Onder professoren

Dat feit proberen wij angstvallig voor de buitenwereld verborgen te houden. Maar dat lukt niet altijd. Sommige professoren zijn zo oliedom dat het in de krant terechtkomt, zoals de professor die beweerde de koude kernfusie te hebben uitgevonden terwijl het niet klopte, of de professor die zijn populaire boekjes overschreef uit populaire boekjes van anderen. Daarom zijn de universiteiten begonnen om hele slimme professoren ook in de krant te zetten. Die noemen ze universiteitsprofessor, dat is net zoiets als een bakkerijbakker. De universiteitsprofessor geeft extra slimme adviezen, en daar kan je dus maar beter naar luisteren.

Laatst gaf de rector een etentje in de aula voor alle professoren en hun partners. Universiteitsprofessor Hans Mooij sprak daarbij over het verlangen van de universiteit om bij de top vijf te horen. Torens in de polder heette dat verhaal, en hij illustreerde dat met allerlei Hollandse torens die te ambitieus waren opgezet zodat er alleen een stompje werd gerealiseerd, torens waarbij men voortdurend van plan was veranderd zodat de top niets meer gemeen had met de basis, en torens die te hoog waren gemaakt zodat ze door de bliksem werden getroffen. Kwaliteit is niet hetzelfde als kwantiteit zei hij. Als je tot de top vijf wilt behoren moet je zorgen dat je de allerbeste studenten, medewerkers, professoren binnenhaalt. Maar daarvan zijn er niet zoveel. Je kunt niet én de instroom willen verhogen, én de kwaliteit verhogen, zei hij. Je kunt de kwaliteit van een professor ook niet meten aan het aantal publicaties, of het aantal citaties. Echt nieuwe ideeën worden in het begin niet veel geciteerd, omdat er nog niet veel mensen mee bezig zijn. Alle aanwezige professoren klapten spontaan en luid, zij waren het hier heel erg mee eens. Ook hun partners klapten mee. Die weten er alles van, want wat professoren écht vinden komt meestal pas thuis tussen de aardappels en de runderlapjes ter sprake. Het college van bestuur kreeg dus een heel waardevol advies van de universiteitsprofessor.

Ook bedrijven krijgen graag adviezen van professoren. Shell maakt zich zorgen over de toekomst van de technologie in zijn bedrijf. Ze zijn bij Shell bang dat zij misschien onvoldoende slimme jonge technologen aan kunnen trekken. Daarom nodigden zij professoren uit heel het land uit. Alleen de partners waren niet uitgenodigd, zodat ze nooit helemaal zeker zullen zijn of de professoren niet alleen uit beleefdheid klapten. De Shellmensen spraken vol vervoering over hun bedrijf, en zij lieten de modernste technieken zien die Shell in huis heeft. Dat was inderdaad indrukwekkend. Ze dachten: als die professoren zien wat we hier allemaal kunnen, dan vertellen ze vast enthousiaste verhalen over Shell aan hun afgestudeerden. Maar toen ze de professoren om hun mening vroegen zeiden die: onze briljantste studenten komen niet bij jullie terecht, maar bij andere bedrijven. Niet omdat wij niet enthousiast zouden zijn overShell, maar omdat jullie ze zelf afwijzen. Jullie verwachten van iedere sollicitant dat hij president-directeur kan worden. Zulke studenten hebben wij ook. Alleen zijn dat niet de briljantste technologen, maar juist de briljantste managers in de dop. Die worden wel door jullie aangenomen. Jullie moeten je selectieprocedure veranderen. Shell kreeg daarbij dus een heel waardevol advies van de professoren.

Nu ben ik benieuwd wat er met al die adviezen gaat gebeuren. Ik ga heel goed opletten of het college van bestuur voortaan geen citaties meer telt, en ophoudt zich zorgen te maken over de instroomcijfers, en ik ga heel goed opletten of Shell inderdaad zijn selectieprocedure verandert. Maar ik moet aldoor denken aan die ene column van Hans Ree in NRC Handelsblad waarin hij verzuchtte: nu heb ik toch zo vaak zulke nuttige en waardevolle adviezen gegeven aan de regering, en het lijkt wel of het helemaal niet helpt.

Professoren worden geacht de wijsheid in pacht te hebben. Als je met een probleem zit kan een professor je goed advies geven. Maar als je zelf een tijdje professor bent, dan merk je dat er hele domme en ook hele slimme professoren zijn. Dat feit proberen wij angstvallig voor de buitenwereld verborgen te houden. Maar dat lukt niet altijd. Sommige professoren zijn zo oliedom dat het in de krant terechtkomt, zoals de professor die beweerde de koude kernfusie te hebben uitgevonden terwijl het niet klopte, of de professor die zijn populaire boekjes overschreef uit populaire boekjes van anderen. Daarom zijn de universiteiten begonnen om hele slimme professoren ook in de krant te zetten. Die noemen ze universiteitsprofessor, dat is net zoiets als een bakkerijbakker. De universiteitsprofessor geeft extra slimme adviezen, en daar kan je dus maar beter naar luisteren.

Laatst gaf de rector een etentje in de aula voor alle professoren en hun partners. Universiteitsprofessor Hans Mooij sprak daarbij over het verlangen van de universiteit om bij de top vijf te horen. Torens in de polder heette dat verhaal, en hij illustreerde dat met allerlei Hollandse torens die te ambitieus waren opgezet zodat er alleen een stompje werd gerealiseerd, torens waarbij men voortdurend van plan was veranderd zodat de top niets meer gemeen had met de basis, en torens die te hoog waren gemaakt zodat ze door de bliksem werden getroffen. Kwaliteit is niet hetzelfde als kwantiteit zei hij. Als je tot de top vijf wilt behoren moet je zorgen dat je de allerbeste studenten, medewerkers, professoren binnenhaalt. Maar daarvan zijn er niet zoveel. Je kunt niet én de instroom willen verhogen, én de kwaliteit verhogen, zei hij. Je kunt de kwaliteit van een professor ook niet meten aan het aantal publicaties, of het aantal citaties. Echt nieuwe ideeën worden in het begin niet veel geciteerd, omdat er nog niet veel mensen mee bezig zijn. Alle aanwezige professoren klapten spontaan en luid, zij waren het hier heel erg mee eens. Ook hun partners klapten mee. Die weten er alles van, want wat professoren écht vinden komt meestal pas thuis tussen de aardappels en de runderlapjes ter sprake. Het college van bestuur kreeg dus een heel waardevol advies van de universiteitsprofessor.

Ook bedrijven krijgen graag adviezen van professoren. Shell maakt zich zorgen over de toekomst van de technologie in zijn bedrijf. Ze zijn bij Shell bang dat zij misschien onvoldoende slimme jonge technologen aan kunnen trekken. Daarom nodigden zij professoren uit heel het land uit. Alleen de partners waren niet uitgenodigd, zodat ze nooit helemaal zeker zullen zijn of de professoren niet alleen uit beleefdheid klapten. De Shellmensen spraken vol vervoering over hun bedrijf, en zij lieten de modernste technieken zien die Shell in huis heeft. Dat was inderdaad indrukwekkend. Ze dachten: als die professoren zien wat we hier allemaal kunnen, dan vertellen ze vast enthousiaste verhalen over Shell aan hun afgestudeerden. Maar toen ze de professoren om hun mening vroegen zeiden die: onze briljantste studenten komen niet bij jullie terecht, maar bij andere bedrijven. Niet omdat wij niet enthousiast zouden zijn overShell, maar omdat jullie ze zelf afwijzen. Jullie verwachten van iedere sollicitant dat hij president-directeur kan worden. Zulke studenten hebben wij ook. Alleen zijn dat niet de briljantste technologen, maar juist de briljantste managers in de dop. Die worden wel door jullie aangenomen. Jullie moeten je selectieprocedure veranderen. Shell kreeg daarbij dus een heel waardevol advies van de professoren.

Nu ben ik benieuwd wat er met al die adviezen gaat gebeuren. Ik ga heel goed opletten of het college van bestuur voortaan geen citaties meer telt, en ophoudt zich zorgen te maken over de instroomcijfers, en ik ga heel goed opletten of Shell inderdaad zijn selectieprocedure verandert. Maar ik moet aldoor denken aan die ene column van Hans Ree in NRC Handelsblad waarin hij verzuchtte: nu heb ik toch zo vaak zulke nuttige en waardevolle adviezen gegeven aan de regering, en het lijkt wel of het helemaal niet helpt.