Noem ons alsjeblieft geen mensa

Maar ook dit bolwerk uit de jaren zestig is aan verandering onderhevig. In Delft is de teruggang bij de warme maaltijden in ieder geval gekeerd.

,,Mensa?! Mensa?! Gebruik dat woord alsjeblieft niet, dat doet veel te veel denken aan een vreetschuur. Zo’n verzamelplaats voor hongerige militairen. We hebben geen mensa, maar een net universitair restaurant.”

Aan het woord is Bert van Bergen, directielid van de Nijmeegse universitaire restauratieve dienst. In Nijmegen is de mensa ‘ge-upgraded‘, vertelt hij. Uitgebreidere menu’s in een nieuw gebouw op een gunstigere locatie. ,,We richten ons niet meer alleen op studenten”, stelt Van Bergen. ,,Het personeel van de universiteit is ook van harte welkom.”

Dat lukt aardig, volgens het directielid. In het universitaire restaurant schuiven regelmatig hoogleraren met echtgenotes aan. En die doen zich tegoed aan een smakelijke maaltijd van zes gulden. ,,Na afloop drinken ze nog graag een gezellig flesje wijn”, weet Van Bergen.

Ook Jaap van Loenen, directeur van de Stichting Mensae Amsterdam van de Universiteit van Amsterdam, noemt zijn twee restaurants – Atrium en Agora- liever geen mensa. ,,Dat woord associeer ik met een goedkope studenten-eetgelegenheid, en dat zijn we niet.”

Met goedkoop doelt Van Loenen op ‘de uitstraling’. Want de prijzen voor een volledige maaltijd exclusief toetje liggen nog steeds laag, rond de zeven gulden vijftig. Onlangs heeft een Hilversums decorbedrijf het interieur van de twee gelegenheden onder handen genomen. En dat deed wonderen, aldus Van Loenen. De omzet is sindsdien met 25 procent gestegen.

In Delft is de mensa al begin jaren negentig ten grave gedragen. De concurrentie van de eettafels van de verenigingen werd haar te veel. ,,Dat was ook een ouderwetse gaarkeuken”, meldt Wob Rombouts, manager van de Facilitaire Dienst. Na een reeks van verbouwingen, waarvan de laatste – door bureau Mecanoo geregisseerde – een jaar geleden werd afgerond, is Rombouts nu tevreden over het universitaire restaurant. ,,De drie functies, zelfbedieningsbuffet, brasserie en à la carte restaurant lopen nu meer in elkaar over. De brasserie is nu de hele dag open en het is daar drie keer zo druk als voorheen – al mag het nog wat drukker worden.” De teruggang in de verkoop van warme maaltijden is na de verbouwing tot staan gebracht. Het zijn er nu 300. ,,Dat aantal is op de grens – bij 18 duizend studenten en medewerkers. Je kunt je afvragen of je nog warme maaltijden moet blijven aanbieden.”

Daghap

De mensa oude stijl is op zijn retour. De ‘vreetschuur voor armlastige studenten’ heeft weinig bestaansrecht meer. Datvindt eigenlijk iedereen. Managers van bedrijfskantines, universitaire bestuurders maar ook studenten vragen zich hardop af of de ‘oude’ mensa nog in een behoefte voorziet. Want wie wil er nog een goedkope hap eten in een uitgewoonde tent met onverzorgde types aan lange tafels? Studenten zijn uitgekeken op linzensoep, chili con carne en magere yoghurt met muesli.

Neem alleen al de toegenomen concurrentie. Een beetje studentenstad heeft genoeg eetcafés die een goedkope daghap voor een tientje opdienen. En pizzakoeriers die na een telefoontje binnen twintig minuten komen voorrijden. Om nog maar niet te spreken over de warme kant-en-klaar maaltijden die in de supermarkt te koop zijn. Diezelfde winkels zijn tegenwoordig ook al tot ver in de avond open. Dus als een student om zeven uur niet weet wat hij wil eten, kan hij alsnog de tocht naar een supermarkt maken.

Bovendien zijn studenten kritischer geworden. Dat constateert ook Hans Schuppers, directeur catering van de Universiteit Twente. ,,Ze nemen geen genoegen meer met slechts één menu. Ze willen een ruime keuze. Dat zijn ze gewend van de eetcafés.”

Om tegemoet te komen aan die veeleisende student, heeft de Twentse mensa het assortiment uitgebreid. De recht-toe recht-aan maaltijd werd vervangen door een drie-gangen-menu. Bovendien kunnen de bezoekers kiezen uit meerdere gerechten. Van Oekraïneschotel met paprikasaus tot gegrilde zalmtournedos met kruidenboter.

Kritisch

De grootste keus biedt het universitaire bedrijfsrestaurant in Utrecht. Klanten kunnen kiezen uit zeven verschillende maaltijden. Drie soorten vis, drie soorten vlees en een vegetarische hap. ,,Studenten willen hun eigen maaltijd kunnen componeren”, verklaart restaurant-manager Peter Wellaart.

De traditionele mensa-bezoeker is kritischer geworden. En dat merken de mensa’s.

,,Wij schrokken een beetje van de uitkomsten van ons laatste tevredenheidsonderzoek”, zegt Wob Rombouts van de Delftse Facilitaire Dienst. ,,De waardering voor de maaltijden was teruggelopen. Maar het blijkt dat in het bedrijfsleven ook maar vijftig procent tevreden is over de warme maaltijd.”

In Groningen ging vorig jaar de universitaire mensa in het Harmoniecomplex dicht na een langdurige klachtenregen. ,,Het eten was gewoon niet lekker”, zegt Maarten de Vuyst, als student-lid van de universiteitsraad nauw betrokken bij het besluit. ,,De smakeloze maaltijden zorgden voor een slecht imago. Je ging er niet voor je plezier tafelen. Er kwamen veel te weinig studenten.”

Ook in Leiden sloten de deuren van de universitaire mensa. Maar dat had een andere reden. Net als in Delft ondervond de eetvoorziening geduchte concurrentie van de eettafels bij studentenverenigingen. De Leidse mensa De Bak hield in 1998 op te bestaan. Het aantal bezoekers was binnen enkele jaren dramatisch gedaald. Daarnaast bleek dat de helft van de cliëntèle geen enkele band had met de universiteit. De Leidse bestuurders voelden er weinig voor om de half-failliete tent nog langer te financieren. De subsidiekraan ging uiteindelijk dicht.

Looprekjes

Verschillende universiteiten hebben echter besloten om juist extra te investeren in hun eetvoorzieningen. Maar ze pakken de zaken anders aan dan vroeger. Om mensen te weren die helemaal niet studeren, kiezen ze voor een eetvoorziening in een universitair gebouw. Utrecht heeft inmiddels een bedrijfsrestaurant in het Educatorium, het opvallende gebouw in de universiteitswijk de Uithof. Maastricht tast diep in de buidel voor een nieuwe mensa in het gebouw van de faculteit geneeskunde.

Ook Nijmegen verplaatste de mensa naar de campus. Toen de eetzaal nog midden in de wijk Galgenveld stond, zat hij altijd vol. Met bejaarden. Maar de looprekjes en grijze permanentjes weten het universitaire restaurant tegenwoordig niet meer te vinden. ,,We trekken nu hoofdzakelijk studenten en universitair personeel”, legt directielid Bert van Bergen uit.

Een mensa in de binnenstad trekt vaak mensen die niets met de universiteit te maken hebben. Het TU-restaurant heeft daar in ieder geval geen last van. De voormalige Groningse eetgelegenheid in de Oosterstraat was vooral een verzamelplaats van vrijgezelle mannen met een krappe beurs. En ook in Amsterdam trok de mensa tot voor kort veel zwerverachtige types. Hoewel de mensa nog steeds middenin de binnenstad staat, is dat hier verleden tijd, beweert directeur Jaap van Loenen. ,,Het ziet er nu zo mooi uit, dat zwervers zich er niet langer thuisvoelen. Maar alsjeblieft, noem het vooral geen mensa!”(HOP)

,,Mensa?! Mensa?! Gebruik dat woord alsjeblieft niet, dat doet veel te veel denken aan een vreetschuur. Zo’n verzamelplaats voor hongerige militairen. We hebben geen mensa, maar een net universitair restaurant.”

Aan het woord is Bert van Bergen, directielid van de Nijmeegse universitaire restauratieve dienst. In Nijmegen is de mensa ‘ge-upgraded‘, vertelt hij. Uitgebreidere menu’s in een nieuw gebouw op een gunstigere locatie. ,,We richten ons niet meer alleen op studenten”, stelt Van Bergen. ,,Het personeel van de universiteit is ook van harte welkom.”

Dat lukt aardig, volgens het directielid. In het universitaire restaurant schuiven regelmatig hoogleraren met echtgenotes aan. En die doen zich tegoed aan een smakelijke maaltijd van zes gulden. ,,Na afloop drinken ze nog graag een gezellig flesje wijn”, weet Van Bergen.

Ook Jaap van Loenen, directeur van de Stichting Mensae Amsterdam van de Universiteit van Amsterdam, noemt zijn twee restaurants – Atrium en Agora- liever geen mensa. ,,Dat woord associeer ik met een goedkope studenten-eetgelegenheid, en dat zijn we niet.”

Met goedkoop doelt Van Loenen op ‘de uitstraling’. Want de prijzen voor een volledige maaltijd exclusief toetje liggen nog steeds laag, rond de zeven gulden vijftig. Onlangs heeft een Hilversums decorbedrijf het interieur van de twee gelegenheden onder handen genomen. En dat deed wonderen, aldus Van Loenen. De omzet is sindsdien met 25 procent gestegen.

In Delft is de mensa al begin jaren negentig ten grave gedragen. De concurrentie van de eettafels van de verenigingen werd haar te veel. ,,Dat was ook een ouderwetse gaarkeuken”, meldt Wob Rombouts, manager van de Facilitaire Dienst. Na een reeks van verbouwingen, waarvan de laatste – door bureau Mecanoo geregisseerde – een jaar geleden werd afgerond, is Rombouts nu tevreden over het universitaire restaurant. ,,De drie functies, zelfbedieningsbuffet, brasserie en à la carte restaurant lopen nu meer in elkaar over. De brasserie is nu de hele dag open en het is daar drie keer zo druk als voorheen – al mag het nog wat drukker worden.” De teruggang in de verkoop van warme maaltijden is na de verbouwing tot staan gebracht. Het zijn er nu 300. ,,Dat aantal is op de grens – bij 18 duizend studenten en medewerkers. Je kunt je afvragen of je nog warme maaltijden moet blijven aanbieden.”

Daghap

De mensa oude stijl is op zijn retour. De ‘vreetschuur voor armlastige studenten’ heeft weinig bestaansrecht meer. Datvindt eigenlijk iedereen. Managers van bedrijfskantines, universitaire bestuurders maar ook studenten vragen zich hardop af of de ‘oude’ mensa nog in een behoefte voorziet. Want wie wil er nog een goedkope hap eten in een uitgewoonde tent met onverzorgde types aan lange tafels? Studenten zijn uitgekeken op linzensoep, chili con carne en magere yoghurt met muesli.

Neem alleen al de toegenomen concurrentie. Een beetje studentenstad heeft genoeg eetcafés die een goedkope daghap voor een tientje opdienen. En pizzakoeriers die na een telefoontje binnen twintig minuten komen voorrijden. Om nog maar niet te spreken over de warme kant-en-klaar maaltijden die in de supermarkt te koop zijn. Diezelfde winkels zijn tegenwoordig ook al tot ver in de avond open. Dus als een student om zeven uur niet weet wat hij wil eten, kan hij alsnog de tocht naar een supermarkt maken.

Bovendien zijn studenten kritischer geworden. Dat constateert ook Hans Schuppers, directeur catering van de Universiteit Twente. ,,Ze nemen geen genoegen meer met slechts één menu. Ze willen een ruime keuze. Dat zijn ze gewend van de eetcafés.”

Om tegemoet te komen aan die veeleisende student, heeft de Twentse mensa het assortiment uitgebreid. De recht-toe recht-aan maaltijd werd vervangen door een drie-gangen-menu. Bovendien kunnen de bezoekers kiezen uit meerdere gerechten. Van Oekraïneschotel met paprikasaus tot gegrilde zalmtournedos met kruidenboter.

Kritisch

De grootste keus biedt het universitaire bedrijfsrestaurant in Utrecht. Klanten kunnen kiezen uit zeven verschillende maaltijden. Drie soorten vis, drie soorten vlees en een vegetarische hap. ,,Studenten willen hun eigen maaltijd kunnen componeren”, verklaart restaurant-manager Peter Wellaart.

De traditionele mensa-bezoeker is kritischer geworden. En dat merken de mensa’s.

,,Wij schrokken een beetje van de uitkomsten van ons laatste tevredenheidsonderzoek”, zegt Wob Rombouts van de Delftse Facilitaire Dienst. ,,De waardering voor de maaltijden was teruggelopen. Maar het blijkt dat in het bedrijfsleven ook maar vijftig procent tevreden is over de warme maaltijd.”

In Groningen ging vorig jaar de universitaire mensa in het Harmoniecomplex dicht na een langdurige klachtenregen. ,,Het eten was gewoon niet lekker”, zegt Maarten de Vuyst, als student-lid van de universiteitsraad nauw betrokken bij het besluit. ,,De smakeloze maaltijden zorgden voor een slecht imago. Je ging er niet voor je plezier tafelen. Er kwamen veel te weinig studenten.”

Ook in Leiden sloten de deuren van de universitaire mensa. Maar dat had een andere reden. Net als in Delft ondervond de eetvoorziening geduchte concurrentie van de eettafels bij studentenverenigingen. De Leidse mensa De Bak hield in 1998 op te bestaan. Het aantal bezoekers was binnen enkele jaren dramatisch gedaald. Daarnaast bleek dat de helft van de cliëntèle geen enkele band had met de universiteit. De Leidse bestuurders voelden er weinig voor om de half-failliete tent nog langer te financieren. De subsidiekraan ging uiteindelijk dicht.

Looprekjes

Verschillende universiteiten hebben echter besloten om juist extra te investeren in hun eetvoorzieningen. Maar ze pakken de zaken anders aan dan vroeger. Om mensen te weren die helemaal niet studeren, kiezen ze voor een eetvoorziening in een universitair gebouw. Utrecht heeft inmiddels een bedrijfsrestaurant in het Educatorium, het opvallende gebouw in de universiteitswijk de Uithof. Maastricht tast diep in de buidel voor een nieuwe mensa in het gebouw van de faculteit geneeskunde.

Ook Nijmegen verplaatste de mensa naar de campus. Toen de eetzaal nog midden in de wijk Galgenveld stond, zat hij altijd vol. Met bejaarden. Maar de looprekjes en grijze permanentjes weten het universitaire restaurant tegenwoordig niet meer te vinden. ,,We trekken nu hoofdzakelijk studenten en universitair personeel”, legt directielid Bert van Bergen uit.

Een mensa in de binnenstad trekt vaak mensen die niets met de universiteit te maken hebben. Het TU-restaurant heeft daar in ieder geval geen last van. De voormalige Groningse eetgelegenheid in de Oosterstraat was vooral een verzamelplaats van vrijgezelle mannen met een krappe beurs. En ook in Amsterdam trok de mensa tot voor kort veel zwerverachtige types. Hoewel de mensa nog steeds middenin de binnenstad staat, is dat hier verleden tijd, beweert directeur Jaap van Loenen. ,,Het ziet er nu zo mooi uit, dat zwervers zich er niet langer thuisvoelen. Maar alsjeblieft, noem het vooral geen mensa!”(HOP)