Multimediavoorstelling als hiphop

Het Amsterdamse theatercollectief Made in da Shade zet een nieuwe voorstelling op de planken.

We hebben elkaar leren kennen onder valse namen. Gekscherend heb ik maanden geleden voor Pamela gekozen, een naam die goed bij mijn omschrijving past: lang, blond, slank met enorme borsten. Mijn virtuele lichaam past me wonderwel. Terwijl ik in mijn oudste kloffie de mooiste zinnen formuleer, kleed ik mijn alterego in cyberspace in strakke topjes en korte rokjes. Toepasselijk voor de discotheken die ik in het echte leven nooit bezoek.

Mijn chatpartner heeft het sturen van een foto al die maanden weten uit te stellen. Waarschijnlijk omdat Giovanni, zoals hij zich noemt, niet zo bruin en gespierd is als hij doet voorkomen. Hij is een graag geziene gast in de sportschool, zegt hij. Maar als ik hem vraag naar zijn maximale gewicht op de benchpress, schrijft hij onnozel: ’15 kilo’. Zo licht train ik zelfs niet.

Het geeft niet. Niemand is eerlijk op de chat. Lang leve de virtuele vrijheid.

Virtuele vrienden

Made in da Shade speelt met zijn nieuwste voorstelling in op die nieuwe vrijheid. ‘Diggydotcom’ is het verhaal van acteurs die elkaar op de gelijknamige site ontmoeten. In tegenstelling tot veel fervente chatters, nemen de acteurs geen genoegen met elkaars nepidentiteit. Voorzichtig gaan ze op zoek naar de ware persoon achter hun virtuele vrienden. Een zoektocht naar realiteit binnen een virtuele wereld.

Made in da Shade wil niet moralistisch zijn. Diggydotcom veroordeelt de moderne, anonieme communicatietechnologie niet, maar gaat in op de daarbij komende vraagstukken. In hoeverre is er bijvoorbeeld werkelijk sprake van vrijheid in cyberspace? De acteurs zijn op de chat weliswaar vrij van hun verleden en van hun realiteit, maar in die virtuele vrijheid zitten ze vast in een kluwen van netwerken en systemen waarop zij geen enkele grip hebben.

De aanpak van het gezelschap is verfrissend. De onderwerpen die Made in da Shade, dat in 1993 werd opgericht door Marjorie Boston en Maarten van Hinte, behandelt zijn altijd actueel en direct. Zo ging de spraakmakende voorstelling ‘Booyaka! Booyaka!’ uit 1995 over jongeren en geweld. De voorstelling kwam tot stand onder de vleugels van theatergroep De Paardenkathedraal, met behulp van onder anderen cabaretier Najib Amhali en theatermaker Helmert Woudenberg. ‘Angel’ uit 1997, wederom met Amhali en Woudenberg én regisseur Peter Pluymaekers, was een voorstelling over de popindustrie: idolen en fans en de manier waarop zij worden gemanipuleerd.

Sinds drie jaar gebruikt het gezelschap multimedia in de voorstellingen. ,,Die ontwikkeling is heel organisch gegaan”, zegt tekstschrijver en regisseur Maarten van Hinte. ,,We zijn begonnen met twee draaitafels. Omdat we een groot deel van onze inspiratie uit films en videoclips halen, gebruikten we daar steeds meer citaten uit. Die wilden we niet als gimmick of autonoom onderdeel in de voorstelling plaatsen. Zo gingen nieuwe media integraal deel uitmaken van onze voorstellingen.”

Shade Interactive

Inmiddels is het gebruik van nieuwe media zo ver doorgevoerd, dat het ontwerperslab van Made in da Shade, Shade Interactive, speciaal voor Diggydotcom een nieuw interactief computersysteem ontwikkelde. Dit zogeheten Very Nervous System laat acteurs door middel van beweging hun eigen geluid en videobeelden aansturen.

Deze werkwijze maakte grote indruk in de Verenigde Staten, waar de groep vorig jaar de voorstelling ‘V.O.O.D.O. (de Vent om of de Opera)’, over aids, slachtoffers en de dood, op de planken zette. Toen Jeffrey Spalburg, één van de spelers, daar zijn idee voor Diggydotcom presenteerde, kreeg hij onmiddellijk een handjevol Amerikanen met zich mee. Made in da Shade bracht de voorstelling aanvankelijk uit met een aantal Amerikaanse spelers, tijdens het Rotterdam Uit Festival.

Inmiddels zijn er nieuwe, Nederlandse acteurs aangetrokken, met wie de voorstelling verder is uitgewerkt tot de huidige versie. Er is zelfs al een derde versie van Diggydotcom op komst. Niet met de verhalen van de spelers in cyberspace, maar met het levensverhaal van een aantal Zuid-Afrikanen.

Hoewel de drie versies overeenkomsten vertonen, zijn ze verder totaal verschillend, verzekert Van Hinte. ,,Je moet het zien als hiphop”, zegt hij. ,,We nemen een thema, en slaan van daaruit aan het freestylen.”

Daarmee gooit Made in da Shade de klassieke dramaturgie overboord. ,,We zoeken naar een theatertaal die aansluit bij de wereld van nu”, aldus de regisseur. De moderne mythologie is immers die van computerspelen als Doom en Tomb Raider, stelt het gezelschap. Ook hiphopsterren als de Wu Tang Clan, Lil’ Kim en popiconen als Destiny’s Child en Marilyn Manson lijken zich te bewegen in een computerwereld waarin alles betrekkelijk is. Het is een plek waar je je aan iedere beperking en controle kunt onttrekken.

En Pamela en Giovanni? Die vinden het er heerlijk vertoeven. Want ook de virtuele vrijheid mag dan betrekkelijk zijn, nergens kun je zo mooi en onweerstaanbaar zijn als in cyberspace. Behalve in je fantasie, natuurlijk. Maar zijn die twee niet eigenlijk een beetje hetzelfde?

‘Diggydotcom’ door Made in da Shade. Van 4 tot en met 6 oktober in het Volksbuurtmuseum in Den Haag. Aanvang: 20.30 uur. Ook van 10 tot en met 13 en van 24 tot en met 27 oktober in het Appeltheater in Den Haag. Op 5 januari 2002 in Theater Zuidplein in Rotterdam.

Foto: Yamandu Roos

Ontmoetingen in cyberspace, met het lichaam bestuurde videobeelden en een steeds veranderende verhaallijn. De omschrijving van een nieuwe computergame? Welnee. Het Amsterdamse theatercollectief Made in da Shade zet een nieuwe voorstelling op de planken.

We hebben elkaar leren kennen onder valse namen. Gekscherend heb ik maanden geleden voor Pamela gekozen, een naam die goed bij mijn omschrijving past: lang, blond, slank met enorme borsten. Mijn virtuele lichaam past me wonderwel. Terwijl ik in mijn oudste kloffie de mooiste zinnen formuleer, kleed ik mijn alterego in cyberspace in strakke topjes en korte rokjes. Toepasselijk voor de discotheken die ik in het echte leven nooit bezoek.

Mijn chatpartner heeft het sturen van een foto al die maanden weten uit te stellen. Waarschijnlijk omdat Giovanni, zoals hij zich noemt, niet zo bruin en gespierd is als hij doet voorkomen. Hij is een graag geziene gast in de sportschool, zegt hij. Maar als ik hem vraag naar zijn maximale gewicht op de benchpress, schrijft hij onnozel: ’15 kilo’. Zo licht train ik zelfs niet.

Het geeft niet. Niemand is eerlijk op de chat. Lang leve de virtuele vrijheid.

Virtuele vrienden

Made in da Shade speelt met zijn nieuwste voorstelling in op die nieuwe vrijheid. ‘Diggydotcom’ is het verhaal van acteurs die elkaar op de gelijknamige site ontmoeten. In tegenstelling tot veel fervente chatters, nemen de acteurs geen genoegen met elkaars nepidentiteit. Voorzichtig gaan ze op zoek naar de ware persoon achter hun virtuele vrienden. Een zoektocht naar realiteit binnen een virtuele wereld.

Made in da Shade wil niet moralistisch zijn. Diggydotcom veroordeelt de moderne, anonieme communicatietechnologie niet, maar gaat in op de daarbij komende vraagstukken. In hoeverre is er bijvoorbeeld werkelijk sprake van vrijheid in cyberspace? De acteurs zijn op de chat weliswaar vrij van hun verleden en van hun realiteit, maar in die virtuele vrijheid zitten ze vast in een kluwen van netwerken en systemen waarop zij geen enkele grip hebben.

De aanpak van het gezelschap is verfrissend. De onderwerpen die Made in da Shade, dat in 1993 werd opgericht door Marjorie Boston en Maarten van Hinte, behandelt zijn altijd actueel en direct. Zo ging de spraakmakende voorstelling ‘Booyaka! Booyaka!’ uit 1995 over jongeren en geweld. De voorstelling kwam tot stand onder de vleugels van theatergroep De Paardenkathedraal, met behulp van onder anderen cabaretier Najib Amhali en theatermaker Helmert Woudenberg. ‘Angel’ uit 1997, wederom met Amhali en Woudenberg én regisseur Peter Pluymaekers, was een voorstelling over de popindustrie: idolen en fans en de manier waarop zij worden gemanipuleerd.

Sinds drie jaar gebruikt het gezelschap multimedia in de voorstellingen. ,,Die ontwikkeling is heel organisch gegaan”, zegt tekstschrijver en regisseur Maarten van Hinte. ,,We zijn begonnen met twee draaitafels. Omdat we een groot deel van onze inspiratie uit films en videoclips halen, gebruikten we daar steeds meer citaten uit. Die wilden we niet als gimmick of autonoom onderdeel in de voorstelling plaatsen. Zo gingen nieuwe media integraal deel uitmaken van onze voorstellingen.”

Shade Interactive

Inmiddels is het gebruik van nieuwe media zo ver doorgevoerd, dat het ontwerperslab van Made in da Shade, Shade Interactive, speciaal voor Diggydotcom een nieuw interactief computersysteem ontwikkelde. Dit zogeheten Very Nervous System laat acteurs door middel van beweging hun eigen geluid en videobeelden aansturen.

Deze werkwijze maakte grote indruk in de Verenigde Staten, waar de groep vorig jaar de voorstelling ‘V.O.O.D.O. (de Vent om of de Opera)’, over aids, slachtoffers en de dood, op de planken zette. Toen Jeffrey Spalburg, één van de spelers, daar zijn idee voor Diggydotcom presenteerde, kreeg hij onmiddellijk een handjevol Amerikanen met zich mee. Made in da Shade bracht de voorstelling aanvankelijk uit met een aantal Amerikaanse spelers, tijdens het Rotterdam Uit Festival.

Inmiddels zijn er nieuwe, Nederlandse acteurs aangetrokken, met wie de voorstelling verder is uitgewerkt tot de huidige versie. Er is zelfs al een derde versie van Diggydotcom op komst. Niet met de verhalen van de spelers in cyberspace, maar met het levensverhaal van een aantal Zuid-Afrikanen.

Hoewel de drie versies overeenkomsten vertonen, zijn ze verder totaal verschillend, verzekert Van Hinte. ,,Je moet het zien als hiphop”, zegt hij. ,,We nemen een thema, en slaan van daaruit aan het freestylen.”

Daarmee gooit Made in da Shade de klassieke dramaturgie overboord. ,,We zoeken naar een theatertaal die aansluit bij de wereld van nu”, aldus de regisseur. De moderne mythologie is immers die van computerspelen als Doom en Tomb Raider, stelt het gezelschap. Ook hiphopsterren als de Wu Tang Clan, Lil’ Kim en popiconen als Destiny’s Child en Marilyn Manson lijken zich te bewegen in een computerwereld waarin alles betrekkelijk is. Het is een plek waar je je aan iedere beperking en controle kunt onttrekken.

En Pamela en Giovanni? Die vinden het er heerlijk vertoeven. Want ook de virtuele vrijheid mag dan betrekkelijk zijn, nergens kun je zo mooi en onweerstaanbaar zijn als in cyberspace. Behalve in je fantasie, natuurlijk. Maar zijn die twee niet eigenlijk een beetje hetzelfde?

‘Diggydotcom’ door Made in da Shade. Van 4 tot en met 6 oktober in het Volksbuurtmuseum in Den Haag. Aanvang: 20.30 uur. Ook van 10 tot en met 13 en van 24 tot en met 27 oktober in het Appeltheater in Den Haag. Op 5 januari 2002 in Theater Zuidplein in Rotterdam.

Foto: Yamandu Roos