Verenigingen doen meer tegen alcoholmisbruik, maar helpt het ook?

Alcohol en de studentencultuur zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Volgens recente cijfers van het Expertisecentrum Alcohol, dat jaarlijks onderzoek doet onder studenten, drinkt zo’n 39 procent van de studenten ‘riskant’, 16 procent ‘zwaar’ en 10 procent ‘overmatig’.

Delftse sport- en gezelligheidsverenigingen proberen die drinkcultuur stukje bij beetje te doorbreken. Zo ondertekenden het OWee-bestuur en dertien Delftse verenigingen in 2023 een nieuw convenant tegen alcoholmisbruik en nemen ze elk jaar tijdens de OWee extra maatregelen om overmatig alcoholgebruik terug te dringen.

Nieuw dit jaar is het gebruik van blaastests door álle verenigingen met een eigen pand. Iedere minderjarige OWee-deelnemer moet blazen wanneer hij of zij een OWee-activiteit op een sociëteit wil bezoeken. Wie wordt betrapt op het drinken van alcohol, verliest zijn of haar OWee-bandje en krijgt pas een nieuwe na op gesprek te zijn geweest bij het OWee-bestuur.

Van steekproef naar iedereen

“Vorig jaar maakte een handjevol verenigingen al gebruik van blaastests en ging dit nog steekproefsgewijs. We zagen toen bij verenigingen zonder blaastests helaas een toename in het aantal minderjarigen dat toch gedronken had”, vertelt commissaris extern Xavier Verwijmeren Kraan van Sint Jansbrug. “Ik draaide toen bijvoorbeeld bardienst op Sint Jansbrug en zag hoe op één avond drie bandjes moesten worden doorgeknipt. Dat vond ik best shocking.”

Dat moest anders, vonden de verenigingen. “Door alle eerstejaars te laten blazen bij de deur, hopen we het signaal af te geven dat het echt niet oké is om te drinken”, zegt Tim de Vries, secretaris bij de Delftsche Studenten Bond (DSB). Zijn vereniging gebruikt dit jaar de blaastests voor het eerst, net als Sint Jansbrug.

Xavier van Sint Jansbrug maakt deel uit van de Werkgroep van Studentenwelzijn van de Delftse Verenigingsraad VeRa. Samen met die werkgroep schreef hij een blaastestprotocol dat alle verenigingen volgen. “Daar staat bijvoorbeeld in dat OWee-deelnemers de keuze krijgen uit blazen of de rij verlaten, dat we ze apart nemen voor de blaastest en dat er altijd een mentor of groepsgenootje bij is zodat ze niet alleen zijn.”

‘Iedereen gaat wel eens de fout in. Het is zuur als dat precies tijdens je OWee is’

Om te voorkomen dat eerstejaars na binnenkomst alsnog aan alcohol komen, letten verenigingen extra goed op. “Ook hebben we het barpersoneel geïnstrueerd hier alert op te zijn”, zegt Virgiel-voorzitter Vera van Spronsen.

Bandjes doorknippen

Het OWee-bestuur adviseerde verenigingen tijdens de OWee van 2023 tegen lidmaatschap van een specifieke eerstejaars die over de schreef was gegaan. Verenigingen hebben daar dit jaar geen afspraken over gemaakt en trekken ieder hun eigen plan. Bij DSB en Virgiel mogen betrapte OWee-deelnemers gewoon lid worden. Eerstejaars moeten immers de kans krijgen om te leren van hun fouten, zeggen de bestuursleden. “Iedereen gaat wel eens de fout in. Het is zuur als dit precies tijdens de OWee gebeurt en je de rest van je studententijd daar de gevolgen van moet dragen.”

Xavier van Sint Jansbrug is het daar mee eens. Zijn vereniging gaat per geval bekijken of ze zich nog mogen inschrijven. “Vooral als het drinken gepaard gaat met wangedrag mag een student waarschijnlijk geen lid worden.” Het Delfts Studenten Corps (DSC) hanteert de plek waar het biertje is gedronken als criterium. “Als ze op onze sociëteit blijken te hebben gedronken, mogen ze niet meer deelnemen aan de kmt (kennismakingstijd, red.).” Deelnemers kunnen vanwege de wet op persoonsgegevens overigens alleen worden uitgesloten op de vereniging waar ze met alcohol gesnapt zijn.

Meer 0.0

Tijdens de OWee hebben de meeste verenigingen hun non-alcoholische aanbod uitgebreid. Zo heeft DSB speciaal voor de OWee een cocktailbar in de tuin waar ook goedkope mocktails worden geschonken, heeft Virgiel 0.0-speciaalbier en 0.0 Radler op de drankkaart gezet, organiseert Sint Jansbrug een mocktailcursus tijdens de Ladies Intro en schenkt DSC tijdelijk geen sterke dranken.

Ook door het jaar heen zetten de verenigingen in op minder alcoholgebruik. Voorlichtingspraatjes zijn al een paar jaar vast onderdeel van de kmt’s, jaarlijks worden er één of meerdere symposia georganiseerd over alcohol en drugs, het aanbod van 0.0 en frisdrank is op een aantal verenigingen flink uitgebreid en verenigingen hebben hun prijsbeleid aangepast. Daarnaast werken besturen aan de aanspreekcultuur op hun verenigingen. Vera van Virgiel: “Als we zien dat iemand te veel heeft gedronken, spreken we niet alleen die persoon zelf aan maar ook diens dispuuts- of borrelgenoten. ‘Jullie waren er ook bij’, is onze boodschap.”

DSC heeft sterke drank een paar jaar geleden duurder gemaakt dan andere dranken. “Dat bevalt goed”, zegt DSC-senaatslid Lennard Timp.

‘Ik zie elk jaar drie pieken in het alcoholgebruik onder Delftse studenten: tijdens de OWee, de kmt en de introductieperiode van jaarclubs en disputen’

Helpt het ook?

Helpen bovengenoemde maatregelen of is het vechten tegen de bierkaai? Onderzoeken die alcoholconsumptie onder Delftse studenten van jaar tot jaar vergelijken, zijn er niet. Wel houdt de Delftse kinderarts Nico van der Lely sinds 2023 met een postdoc bij hoeveel jongeren tussen 17 en 25 jaar er tijdens de OWee op de eerste hulp binnenkomen en hoeveel alcohol er in hun bloed zit. “Uiteindelijk willen we het preventiebeleid verbeteren, want ik zie elk jaar drie pieken in het alcoholgebruik onder Delftse studenten: tijdens de OWee, tijdens de kmt en tijdens de introductieperiode van jaarclubs en disputen.”

Van der Lely strijdt al jaren voor het terugdringen van alcoholgebruik onder jongeren. Hoewel hij nog geen uitspraken over zijn metingen wil doen, ziet hij een voorzichtige verandering. “Ik organiseer samen met anderen een alcoholsymposium voor studenten. Vorig jaar kwamen er veel serieuzere vragen uit de zaal dan de jaren daarvoor. Het begint echt te leven, er is een kentering gaande.”

Baromzet

Lennard van DSC ziet dit ook. “Ik kan het niet hard maken, maar ik heb het idee dat verhalen over alcohol of verslaving tegenwoordig serieuzer worden genomen. Er wordt minder lacherig over gedaan dan bijvoorbeeld vijf jaar geleden.”

Sint Jansbrug ziet op basis van de baromzet de hoeveelheid verkochte biertjes met alcohol afnemen en die zonder alcohol toenemen.

Virgiel-voorzitter Vera vindt dat de vereniging door te werken aan hun aanspreekcultuur al enorme stappen heeft gemaakt. “We zien steeds meer dat het niet alleen vanuit ons komt, maar dat ook vriendinnen of vrienden elkaar aanspreken als ze te veel hebben gedronken. Dat is dus al winst, al kan het natuurlijk altijd beter.”