[Column] De meest duurzame docent?

Eerder deze maand ben ik tot winnaar uitgeroepen van de eerste TU-brede verkiezing tot ‘Most Sustainable Teacher’ van het jaar. Superleuk natuurlijk. En ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik er niet trots op ben. Toch heb ik er een dubbel gevoel bij.

Ten eerste heb ik sowieso zo mijn twijfels bij ‘docent van het jaar’-verkiezingen. Ja, het is belangrijk om goed onderwijs en betrokken docenten af en toe flink in de schijnwerpers te zetten. Maar door winnaars aan te wijzen, maak je een wedstrijd van iets dat geen wedstrijd moet zijn. Goed onderwijs heeft vele vormen. Dus je bent altijd appels met peren aan het vergelijken. Daarnaast blijkt uit allerlei onderzoek dat vrouwen en docenten van kleur in dit soort processen stelselmatig kritischer beoordeeld worden dan witte mannen. En uit eigen ervaring weet ik dat het niet winnen van zo’n verkiezing enorm demotiverend kan zijn. Enzovoorts.

Ook kritisch klimaatonderwijs kan vele vormen hebben. Verschillende mensen spelen verschillende rollen in het ontwikkelen en stimuleren daarvan. Voor mij is het toevallig makkelijk om heel zichtbaar te zijn met relatief bescheiden initiatieven, omdat ik het platform van mijn columns heb (en de luxe van een vast contract). Maakt dat dat ik het beter doe dan anderen? Het voelt raar om te ‘winnen’ van mensen die meeschrijven aan de rapporten van het IPCC, van collega’s die veel effectiever zijn dan ik in het achter de schermen meekrijgen van anderen, en van iedereen die ik ken bij Scientist Rebellion waarvan ik weet dat ze harder werken en meer risico nemen dan ik.

Er is een grens aan wat je als individu kunt doen binnen een hiërarchisch instituut als de universiteit

Een tweede punt van ongemak is de focus op het individu die een wedstrijd als deze per definitie heeft. De impliciete boodschap is dat de verantwoordelijkheid voor verandering in de eerste plaats bij individuele docenten ligt. Maar hoewel ik denk dat we als docent inderdaad een zware persoonlijke verantwoordelijkheid hebben, is er een grens aan wat je als individu kunt doen binnen een hiërarchisch instituut zoals de universiteit. De klimaatcrisis en de trage en terughoudende reactie van onze universiteit daarop zijn systemische en institutionele problemen die systemische en institutionele verandering vragen.

Door iedereen langs één meetlat te leggen, wordt het geheel ook onterecht een apolitiek gebeuren. Alsof er geen ideologische strijd te voeren is over wat ‘goed’ onderwijs eigenlijk is, en wat de rol van de universiteit in de klimaatcrisis zou moeten zijn.

Ik was daarom blij verrast dat de juryvoorzitter van GreenTU bij de prijsuitreiking expliciet zei hoe belangrijk ze het vinden dat ik in mijn columns en onderwijs regelmatig steun aan het activisme van studenten en collega’s uitspreek. Ik interpreteer de prijs dus maar als signaal dat zulk activisme door meer mensen op prijs gesteld en gesteund wordt dan sommigen lijken te denken. More of that, please.

Want één ding weet ik zeker: als ík de meest duurzame docent van de TU ben, dan heeft de universiteit op dit gebied nog een hele weg te gaan.

Bob van Vliet is docent bij de faculteit 3mE en gespecialiseerd in ontwerponderwijs. Reacties zijn welkom via B.vanVliet@tudelft.nl

Bob van Vliet / Columnist