Opinie

De strijd tegen de verdomming van vwo en havo

Het verzet tegen de plannen van minister Van der Hoeven met de profielen op havo en vwo is nog steeds breed. De bètawereld is furieus en claimt dat wie voor kenniseconomie en innovatie is, niet tegelijkertijd de bètavakken kan reduceren.

Valt deze maand de beslissing?

De rest van deze oktobermaand kan heel belangrijk zijn voor de toekomst van ons land: de Tweede Kamer moet zich uitspreken over de plannen van minister Van der Hoeven met de tweede fase in het voortgezet onderwijs. Sluit de Tweede Kamer zich aan bij die plannen, of luistert de Tweede Kamer naar de nog steeds luide protesten uit de bètawereld en het bedrijfsleven?

Er staat veel op het spel. Nederland dreigt een achterstand op te bouwen ten opzichte van het buitenland. En in het bedrijfsleven wordt al gesuggereerd dat bedrijven hun bollebozen niet alleen uit het buitenland trekken omdat er niet genoeg liefhebbers uit eigen land zijn, maar ook omdat buitenlandse ingenieurs en promovendi beter zijn.

In januari kwam de minister met voorstellen die diep ingrepen in de twee ‘N-profielen’ in havo en vwo. Natuurkunde werd geschrapt uit het natuur- en gezondheidsprofiel en het aantal contacturen voor wis-, natuur- en scheikunde in het natuur- en techniekprofiel werd fors teruggebracht.

Daarop hebben met name het Platform voor Natuurkunde en de lerarenactiegroep Boze Bèta’s een brede protestbeweging op gang gebracht. De Knaw, de vereniging voor wiskundeleraren, de vereniging voor het onderwijs in de natuurwetenschappen, de directeuren van alle medische opleidingen, de drie TU’s en het bedrijfsleven hebben zich daarbij aangesloten. Inzet: natuurkunde terug in het profiel, meer wiskunde in de N-profielen, en vier verplichte vakken in het natuur- en techniekprofiel (NT). Robuuste profielen zijn immers van essentieel belang voor innovatie en kenniseconomie waar de politiek zo luid over praat dezer dagen.

Het resultaat van al die krachtsinspanningen: in het aangepaste julivoorstel van de minister is natuurkunde terug, maar houdt NT slechts drie verplichte profielvakken. Verder krijgen de drie vakken in NT maar evenveel uren als in het natuur- en gezondheidsprofiel (NG). Daarmee is NT zelfs het mindere zusje van NG geworden, want NG heeft tenminste biologie nog als vierde verplicht vak. Tenslotte is het vak algemene natuurwetenschappen ofwel geheel verdwenen (havo) of gekortwiekt (vwo).

De Algemene Onderwijsbond sprak in juli direct van een gemiste kans. De werkgevers van VNO/NCW zeiden: ,,Snoeien bètavakken staat haaks op streven kenniseconomie.” En ook: ,,Nederland wordt dommer, en dat is het domste wat we kunnen laten gebeuren.”.

Klachten

Met haar plannen reageert de minister op een heel scala aan al dan niet terechte klachten uit het onderwijs over de zwaarte van de profielen, de te beperkte keuzevrijheid van scholieren, de versnippering in het vakkenaanbod en de mogelijkheid lesroosters in elkaar te zetten. De minister pleit inmiddels voor het aantrekkelijker maken van de bètavakken. Zij denkt dat leerlingen ‘vanzelf’ in grotere getale zullen kiezen voor bètavakken als deze aantrekkelijker zijn. Zij laat het aan de leerlingen over al dan niet een vierde natuurwetenschappelijk vak te kiezen binnenNT.

De vraag is of leerlingen niet voor een te lichte invulling van het NT-profiel zullen kiezen, als het op de voorbereiding op een vervolgstudie aankomt. Bovendien kunnen binnen de huidige plannen scholen ervoor kiezen zo’n vierde NT-vak niet aan te bieden, op basis van een inschatting hoeveel leerlingen voor zo’n vak zullen kiezen, de beschikbaarheid van docenten en practicumfaciliteiten, problemen bij de roostering van vakken, en de toenemende profileringsdrang van scholen.

Voor de natuurkundigen (blij met natuurkunde terug in NG) is het onacceptabel dat NT nu geen stevig profiel meer is, door met name te weinig wis- en natuurkunde. De wiskundigen zijn uitermate verbolgen over de bijzondere sterke reductie van hun vak (in NT van 760 naar 520 studielasturen). De biologen staan op hun achterste benen omdat in NG natuurkunde nu plotseling het grootste vak is geworden. Het resultaat: vijf verenigingen van belanghebbenden hebben onlangs een nieuw voorstel gedaan aan de Tweede-Kamercommissie voor onderwijs en om een hoorzitting gevraagd. Ook het bedrijfsleven is er niet gerust op en roert zich.

Het nieuwe voorstel beoogt vier verplichte vakken voor beide N-profielen, met biologie als profielbepalend vak in NG en een verdiepend vak (iets als ‘voortgezette wis- en natuurwetenschappen’) als profielbepalend vak in NT. Dan zijn er twee duidelijk verschillende N-profielen waaruit alle leerlingen in Nederland kunnen kiezen en waarbij NT het meest ‘robuust’ moet zijn. Er is verder het pleidooi de inhoudelijke invulling van beide profielen te laten plaatsvinden in profielcommissies met een brede samenstelling.

Oktober kan nog een spannende maand worden!

www.nnv.nl

De auteur is hoogleraar fysische technologie in de faculteit TNW en voorzitter van zowel de Nederlandse Natuurkundige Vereniging als het Nederlands Platform voor Natuurkunde

Het verzet tegen de plannen van minister Van der Hoeven met de profielen op havo en vwo is nog steeds breed. De bètawereld is furieus en claimt dat wie voor kenniseconomie en innovatie is, niet tegelijkertijd de bètavakken kan reduceren. Valt deze maand de beslissing?

De rest van deze oktobermaand kan heel belangrijk zijn voor de toekomst van ons land: de Tweede Kamer moet zich uitspreken over de plannen van minister Van der Hoeven met de tweede fase in het voortgezet onderwijs. Sluit de Tweede Kamer zich aan bij die plannen, of luistert de Tweede Kamer naar de nog steeds luide protesten uit de bètawereld en het bedrijfsleven?

Er staat veel op het spel. Nederland dreigt een achterstand op te bouwen ten opzichte van het buitenland. En in het bedrijfsleven wordt al gesuggereerd dat bedrijven hun bollebozen niet alleen uit het buitenland trekken omdat er niet genoeg liefhebbers uit eigen land zijn, maar ook omdat buitenlandse ingenieurs en promovendi beter zijn.

In januari kwam de minister met voorstellen die diep ingrepen in de twee ‘N-profielen’ in havo en vwo. Natuurkunde werd geschrapt uit het natuur- en gezondheidsprofiel en het aantal contacturen voor wis-, natuur- en scheikunde in het natuur- en techniekprofiel werd fors teruggebracht.

Daarop hebben met name het Platform voor Natuurkunde en de lerarenactiegroep Boze Bèta’s een brede protestbeweging op gang gebracht. De Knaw, de vereniging voor wiskundeleraren, de vereniging voor het onderwijs in de natuurwetenschappen, de directeuren van alle medische opleidingen, de drie TU’s en het bedrijfsleven hebben zich daarbij aangesloten. Inzet: natuurkunde terug in het profiel, meer wiskunde in de N-profielen, en vier verplichte vakken in het natuur- en techniekprofiel (NT). Robuuste profielen zijn immers van essentieel belang voor innovatie en kenniseconomie waar de politiek zo luid over praat dezer dagen.

Het resultaat van al die krachtsinspanningen: in het aangepaste julivoorstel van de minister is natuurkunde terug, maar houdt NT slechts drie verplichte profielvakken. Verder krijgen de drie vakken in NT maar evenveel uren als in het natuur- en gezondheidsprofiel (NG). Daarmee is NT zelfs het mindere zusje van NG geworden, want NG heeft tenminste biologie nog als vierde verplicht vak. Tenslotte is het vak algemene natuurwetenschappen ofwel geheel verdwenen (havo) of gekortwiekt (vwo).

De Algemene Onderwijsbond sprak in juli direct van een gemiste kans. De werkgevers van VNO/NCW zeiden: ,,Snoeien bètavakken staat haaks op streven kenniseconomie.” En ook: ,,Nederland wordt dommer, en dat is het domste wat we kunnen laten gebeuren.”.

Klachten

Met haar plannen reageert de minister op een heel scala aan al dan niet terechte klachten uit het onderwijs over de zwaarte van de profielen, de te beperkte keuzevrijheid van scholieren, de versnippering in het vakkenaanbod en de mogelijkheid lesroosters in elkaar te zetten. De minister pleit inmiddels voor het aantrekkelijker maken van de bètavakken. Zij denkt dat leerlingen ‘vanzelf’ in grotere getale zullen kiezen voor bètavakken als deze aantrekkelijker zijn. Zij laat het aan de leerlingen over al dan niet een vierde natuurwetenschappelijk vak te kiezen binnenNT.

De vraag is of leerlingen niet voor een te lichte invulling van het NT-profiel zullen kiezen, als het op de voorbereiding op een vervolgstudie aankomt. Bovendien kunnen binnen de huidige plannen scholen ervoor kiezen zo’n vierde NT-vak niet aan te bieden, op basis van een inschatting hoeveel leerlingen voor zo’n vak zullen kiezen, de beschikbaarheid van docenten en practicumfaciliteiten, problemen bij de roostering van vakken, en de toenemende profileringsdrang van scholen.

Voor de natuurkundigen (blij met natuurkunde terug in NG) is het onacceptabel dat NT nu geen stevig profiel meer is, door met name te weinig wis- en natuurkunde. De wiskundigen zijn uitermate verbolgen over de bijzondere sterke reductie van hun vak (in NT van 760 naar 520 studielasturen). De biologen staan op hun achterste benen omdat in NG natuurkunde nu plotseling het grootste vak is geworden. Het resultaat: vijf verenigingen van belanghebbenden hebben onlangs een nieuw voorstel gedaan aan de Tweede-Kamercommissie voor onderwijs en om een hoorzitting gevraagd. Ook het bedrijfsleven is er niet gerust op en roert zich.

Het nieuwe voorstel beoogt vier verplichte vakken voor beide N-profielen, met biologie als profielbepalend vak in NG en een verdiepend vak (iets als ‘voortgezette wis- en natuurwetenschappen’) als profielbepalend vak in NT. Dan zijn er twee duidelijk verschillende N-profielen waaruit alle leerlingen in Nederland kunnen kiezen en waarbij NT het meest ‘robuust’ moet zijn. Er is verder het pleidooi de inhoudelijke invulling van beide profielen te laten plaatsvinden in profielcommissies met een brede samenstelling.

Oktober kan nog een spannende maand worden!

www.nnv.nl

De auteur is hoogleraar fysische technologie in de faculteit TNW en voorzitter van zowel de Nederlandse Natuurkundige Vereniging als het Nederlands Platform voor Natuurkunde

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.