vind ze soms heel mooi, witte molens tegen een grijze lucht”, zegt landschapsarchitect prof.dr.ir. C.M. Steenbergen. ,,De vorm is belangrijk: drie ronddraaiende rotorbladen geven een rustiger beeld dan zo’n streep van twee bladen dat roteert. Soms kunnen ze eenverborgen structuur in het landschap juist zichtbaar maken, zoals kustlijn, dijk of zandplaat onder water”, vertelt de hoogleraar die zelf heeft geadviseerd bij de plaatsing van een windmolenpark bij de Afsluitdijk. ,,Dat natuurorganisaties tegen windmolens zijn, is merkwaardig. Die horen toch voor milieuvriendelijke energievormen te zijn?”
Slachtoffers
Toch lijkt het erop. Diverse milieuorganisaties wegen de vermeende milieuvriendelijkheid af tegen de aantasting van het landschap en de risico’s voor vogels, meestal ten nadele van de windturbine. Onterecht, vindt Henderson: ,,In Europa hoeven windturbines niet funest te zijn voor vogels, mits je oplet bij de locatiekeuze. Plaats ze dus niet in vogeltrekroutes of vlakbij een vuilnisbelt.”
Het projectbureau Duurzame Energie, opgericht en gefinancierd door overheid, milieu en bedrijfsleven, schat dat er bij een geïnstalleerd vermogen van 1000 megawatt twintigduizend vliegende slachtoffers per jaar vallen. Dat is een fractie van de ongelukken die autoverkeer, hoogspanningsmasten en de jacht veroorzaken. Op dit moment staat er in Nederland 430 megawatt geïnstalleerd.
De kostprijs van windenergie hangt af van het windaanbod en de kosten voor bijvoorbeeld aansluiting op het elektriciteitsnet. Volgens het projectbureau varieert bij commerciële exploitatie van een windturbine de kostprijs tussen 11 en 18 cent per kilowattuur. De kostprijs van elektriciteit uit fossiele brandstoffen bedraagt ongeveer 8 cent per kilowattuur.
‘Het is absoluut zeker, dat de kilowatturen geleverd door windenergie, met stip, de allerduurste zijn binnen de energie-infrastructuur van Nederland. Hoeveel duurder dan de andere weet geen mens. Een betrouwbare kosten/batenanalyse is nooit gemaakt’, fulmineert de Stichting Nationaal Kritisch Platform Windenergie op haar website. ‘De bijdrage van windturbines aan de besparing van fossiele brandstof is in Nederland uiterst minimaal en kan mondiaal wel op nul worden gesteld. Het is nodig de bevolking te beschermen tegen ‘eco-bluf’.’
Kinderschoenen
Ir.drs. Peter van den Berg heeft recent na anderhalf jaar zijn promotie op windenergie afgebroken: ,,De controverse rond windenergie is een belangenafweging en geen wetenschappelijke uitdaging. Je kunt de voor- en nadelen niet uitrekenen.”
Van den Berg vindt ook dat Nederland allerminst geschikt is voor windenergie: ,,Het is overbevolkt. Alleen in saaie landschappen kan het een verfraaiing zijn, anders verknal je je omgeving. Volgens mij hebben mensen nu liever kernafval”, meent de onderzoeker. ,,Wind is voorlopig de meest kosteneffectieve duurzame energiebron en relatief het goedkoopst te exploiteren. Biomassa volgt op de voet. Over vijftig jaar neemt zonne-energie de rol over, maar nu staat die technologie nog in de kinderschoenen”, aldus Van den Berg.
De opbrengsten van windenergie zijn vrij marginaal: ,,De Stichting Natuur & Milieu heeft berekend dat binnen aanvaardbare criteriamaximaal 2200 megawatt aan windenergie op land gerealiseerd kan worden. Dan staat heel Nederland vol en zie je vanuit elke ooghoek ongeveer een molen, vermoed ik.” Als deze turbines jaarlijks gemiddeld 25 procent van hun maximale vermogen benutten, levert dat een besparing op het huidige elektriciteitsverbruik op van 5,5 procent. Uitgedrukt op het totale energieverbruik, is dat 1,2 procent.
Toch heeft de overheid gesteld dat in 2010 de energievoorziening voor 10 procent uit duurzame bronnen moet komen. Onhaalbaar? Van den Berg: ,,Het grootste deel daarvan zal uit biomassa en omgevingswarmte worden opgewekt. Dan nog wordt het lastig. Maar ik heb hooggespannen verwachtingen van windmolenparken op zee. 5000 megawatt opwekken op zee moet haalbaar zijn. Maar stel je voor: dat zijn wel 2,5 duizend turbines.”
Magnetron
Bij Kopenhagen is net een bescheiden nearshore-park van twintig molens neergezet en België heeft grootse plannen. Waarschijnlijk volgt Egmond aan Zee in 2003 met 70 turbines die in totaal 100 megawatt moeten leveren. Overal zijn organisaties en samenwerkingsverbanden tussen onderzoekers en bedrijven plannen aan het ontwikkelen voor nieuwe parken met steeds grotere turbines. Ook de Europese Unie ziet offshore windenergie als een potentieel belangrijke energiebron. Onlangs legde ze de coördinatie van een project ter stimulering van de ontwikkeling van deze optie in handen van de sectie windenergie van de TU.
Op zee moeten windturbines verder van elkaar af staan dan op land om elkaar geen wind af te vangen, vanwege de lagere turbulentie. Vuistregel is dat de molens op een afstand van zeven maal de rotordiameter uit elkaar staan. Dergelijke parken zullen buiten de drukke scheepvaartroutes worden aangelegd. Pleziervaart tussen de molens is waarschijnlijk toegestaan.
Behalve een zee van ruimte, waait het buitengaats ook vaker en harder. Nadeel is de slechte bereikbaarheid. Vooral in de winter is de zeespiegel te ruw om goed bij de molens te kunnen voor onderhoud en reparaties. Om een dergelijk park succesvol te exploiteren moet het aantal technische storingen eerst sterk worden teruggebracht.
In NRC Handelsblad sprak een medewerker van de Novem (Nederlandse Onderneming voor Energie en Milieu) recentelijk de verwachting uit dat in 2020 in de wateren van Noordwest-Europa jaarlijks 330 terawattuur valt op te wekken; dat is vier keer het huidige elektriciteitsverbruik in Nederland.
Deze opmerking leverde een ingezonden brief op van prof.dr.ir Tim van der Hagen, hoofd van de afdeling reactorfysica van het Interfacultair Reactor Instituut van de TU Delft. Van der Hagen: ,,Ik ben allerminst tegen windenergie. Naar alle vormen van duurzame energie moet onderzoek worden gedaan. Maar ik geloof niet dat op zee vier maal de energiebehoefte van Nederland kan worden opgewekt.”
Van der Hagen maakt zich zorgen over de energievoorziening: ,,Als de fossiele brandstoffen uitgeput raken of onaanvaardbaar zijn door de CO2-uitstoot, valt er een gat. Nu verbruikt 20 procent van de wereldbevolking 80 procent van de jaarlijks verbruikte hoeveelheidenergie. Straks willen mensen in India ook een koelkast en een magnetron. Dan gaat de energiebehoefte enorm stijgen, dat kan niet worden opgelost met windenergie. Kernenergie zal ook nodig zijn.”
Groot-groter-grootst
Windmolens worden steeds groter, want hoe groter de rotordiameter en hoe hoger de molen, des te hoger de opbrengst.
Eind november gaat de hoogste windturbine van Nederland officieel in bedrijf. Op het terrein van Siemens in Zoetermeer staat de reus die 1.250 huishoudens van energie gaat voorzien. Zie ook foto op pagina 4.
Nu het (door mensen verergerde) broeikaseffect toch echt lijkt te bestaan, moet de ervoor verantwoordelijke koolstofdioxide-uitstoot worden teruggebracht. Dit kan door te investeren in windenergie. Hoewel? ,,Mensen hebben liever kernafval.”
‘Buren windmolenboeren eisen geld’, ‘De windoorlog’, ‘Bedrijven strijden tegen windmolens’ – getuige de krantenkoppen, wekken windturbines meer op dan alleen electriciteit. Voor- en tegenstanders van windenergie vechten op papier verbeten hun strijd uit, met vogels, rendementen, milieunormen, kosten, slagschaduwen, geluidsnormen en visuele vervuiling als inzet.
,,De media hebben veel invloed op de opinie, wat betreft windenergie”, verklaart Andrew Henderson, medewerker van de sectie windenergie bij Civiele Techniek. ,,Daardoor heb je nu mensen die fel tegen windturbines zijn en mensen die het eigenlijk niets kan schelen.”
,,Vooral vakantievierders doen moeilijk omdat het landschap waar zij rust zoeken onbedorven moet zijn. De lokale bevolking ervaart wél de voordelen van de windturbines”, is Hendersons ervaring in Engeland.
Ook in Nederland doen met name boeren hun voordeel met het toestaan van windmolens op hun grond. Tot frustratie van de buren, die wel naar de gevaartes moeten kijken, maar er financieel niet van profiteren. In Noord-Holland hebben windturbine-eigenaren voorgesteld hun buren in de winst te laten delen om de lieve vrede te bewaren. Niet alle omwonenden zijn akkoord gegaan.
Woongenot
Windmolens vervuilen de horizon, vinden veel tegenstanders. De hinderlijke slagschaduw, geluidsoverlast, de roterende beweging ‘waar je je ogen niet vanaf kunt houden’ en enorme afmetingen leiden tot een ‘inbreuk op het landschap in de wijde omgeving en de aantasting van het woongenot in de omliggende dorpen’, zoals de Groningse Stichting Windhoek het formuleert op haar website.
Volgens Henderson maken de nieuwe turbines veel minder herrie dan de (zo’n tien jaar) oudere, doordat met name de rotorbladen beter ontworpen zijn en langzamer roteren. ,,Een oud type klinkt als het geluid van een autoweg op honderd meter afstand”, meent de onderzoeker. Door rekening te houden met de plaatsing, kun je voorkomen dat de ronddraaiende slagschaduw in iemands woonkamer valt.
De molens, die ruim honderd meter de lucht in kunnen wijzen, laten zich inderdaad niet negeren. Of dat mooi of lelijk is, is een kwestie van smaak.
,,Ik vind ze soms heel mooi, witte molens tegen een grijze lucht”, zegt landschapsarchitect prof.dr.ir. C.M. Steenbergen. ,,De vorm is belangrijk: drie ronddraaiende rotorbladen geven een rustiger beeld dan zo’n streep van twee bladen dat roteert. Soms kunnen ze eenverborgen structuur in het landschap juist zichtbaar maken, zoals kustlijn, dijk of zandplaat onder water”, vertelt de hoogleraar die zelf heeft geadviseerd bij de plaatsing van een windmolenpark bij de Afsluitdijk. ,,Dat natuurorganisaties tegen windmolens zijn, is merkwaardig. Die horen toch voor milieuvriendelijke energievormen te zijn?”
Slachtoffers
Toch lijkt het erop. Diverse milieuorganisaties wegen de vermeende milieuvriendelijkheid af tegen de aantasting van het landschap en de risico’s voor vogels, meestal ten nadele van de windturbine. Onterecht, vindt Henderson: ,,In Europa hoeven windturbines niet funest te zijn voor vogels, mits je oplet bij de locatiekeuze. Plaats ze dus niet in vogeltrekroutes of vlakbij een vuilnisbelt.”
Het projectbureau Duurzame Energie, opgericht en gefinancierd door overheid, milieu en bedrijfsleven, schat dat er bij een geïnstalleerd vermogen van 1000 megawatt twintigduizend vliegende slachtoffers per jaar vallen. Dat is een fractie van de ongelukken die autoverkeer, hoogspanningsmasten en de jacht veroorzaken. Op dit moment staat er in Nederland 430 megawatt geïnstalleerd.
De kostprijs van windenergie hangt af van het windaanbod en de kosten voor bijvoorbeeld aansluiting op het elektriciteitsnet. Volgens het projectbureau varieert bij commerciële exploitatie van een windturbine de kostprijs tussen 11 en 18 cent per kilowattuur. De kostprijs van elektriciteit uit fossiele brandstoffen bedraagt ongeveer 8 cent per kilowattuur.
‘Het is absoluut zeker, dat de kilowatturen geleverd door windenergie, met stip, de allerduurste zijn binnen de energie-infrastructuur van Nederland. Hoeveel duurder dan de andere weet geen mens. Een betrouwbare kosten/batenanalyse is nooit gemaakt’, fulmineert de Stichting Nationaal Kritisch Platform Windenergie op haar website. ‘De bijdrage van windturbines aan de besparing van fossiele brandstof is in Nederland uiterst minimaal en kan mondiaal wel op nul worden gesteld. Het is nodig de bevolking te beschermen tegen ‘eco-bluf’.’
Kinderschoenen
Ir.drs. Peter van den Berg heeft recent na anderhalf jaar zijn promotie op windenergie afgebroken: ,,De controverse rond windenergie is een belangenafweging en geen wetenschappelijke uitdaging. Je kunt de voor- en nadelen niet uitrekenen.”
Van den Berg vindt ook dat Nederland allerminst geschikt is voor windenergie: ,,Het is overbevolkt. Alleen in saaie landschappen kan het een verfraaiing zijn, anders verknal je je omgeving. Volgens mij hebben mensen nu liever kernafval”, meent de onderzoeker. ,,Wind is voorlopig de meest kosteneffectieve duurzame energiebron en relatief het goedkoopst te exploiteren. Biomassa volgt op de voet. Over vijftig jaar neemt zonne-energie de rol over, maar nu staat die technologie nog in de kinderschoenen”, aldus Van den Berg.
De opbrengsten van windenergie zijn vrij marginaal: ,,De Stichting Natuur & Milieu heeft berekend dat binnen aanvaardbare criteriamaximaal 2200 megawatt aan windenergie op land gerealiseerd kan worden. Dan staat heel Nederland vol en zie je vanuit elke ooghoek ongeveer een molen, vermoed ik.” Als deze turbines jaarlijks gemiddeld 25 procent van hun maximale vermogen benutten, levert dat een besparing op het huidige elektriciteitsverbruik op van 5,5 procent. Uitgedrukt op het totale energieverbruik, is dat 1,2 procent.
Toch heeft de overheid gesteld dat in 2010 de energievoorziening voor 10 procent uit duurzame bronnen moet komen. Onhaalbaar? Van den Berg: ,,Het grootste deel daarvan zal uit biomassa en omgevingswarmte worden opgewekt. Dan nog wordt het lastig. Maar ik heb hooggespannen verwachtingen van windmolenparken op zee. 5000 megawatt opwekken op zee moet haalbaar zijn. Maar stel je voor: dat zijn wel 2,5 duizend turbines.”
Magnetron
Bij Kopenhagen is net een bescheiden nearshore-park van twintig molens neergezet en België heeft grootse plannen. Waarschijnlijk volgt Egmond aan Zee in 2003 met 70 turbines die in totaal 100 megawatt moeten leveren. Overal zijn organisaties en samenwerkingsverbanden tussen onderzoekers en bedrijven plannen aan het ontwikkelen voor nieuwe parken met steeds grotere turbines. Ook de Europese Unie ziet offshore windenergie als een potentieel belangrijke energiebron. Onlangs legde ze de coördinatie van een project ter stimulering van de ontwikkeling van deze optie in handen van de sectie windenergie van de TU.
Op zee moeten windturbines verder van elkaar af staan dan op land om elkaar geen wind af te vangen, vanwege de lagere turbulentie. Vuistregel is dat de molens op een afstand van zeven maal de rotordiameter uit elkaar staan. Dergelijke parken zullen buiten de drukke scheepvaartroutes worden aangelegd. Pleziervaart tussen de molens is waarschijnlijk toegestaan.
Behalve een zee van ruimte, waait het buitengaats ook vaker en harder. Nadeel is de slechte bereikbaarheid. Vooral in de winter is de zeespiegel te ruw om goed bij de molens te kunnen voor onderhoud en reparaties. Om een dergelijk park succesvol te exploiteren moet het aantal technische storingen eerst sterk worden teruggebracht.
In NRC Handelsblad sprak een medewerker van de Novem (Nederlandse Onderneming voor Energie en Milieu) recentelijk de verwachting uit dat in 2020 in de wateren van Noordwest-Europa jaarlijks 330 terawattuur valt op te wekken; dat is vier keer het huidige elektriciteitsverbruik in Nederland.
Deze opmerking leverde een ingezonden brief op van prof.dr.ir Tim van der Hagen, hoofd van de afdeling reactorfysica van het Interfacultair Reactor Instituut van de TU Delft. Van der Hagen: ,,Ik ben allerminst tegen windenergie. Naar alle vormen van duurzame energie moet onderzoek worden gedaan. Maar ik geloof niet dat op zee vier maal de energiebehoefte van Nederland kan worden opgewekt.”
Van der Hagen maakt zich zorgen over de energievoorziening: ,,Als de fossiele brandstoffen uitgeput raken of onaanvaardbaar zijn door de CO2-uitstoot, valt er een gat. Nu verbruikt 20 procent van de wereldbevolking 80 procent van de jaarlijks verbruikte hoeveelheidenergie. Straks willen mensen in India ook een koelkast en een magnetron. Dan gaat de energiebehoefte enorm stijgen, dat kan niet worden opgelost met windenergie. Kernenergie zal ook nodig zijn.”
Groot-groter-grootst
Windmolens worden steeds groter, want hoe groter de rotordiameter en hoe hoger de molen, des te hoger de opbrengst.
Eind november gaat de hoogste windturbine van Nederland officieel in bedrijf. Op het terrein van Siemens in Zoetermeer staat de reus die 1.250 huishoudens van energie gaat voorzien. Zie ook foto op pagina 4.
Comments are closed.