West–Europese universiteiten doen duizenden onderzoeken met Chinese leger

Het gaat bijvoorbeeld om publicaties met wetenschappers van de National University of Defense Technology, waar Delta eerder over schreef, maar ook met onderzoekers van de Chinese Academy of Engineering Physics. Dit instituut doet onder meer onderzoek naar de ontwikkeling van nucleaire, conventionele en laserwapens.

De publicaties zijn op uiteenlopende onderzoeksgebieden gedaan: van drones tot kunstmatige intelligentie en van radar- tot onderwatercommunicatie. Dat blijkt  uit de bevindingen van China Science Investigation, een consortium van Europese onderzoeksjournalisten dat onder leiding staat van Follow the Money. ‘China wil het machtigste leger van de wereld bouwen. Dat lijkt te lukken – met dank aan Europese wetenschappers die op grote schaal militair gevoelige kennis met het Chinese leger delen’, schrijft Follow the Money in een persbericht.

Aan de TU zijn tientallen militaire wetenschappers gepromoveerd of gastonderzoeker geweest

Eerder bracht Delta al aan het licht dat aan de TU Delft tientallen militaire wetenschappers zijn gepromoveerd of gastonderzoeker zijn geweest en dat de TU samenwerkingsovereenkomsten heeft getekend met vier van de Seven Sons of National Defense. Dit zijn universiteiten die civiel lijken maar in werkelijkheid nauwe banden hebben met de Chinese defensie-industrie. Delta schreef toen al dat dit slechts het topje van de ijsberg was omdat de redactie er voor koos zich te richten op vier Chinese universiteiten in plaats van álle Chinese universiteiten. 

Strategie
Academische samenwerking met het buitenland is onderdeel van een uitgestippelde Chinese strategie. Het land wil de technologische, economische, politieke én militaire grootmacht van de wereld zijn. De daarvoor benodigde kennis haalt China onder meer uit het buitenland, waarschuwden de AIVD en MIVD onlangs nog opnieuw. Volgens de veiligheidsdiensten gaat dit soms via spionage, maar nog veel vaker via wetenschappelijke samenwerking.

Follow the Money sprak met onder anderen Alex Joske, een onafhankelijke Australische China-deskundige: “Het Chinese leger gaat deze samenwerkingen specifiek aan om toegang te krijgen tot technologie en expertise die het leger beter maken. In feite betekenen deze samenwerkingen dus een overdracht van expertise en kennis binnen Europa naar het Chinese leger.”

Geen meldingsplicht
Defensiedeskundige Joris Teer van de Nederlandse denktank HCSS pleitte er eerder dit jaar in NRC voor om een meldingsplicht in te voeren voor universiteiten en bedrijven die op risico-vakgebieden samenwerken met Chinese partijen. Zo kan de regering in beeld krijgen of ‘incidenten het topje van de ijsberg of de ijsberg zelf zijn’, schreef Teer. Minister Dijkgraaf liet eerder deze maand weten zo’n meldpunt niet nodig te vinden. “Het is [..] primair aan de kennisinstelling of het bedrijf om kansen en (veiligheids)risico’s van iedere samenwerking af te wegen”, aldus Dijkgraaf.

Op de TU Delft zijn inmiddels China Tools ontwikkeld die wetenschappers moeten helpen bij de afweging om wel of niet met een Chinese vakgenoot in zee te gaan. Ook heeft de TU een beleidsadviseur China in dienst genomen en vindt er meerdere keren per jaar een China-symposium plaats.

Aan de China Science Investigation werkten dertig journalisten mee van elf onderzoeksredacties uit zeven landen, waaronder die van de Neue Zürcher Zeitung en de Süddeutsche Zeitung. In Nederland deden ook RTL Nieuws en Delta-journalist Annebelle de Bruijn mee.

De komende tijd gaat het consortium meer verhalen over dit onderwerp publiceren. Meer informatie over het project en de mediapartners is te vinden op www.ftm.eu/chinascienceinvestigation.