Steeds vaker zijn de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek direct voor iedereen beschikbaar. Onderzoeksfinancier NWO komt inmiddels tot 85 procent van alle publicaties waar ze zelf bij betrokken is, in 2020 met een totaalwaarde van één miljard euro. Om dat percentage verder op te hogen wil NWO onderzoekers ‘meer nadrukkelijk’ gaan wijzen op de voorwaarden voor haar subsidies. In die voorwaarden staat dat alle publicaties gratis toegankelijk moeten zijn. Navraag leert dat er vermoedelijk steekproeven komen. NWO overweegt ook sancties, zoals het terugbetalen van subsidies.
“De vraag is of we ooit de 100 procent gaan halen”, zegt beleidsmedewerker Hans de Jonge. “Zo eenvoudig is het niet.” Soms zijn er praktische problemen. Bij de helft van de artikelen die nog niet vrij toegankelijk zijn, is de Nederlandse onderzoeker niet de eerste auteur van het artikel. Of neem kleine, gespecialiseerde tijdschriften die de overstap naar open access nog niet hebben gemaakt.
Toch zal het percentage van NWO-artikelen in open access volgend jaar weer hoger zijn, voorspelt De Jonge. De universiteiten hebben met allerlei wetenschappelijke uitgevers onderhandeld over open access en dat heeft invloed. Bij de 15 procent aan NWO-publicaties die nog niet in openbaar toegankelijk zijn, zitten bijvoorbeeld nog veel artikelen in titels van uitgeverij Elsevier. Daarmee hebben de universiteiten inmiddels afspraken gemaakt. (HOP, Bas Belleman)
Comments are closed.