Zes vragen over extra Groninger gas

Delta belde met energie-econoom en lid van de Mijnraad dr. Aad Correljé en met analist van energiesystemen prof.dr. Kornelis Blok, beiden werkzaam bij de faculteit Techniek, Bestuur & Management.

1.         Waarom is er nu toch meer gas nodig?
Het is maar hoe je het bekijkt, zegt Aad Correljé. In het nieuwe gasjaar van oktober 2021 tot en met september 2022 wordt nu naar schatting 7,6 miljard kubieke meter gewonnen. Dat is meer dan de vorige inschatting van 3,9 miljard kubieke meter, maar minder dan de 7,8 miljard kubieke meter die afgelopen jaar is gewonnen. Bij de planning van de afbouw becijferde toenmalig minister Wiebes in 2018 dat er in 2022 nog 13 miljard kubieke meter gewonnen zou moeten worden, en daar zitten we nu onder. De inschatting van vorig jaar was achteraf gezien te optimistisch, constateert Correljé. Als er dan iets tegenvalt, zoals nu in Duitsland, dan moet iemand het slechte nieuws brengen. Dat werd dus Stef Blok die zijn opvolgers bij Economische Zaken en Klimaat er niet mee wilde belasten, veronderstelt Kornelis Blok.

2.         Wat viel er tegen in Duitsland?
Correljé noemt twee factoren: de campagnes om huizen te isoleren in Duitsland leveren minder besparing van aardgas op dan verwacht en de Duitse gasvelden produceren onvoldoende om de extra vraag op te vangen. Dus doet Duitsland een beroep op Nederland op basis van een langlopend leveringscontract.

3.         Kunnen we van het contract af?
Over gascontracten is opnieuw te onderhandelen, zegt Correljé, maar opschorten doe je niet. Zelfs in de kilste perioden van de Koude Oorlog bleef Rusland leveren volgens contract. Zoals ze nu ook leveren: precies volgens contract en niets meer.
Bovendien, zegt Blok, het zou de extra winning in Nederland niet oplossen. Volgens de brief van de minister gaat het om 1,1 miljard kubieke meter voor export naar Duitsland en 2,6 miljard kubieke meter voor het opvullen van de nationale reserves in de (lege) gasvelden van Grijpskerk en Norg. Sinds 2019 houdt de Nederlandse staat een strategische gasreserve aan. Voor de opslag daarvan worden kleine lege gasvelden gebruikt. Wanneer die velden eenmaal gevuld zijn, is vanaf 2023 het Groningenveld niet langer nodig als nationale reserve.

4.         Kunnen we het gas niet importeren?
Nee, want afnemers in Duitsland hebben apparatuur die, net als in Nederland, afgesteld is op laagcalorisch gas. Importgas moet verdund worden met zo’n 14 procent stikstof om in het Nederlandse en het aangrenzende Duitse gasnet gebruikt te kunnen worden. De stikstoffabriek, die dit proces grootschalig kan toepassen, heeft door corona vertraging opgelopen in de bouw en komt pas volgende zomer ter beschikking. Import is nu dus geen optie.

5.         Wanneer kan de Groninger gaskraan dan dicht?
De stikstoffabriek moet operationeel zijn zodat Nederland volledig op importgas kan draaien én de ondergrondse opslagen moeten vol zijn. Dan kan Groningen ‘op de waakvlam’ zoals dat heet. Dat zou in de loop van 2022 kunnen zijn. In 2023 wordt dan de winning definitief beëindigd.

6.         En bij calamiteiten?
Zeg nooit nooit. Correljé gaat ervan uit dat partijen zich aan leveringscontracten zullen houden zoals ze dat altijd gedaan hebben. Ook als er een crisis in Oekraïne zou ontstaan en Europa in conflict zou komen met gasleverancier Rusland. Blok zou daar naar eigen zeggen ‘wel een beetje zenuwachtig van worden’. Zelfs al houden de Russen zich aan hun woord, dan nog kan een pijpleiding in een oorlogssituatie gemakkelijk gesaboteerd of opgeblazen worden waardoor de levering stokt. In zo’n geval is het niet uit te sluiten dat de kraan van Groningen alsnog piepend en knarsend opengedraaid wordt. Maar alleen bij calamiteiten.

• Lees ook: Kamer schuift TU-onderzoek Groningen terzijde