Schokkend

Stroomleidingen die eenmaal aarde maken, hebben immers geen venijn meer in de staart. En mocht er een op de tram zelf vallen, dan moeten de reizigers gewoon even wachten met uitstappen tot de spanning van de leiding is gehaald.

Maar wie al fietsende een neerstortende leiding op zijn dak krijgt, kan slechts hopen op een godswonder. Zo ontkwam een 40-jarige fietser te Amsterdam afgelopen weekend aan een wisse dood. Een afgebroken stroomkabel à zeshonderd volt raakte niet hem, maar zijn fietsstuur. De man kwam met de schrik vrij en mocht na controle weer naar huis.

Spanning mag pas vanaf duizend volt hoogspanning heten. Boven de 48 volt wordt het echter al gevaarlijk, vertelt prof.ir. L. van der Sluis van elektrische energietechniek van ITS. ,,Als je er een getal aan wilt hangen dan is dat ongeveer de grens. Maar op zich zegt zo’n voltage niks. Om elektrocutiegevaar op te leveren moet de stroomsterkte ook hoog genoeg zijn.”

Bezweet

Als eenmaal aan die voorwaarde is voldaan, dan is het mechanisme van de elektrocutie doodsimpel. ,,De stroom zoekt een retourpad naar de aarde. Als daar een persoon tussenzit, loopt dat pad via het lichaam. En gaat de stroom via de hartspier, dan heb je het gehad. Het principe van de elektrische stoel. Maar bij een bezweet iemand geleidt de huid beter en zal de stroom eerder via de buitenkant van het lichaam lopen. Misschien speelde dat in het geval van de fietser ook mee.”

Bij het ontvangen van stroomschokken heeft wisselspanning de voorkeur boven gelijkspanning. ,,Wisselspanning fluctueert en gaat door een nulpunt. Gelijkspanning niet, en is dus veel gevaarlijker. Zeker als er een forse voeding achterzit, zoals bij een tram.”

In de elektriciteitsindustrie wordt niet blindgevaren op geluk, zweet of goddelijke interventie. Hoogspanningsleidingen worden in Nederland altijd buiten bedrijf gesteld voordat er onderhoud plaatsvindt. Van der Sluis: ,,Om ongelukken te voorkomen worden die installaties bovendien goed zichtbaar geaard. Veiligheid staat nu eenmaal hoog in het vaandel in de hoogspanningswereld. Toch gebeuren er jaarlijks wel een paar ongelukken door nonchalance, routine die erin sluipt. In Amerika wordt overigens wel aan live wires gewerkt, maar daarbij wordt vaak een helikopter gebruikt. Da’s ook een manier om een gesloten stroomkring te voorkomen. Lucht is tenslotte een voortreffelijke isolator.”

Dit weekend heeft een fietser een klap van een bovenleiding gekregen, maar hij overleefde de stroomstoot .

Bijna elke week breekt er wel een bovenleiding van de tram in Amsterdam, maar dat levert volgens het Gemeentevervoerbedrijf nauwelijks gevaar op. Stroomleidingen die eenmaal aarde maken, hebben immers geen venijn meer in de staart. En mocht er een op de tram zelf vallen, dan moeten de reizigers gewoon even wachten met uitstappen tot de spanning van de leiding is gehaald.

Maar wie al fietsende een neerstortende leiding op zijn dak krijgt, kan slechts hopen op een godswonder. Zo ontkwam een 40-jarige fietser te Amsterdam afgelopen weekend aan een wisse dood. Een afgebroken stroomkabel à zeshonderd volt raakte niet hem, maar zijn fietsstuur. De man kwam met de schrik vrij en mocht na controle weer naar huis.

Spanning mag pas vanaf duizend volt hoogspanning heten. Boven de 48 volt wordt het echter al gevaarlijk, vertelt prof.ir. L. van der Sluis van elektrische energietechniek van ITS. ,,Als je er een getal aan wilt hangen dan is dat ongeveer de grens. Maar op zich zegt zo’n voltage niks. Om elektrocutiegevaar op te leveren moet de stroomsterkte ook hoog genoeg zijn.”

Bezweet

Als eenmaal aan die voorwaarde is voldaan, dan is het mechanisme van de elektrocutie doodsimpel. ,,De stroom zoekt een retourpad naar de aarde. Als daar een persoon tussenzit, loopt dat pad via het lichaam. En gaat de stroom via de hartspier, dan heb je het gehad. Het principe van de elektrische stoel. Maar bij een bezweet iemand geleidt de huid beter en zal de stroom eerder via de buitenkant van het lichaam lopen. Misschien speelde dat in het geval van de fietser ook mee.”

Bij het ontvangen van stroomschokken heeft wisselspanning de voorkeur boven gelijkspanning. ,,Wisselspanning fluctueert en gaat door een nulpunt. Gelijkspanning niet, en is dus veel gevaarlijker. Zeker als er een forse voeding achterzit, zoals bij een tram.”

In de elektriciteitsindustrie wordt niet blindgevaren op geluk, zweet of goddelijke interventie. Hoogspanningsleidingen worden in Nederland altijd buiten bedrijf gesteld voordat er onderhoud plaatsvindt. Van der Sluis: ,,Om ongelukken te voorkomen worden die installaties bovendien goed zichtbaar geaard. Veiligheid staat nu eenmaal hoog in het vaandel in de hoogspanningswereld. Toch gebeuren er jaarlijks wel een paar ongelukken door nonchalance, routine die erin sluipt. In Amerika wordt overigens wel aan live wires gewerkt, maar daarbij wordt vaak een helikopter gebruikt. Da’s ook een manier om een gesloten stroomkring te voorkomen. Lucht is tenslotte een voortreffelijke isolator.”