TU’ers helpen zeilsport aan publieksplatform

Er zijn niet veel wereldkampioenschappen waar je gratis naar binnen loopt en dan met je blote voeten in het warme zand in een strandstoel op de eerste rang zit. Het contrast met de Formule1-races, die 35 kilometer verderop in de duinen soms plaatsvinden, kan niet groter. Daar de drukte, het kabaal en het grote geld. Hier rust, ruimte en alleen de echte liefhebbers van de zeilsport. 

Eerlijk gezegd valt er ook niet veel te zien. Net buiten de havenpieren schuiven gekleurde driehoekjes langzaam langs elkaar in een ondoorgrondelijk patroon. Alleen kenners weten welk traject de boten tussen de boeien moeten afleggen. Ze kennen de tactische overwegingen, ze weten van de spanning aan boord en van de split-second beslissingen die de zeilers in zo’n race moeten maken. Maar op een kilometer afstand krijgt het publiek daar weinig van mee. Tot voor kort tenminste.

^{Beeld uit de SailingPlus app met een rode bovenwindse ton en bijbehorende grenskoersen. (Beeld: TU Delft)}

SailingPlus
Op de Allianz World Sailing Championships 2023, die tussen 10 en 20 augustus in Scheveningen werden gevaren, presenteerden toernooidirecteur Annemiek Bekkering en windsurfer Dorian van Rijsselberghe live zeilwedstrijden op een groot scherm waarop alle boten te zien waren. Dit was de première van SailingPlus, de zeilvisualisatie ontwikkeld door computer graphics experts van de TU Delft en het Haagse Sailing Innovation Centre.

TU-alumnus Nerine Usman zat achter de knopen. Ze switchte van overzicht naar close-ups en toverde allerlei statistieken en tussenstanden tevoorschijn. Als embedded scientist van het Sailing Innovation Centre was zij nauw betrokken bij de ontwikkeling van de visualisatie.

Voor het grote publiek zijn de beelden van trackers te abstract

SAP, een van de sponsoren van het WK, registreert al een jaar of tien de gps-data van trackers op de boten. SAP brengt die gegevens ook in beeld. Dat ziet eruit als een groep bewegende driehoekjes tussen wat rode stippen die de boeien voorstellen. Voor zeilers is dat te volgen, maar voor het grotere publiek is dat te abstract.

Dus ging het Sailing Innovation Centre zo’n vier jaar geleden op zoek naar een betere visualisatie van de gps-data. Daarvoor kwamen ze terecht bij prof.dr. Elmar Eiseman en Berend Baas van de groep computer graphics and visualisation (faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica, EWI). Dat leverde SailingPlus op, waarover Eiseman zei: “Hiermee willen we een oplossing bieden voor de frustratie van zowel zeilers als toeschouwers. Het is voor deelnemers jammer dat hun inspanningen soms ongezien blijven en toeschouwers missen vaak cruciale momenten tijdens spectaculaire zeilwedstrijden. Met onze app willen we deze kloof overbruggen. Door gebruik te maken van gps-data, computer graphics en geavanceerde 3D-technieken kunnen toeschouwers het WK zeilen op een geheel nieuwe manier beleven.”

^{(Video: Computer graphics and visualisation-groep TU Delft)}

Op het eerste gezicht ziet het beeld er al aantrekkelijker uit: dobberende 3D-scheepjes op een zacht golvende zee onder een lichtbewolkte hemel. Het decor bestaat uit 3D-computer graphics waarin de zeilboten geplaatst zijn. Lijnen vanaf de boeg loodrecht op de (variërende) windrichting bepalen de onderlinge posities.

Confetti
“We wilden het toegankelijker maken”, zegt Bekkering. “dus we hebben er laylines aan toegevoegd (benedenwindse koerslijnen vanaf een boei die de grens aangeven van een haalbare bovenwindse koers, Eds.), je kunt je eigen camerastandpunt kiezen en een bepaald team volgen terwijl je de afstand tot de anderen kunt blijven zien.” Tijdens de presentatie levert Bekkering live commentaar op de manoeuvres van de boten. Als oud-wedstrijdzeiler (goud op WK 2018) weet ze precies wat er op elk moment speelt en voert ze het publiek mee door de race. Dat helpt ook enorm in de toegankelijkheid.

De huidige versie is een tussenproduct

Hoe geavanceerd ook, de huidige versie van SailingPlus is een tussenproduct, zeggen de ontwikkelaars en het Sailing Innovation Centre. Toernooidirecteur Bekkering zou graag de aantrekkelijkheid verder vergroten door er on-board en drone camerabeelden aan toe te voegen voor meer directe actie en live commentaar.

Softwareontwikkelaar Berend Baas wil de ranglijst (leader board) verbeteren. Het programma berekent continu voor elke boot de achterstand tot de voorste. Maar omdat de onderlinge afstanden soms klein zijn en ze bovendien bij iedere draaiing van de wind veranderen, oogt de ranglijst erg onrustig.

“Als de boten een boei ronden is het makkelijk te zien wat de volgorde is”, zegt Usman. “Maar op het lange stuk tussen twee boeien moet je soms een schatting maken en weet je niet zeker wie voor ligt. Dat is moeilijk in een algoritme te stoppen. Soms is dan de oplossing om het leader board even uit te zetten tot vlak voor de volgende boei.”

Aan ideeën geen gebrek. Maar of SailingPlus zich verder kan ontwikkelen tot een publieksplatform voor de zeilsport hangt af van sponsoring of particulier initiatief. “Het is al heel mooi dat een universiteit en een innovatieplatform zover zijn gekomen” zegt Bekkering. “Maar de verdere ontwikkeling is aan een partij die er een product van kan maken.” Dan is ze even afgeleid als op het grote scherm een Nederlandse zeilteam als derde over de finish komt. “Even klappen jongens! Kan er ook confetti in die app?”

• Meer informatie vind je op de websites van de vakgroep computer graphics , het Sailing Innovation Centre en de Allianz World Sailing Championships.

^{SailingPlus werkt gewoon op een tablet. Annemiek Bekkering bedient de tablet met hulp van Nerine Usman. (Foto: Allianz World Sailing Championships)}