AIVD: China grootste bedreiging voor kennisveiligheid

Nederland is volgens het jaarverslag van de AIVD een aantrekkelijk doelwit voor landen die kennis willen stelen, omdat het bij de meest ontwikkelde landen ter wereld hoort op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Naast de grootmachten China en Rusland houden ook landen als Iran en Turkije zich bezig met (cyber)spionage, stelt de inlichtingen- en veiligheidsdienst.

Studeren en onderzoek doen
China was vorig jaar de “grootste bedreiging’ als het gaat om het heimelijk vergaren van kennis. Er was vooral interesse in Nederlandse communicatie-, ruimte- en maritieme technologie. China probeerde kennis te stelen via “digitale aanvallen, maar ook via studenten en wetenschappers die aan Nederlandse kennisinstituten studeren of onderzoek doen”.

Het land verstrekt volgens de AIVD bijvoorbeeld beurzen om “bij hen verplichtingen te scheppen”. Dit wil overigens niet zeggen dat alle studenten en wetenschappers doelbewust naar Nederland zijn gestuurd om te spioneren, merkt de AIVD op.

Rusland probeerde eveneens technologische kennis weg te halen, maar voor dat land leek het zwaartepunt te liggen op het “verzamelen van politieke informatie”. Dat geeft Rusland een voorsprong in onderhandelingen en helpt ze bij het bepalen van beleid. 

Wapensystemen
De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) bracht vandaag eveneens het jaarverslag van 2021 naar buiten. Ook daarin wordt de dreiging vanuit China benadrukt.

Eerder MIVD-onderzoek wees al uit dat het land kennis vergaart via Chinese promovendi die verbonden zijn aan Nederlandse universiteiten. Ze spelen bijvoorbeeld informatie door die de ontwikkeling van Chinese militaire technologie en wapensystemen ten goede komt. De MIVD verzorgde vorig jaar “briefings aangaande dit onderwerp” en “onderhield veiligheidsdialogen met kennisinstellingen”.

Chinese promovendi aan de TU Delft deden onderzoek naar dual use onderwerpen

Delta bracht in maart vorig jaar aan het licht dat tientallen van deze promovendi aan de TU Delft onderzoek deden naar onder meer radartechnologie, modellen voor oorlogssimulaties, quantum computing, onbemande luchtvaartuigen, satellietnavigatie, het optimaliseren van complexe gevechtsmissies en onderwaterlokalisatie van objecten. Het zijn stuk voor stuk onderwerpen die onder het kopje dual use vallen: dat is wetenschap met zowel civiele als militaire toepassingen. Eén van die promovendi zei in een Chinese krant dat het zijn missie was om kennis op te doen voor het leger. 

Informatie inwinnen
Kennisveiligheid is al langer een punt van zorg. Eerder dit jaar opende het kabinet een loket waar onderzoekers en bestuurders van onderwijsinstellingen informatie kunnen inwinnen over bijvoorbeeld internationale samenwerkingsverbanden. De TU Delft heeft zelf China Tools opgesteld: een handleiding die wetenschappers moet helpen bij de vraag of ze met een Chinese collega in zee moeten gaan. 

Onderwijsminister Dijkgraaf wil daarnaast bindende afspraken maken met hogescholen en universiteiten over kennisveiligheid. Het is de bedoeling dat het een “integraal onderdeel” wordt van het instellingsbeleid, omdat het kabinet voorziet dat Nederland langer het doelwit blijft van spionage en ongewenste inmenging.

HOP, Josefine van Enk/ Delta