‘Olie-industrie is niet meer welkom op de klimaattop’

Al sinds 2016 is ir. Mark van Baal dankzij de deelnemers in zijn stichting Follow This activistisch aandeelhouder bij Shell, en later ook bij BP en Total. Met klimaatresoluties als belangrijkste wapen weet Van Baal steeds meer aandeelhouders achter zich te krijgen. En dat is zijn strategie. “Shell luistert niet naar journalisten, actiegroepen of regeringen. De enige die Shell ervan kunnen overtuigen zijn koers te verleggen zijn de aandeelhouders.”

Zondag is de klimaattop in Glasgow begonnen. Hoe kijkt u daar tegenaan als activistisch aandeelhouder?
“In Glasgow moeten heel radicale beslissingen genomen worden door overheden. De Guardian schreef dat nu voor het eerst de olie-industrie geen officiële rol meer heeft op de klimaattop. Tot voor kort mochten ze gewoon presentaties geven en meepraten. Blijkbaar hebben de organisatoren gezegd: zo lang je niet in lijn met Parijs bent heb je hier geen officiële rol te spelen. Dat is wel een goede ontwikkeling dat de olie-industrie z’n vanzelfsprekende macht aan het verliezen is.” 

Het ABP haalde afgelopen week het nieuws met de mededeling dat ze hun belangen in kolen, olie en gas gingen afstoten. Pensioenfondsen vragen zich nu af: moeten we blijven en van binnenuit actievoeren of moeten we ons terugtrekken uit de fossiele sector? 
“Wij zijn ervan overtuigd dat je moet blijven en van binnenuit de boel in beweging moet zien te krijgen. Maar het ABP heeft nooit enig klimaatactivisme getoond. Shell sprak in de Telegraaf z’n verontwaardiging uit, en eigenlijk wel terecht. Het is alsof een van je twee beste vrienden opeens de vriendschap opzegt zonder waarschuwing vooraf.” 

Heeft ABP afgelopen jaren niet met jullie resoluties meegestemd?
“Ze hebben eerst steeds tegengestemd, en uiteindelijk zijn ze zich gaan onthouden van stemming. Maar afgelopen mei hebben ze vóór het beleid van Shell gestemd door zich te onthouden bij onze resolutie. Dat is erg vreemd en we kunnen alleen gissen naar het waarom. Het enige dat ik kan bedenken is dat ze juridische risico’s zien. Het is duidelijk dat rechtbanken naast oliebedrijven ook hun financiers verantwoordelijk gaan houden voor de gevolgen van klimaatverandering en dat er misschien wel aansprakelijkheid van komt. Maar dat is gissen, he.” 

‘Ingenieurs van de toekomst moeten keihard werken aan oplossingen’

Wij schrijven voor studenten en medewerkers van de TU Delft. Wat kunnen zij voor invloed aanwenden?
“Ze kunnen allemaal voor een paar tientjes groene aandeelhouder worden van Shell, BP of andere oliebedrijven bij Follow This. Dan zijn ze groene aandeelhouder en kunnen ze een email naar de ceo van Shell sturen. Dat is toch wel aardig: ‘Dag Ben, ik ben je nieuwste aandeelhouder en jij hebt de macht om de wereld te veranderen. Mijn steun heb je. Ik studeer in Delft, en als je wilt dat ik bij je kom werken moet je toch echt het roer omgooien.’ Follow This gaat dan namens jou naar de aandeelhoudersvergadering midden mei. Daarnaast moet iedereen doen wat er kan. Dus: zonnepanelen leggen als het kan, elektrisch gaan rijden, stoppen met vlees eten en vliegreizen. Er zijn veel dingen die je als individu kunt doen of laten. Maar de hoofdrol spelen de beslissingen van Ben van Beurden (Shell), Bernard Looney (BP) en Patrick Pouyanné (Total).” 

Je ziet het bewustzijn over duurzaamheid breed doorbreken, vooral onder jongeren. Waarom richt u alle pijlen op de fossiele sector?
“Er moet heel veel gebeuren, maar cruciaal is dat de olie-industrie verandert. De fossiele industrie is verantwoordelijk voor meer dan de helft van de uitstoot, dus zolang die niet verandert dan is er geen kans op het halen van de klimaatdoelstellingen. Ingenieurs van de toekomst moeten keihard werken aan oplossingen. Die hebben een fantastische uitdaging voor zich. Als een bedrijf als Shell het roer omgooit, dan hebben ze heel veel mensen uit Delft nodig die met de laatste stand van de techniek en een fris hoofd die uitdagingen willen aangaan. Technisch kan er van alles, je hebt alleen veel slimme ingenieurs nodig. Die zijn er.” 

Over het roer omgooien – Shell heeft olievelden in Texas verkocht voor 8 miljard dollar. Is er een kans dat ze dat gaan investeren in offshore wind en groene waterstof?
“Dat zouden wij heel graag zien, maar Shell heeft al gezegd: dat gaan we teruggeven aan de aandeelhouders. Dat is natuurlijk een gebrek aan ideeën. Het zou mooi zijn als ze zouden zeggen: 8 miljard – daarmee gaan we de Noordzee vol zetten met windmolens en elektrolyse-apparaten.” 

Maar zover is het nog niet?
“Nee, en dat ligt echt aan de top. Na 30 tot 40 jaar olie en gas pompen kunnen die zich geen andere wereld meer voorstellen. Dat ligt echt niet aan de jonge mensen bij Shell – die weten echt wel dat het anders kan.”