Campus

‘Ik ben niet millenniumbestendig’

Na 25 jaar als huisstatisticus van de TU houdt Willem Heeringa het voor gezien. De liefde voor getallen blijft echter, net als die voor SC Heerenveen.

Van Willem Heeringa hoeft het allemaal niet zo, al die aandacht rond zijn vertrek. Goed, hij maakte hier bijna vijfentwintig jaar vol en hij is de grondlegger van het statistisch jaarboek, maar om daar nou al die kouwe drukte om te maken. En vooruit, zijn cijferwerk was al die tijd een vitale informatiebron voor bestuurders, dat wil hij ook nog wel toegeven. Je bent tenslotte Fries in hart en nieren of je bent het niet.

Overigens had het weinig gescheeld of niet de TU maar de snuffelpalen in de regio Rijnmond hadden de carrière van Heeringa bepaald. Die twee sollicitaties zette hij uit toen zijn werkgever, de gemeente Groningen, erachter kwam dat ze eigenlijk geen gediplomeerd statisticus meer nodig had. Heeringa kwam terecht bij de onderwijskundige dienst aan het Mijnbouwplein.

,,Ik kwam bij de sectie statistiek terecht, vijf mensen groot”, vertelt Heeringa. ,,Wij deden vooral onderzoekjes. Als er behoefte was aan bepaalde informatie, bijvoorbeeld over studieduur, dan gingen we gericht op zoek naar informatie en daar maakten we een rapportje van.”

Na elf jaar Delft werd Heeringa’s dienst opgeheven. Hij belandde op het hoofdgebouw. ,,Daar was het niet gezellig. Het was er grootschalig en ambtelijk. Er werd ook voortdurend gepraat over het college van bestuur. In de eerste elf jaar ging ik nooit met tegenzin naar mijn werk, de eerste jaren op het hoofdgebouw was dat wel het geval.” Dan, vrolijker: ,,Voor mijn carrière is het natuurlijk wel beter geweest. In een grotere groep kun je verder doorgroeien.”
Turven

Ander onderwerp: het levenswerk. Heeringa trekt de oude doos open. ,,In 1980 kwam ik op het idee van een statistisch jaarboek met daarin de populairste tabellen. Mijn baas was daar niet blij mee, want hij vertrouwde computers niet zo. Hij was nog uit de tijd dat alle gegevens op kaarten werden bijgehouden. In de zomer werd dan een stel studenten ingehuurd om te turven.”

Dat alle gegevens anno 1980 in een mainframe zaten, betekende overigens niet dat het jaarboek er zo uit kwam rollen. ,,Ik heb alle programma’s zelf geschreven”, vertelt Heeringa. ,,Het systeem was namelijk bedoeld voor administratie. Je kon perfect de gegevens van afzonderlijke studenten opvragen, maar overzichten produceren deed het niet. Nee, cursussen voor dat programmeren heb ik nauwelijks gevolgd. Ik heb de kunst afgekeken bij het rekencentrum.”

En ook met die programma’s was het werk niet af. ,,De eerste keer had ik zo’n stapel uitdraaien van het mainframe”, zegt Heeringa, zijn hand bijna een meter boven de vloer. ,,De secretaresse begon de getallen in te tikken en kwam na eenpoosje bij me: ‘Willem, klopt dit wel?’ Uiteindelijk heb ik zes keer een nieuwe stapel uitgedraaid. Toen was het goed. Althans, toen zei ze niets meer.”

Het zal weinigen zijn opgevallen, maar tot vorig jaar werden alle getallen van het jaarboek overgetikt van uitdraaien die het mainframe maakte. Heeringa tikte ze in in wordperfect. ,,Daar kon ik echt van genieten, het intikken van die cijfertjes.” Dit jaar is Heeringa’s opvolger begonnen de zaak over te zetten in Excel, want het mainframe gaat eruit. En dat is mede de aanleiding voor Heeringa’s vertrek.

,,Het mainframe is niet millenniumbestendig, mijn programma’s zijn niet millenniumbestendig en ik ben zelf ook niet millenniumbestendig, dus moet ik weg van mezelf. Ik ben ouderwets”, constateert Heeringa enigszins mismoedig, om dan overtuigd af te sluiten: ,,En daar voel ik me wel bij. Ik ben blij dat het allemaal zo opgelost is, want ik zou het heel vervelend gevonden hebben als het jaarboek was ingezakt.”

Eigenlijk is Heeringa gewoon dol op cijfertjes. Zo heeft hij met genoegen vastgesteld dat hij jarig is op 28-6, twee ideale getallen waarbij de som van de delers het getal zelf is. Van zijn geboortejaar 1942 heeft hij tot zijn verdriet nog niets kunnen maken.

Met zijn geboorteplek is Heeringa wel tevreden: honderd meter van het stadion van Heerenveen. Hij zegt het met nadruk. Dit is een belangrijk feit. ,,Ik heb Abe nog zien voetballen. Heerenveen werd toen ieder jaar kampioen in de noordelijke klasse. Helaas werden ze nooit landskampioen, Ajax of Feyenoord was telkens iets sterker.”

Heeringa is altijd fan gebleven, maar hield de gang naar het stadion voor gezien toen de club ineens manshoge hekken voor zijn neus ging neerzetten. ,,Toen hoefde het van mij niet meer. Ik ben niet gevaarlijk.” Dat iedereen daar maar even notie van neemt.
De_Heeringa getallen

Willem Heeringa is naast statisticus ook de bedenker van de ‘Heeringa getallen’, die in 1991 bij hem opkwamen toen hij nadacht over een ludieke nieuwjaarskaart. Dat denkwerk leidde tot de volgende som:

1+9+9+2 = 21 x1 = 21

1x9x9x2 = 162 x9 = 1458

1+9+9+2 = 21 x9 = 189

1x9x9x2 = 162 x2 = 324
1992

,,Dertien is ook een Heeringa getal”, verklaart de geestelijk vader. ,,In totaal heb ik er tien kunnen vinden en dan zit ik al bij zestien decimalen. Professor Meijer van Wiskunde heeft bewezen dat een Heeringa getal uit maximaal 52 cijfers kan bestaan.”

Van Willem Heeringa hoeft het allemaal niet zo, al die aandacht rond zijn vertrek. Goed, hij maakte hier bijna vijfentwintig jaar vol en hij is de grondlegger van het statistisch jaarboek, maar om daar nou al die kouwe drukte om te maken. En vooruit, zijn cijferwerk was al die tijd een vitale informatiebron voor bestuurders, dat wil hij ook nog wel toegeven. Je bent tenslotte Fries in hart en nieren of je bent het niet.

Overigens had het weinig gescheeld of niet de TU maar de snuffelpalen in de regio Rijnmond hadden de carrière van Heeringa bepaald. Die twee sollicitaties zette hij uit toen zijn werkgever, de gemeente Groningen, erachter kwam dat ze eigenlijk geen gediplomeerd statisticus meer nodig had. Heeringa kwam terecht bij de onderwijskundige dienst aan het Mijnbouwplein.

,,Ik kwam bij de sectie statistiek terecht, vijf mensen groot”, vertelt Heeringa. ,,Wij deden vooral onderzoekjes. Als er behoefte was aan bepaalde informatie, bijvoorbeeld over studieduur, dan gingen we gericht op zoek naar informatie en daar maakten we een rapportje van.”

Na elf jaar Delft werd Heeringa’s dienst opgeheven. Hij belandde op het hoofdgebouw. ,,Daar was het niet gezellig. Het was er grootschalig en ambtelijk. Er werd ook voortdurend gepraat over het college van bestuur. In de eerste elf jaar ging ik nooit met tegenzin naar mijn werk, de eerste jaren op het hoofdgebouw was dat wel het geval.” Dan, vrolijker: ,,Voor mijn carrière is het natuurlijk wel beter geweest. In een grotere groep kun je verder doorgroeien.”
Turven

Ander onderwerp: het levenswerk. Heeringa trekt de oude doos open. ,,In 1980 kwam ik op het idee van een statistisch jaarboek met daarin de populairste tabellen. Mijn baas was daar niet blij mee, want hij vertrouwde computers niet zo. Hij was nog uit de tijd dat alle gegevens op kaarten werden bijgehouden. In de zomer werd dan een stel studenten ingehuurd om te turven.”

Dat alle gegevens anno 1980 in een mainframe zaten, betekende overigens niet dat het jaarboek er zo uit kwam rollen. ,,Ik heb alle programma’s zelf geschreven”, vertelt Heeringa. ,,Het systeem was namelijk bedoeld voor administratie. Je kon perfect de gegevens van afzonderlijke studenten opvragen, maar overzichten produceren deed het niet. Nee, cursussen voor dat programmeren heb ik nauwelijks gevolgd. Ik heb de kunst afgekeken bij het rekencentrum.”

En ook met die programma’s was het werk niet af. ,,De eerste keer had ik zo’n stapel uitdraaien van het mainframe”, zegt Heeringa, zijn hand bijna een meter boven de vloer. ,,De secretaresse begon de getallen in te tikken en kwam na eenpoosje bij me: ‘Willem, klopt dit wel?’ Uiteindelijk heb ik zes keer een nieuwe stapel uitgedraaid. Toen was het goed. Althans, toen zei ze niets meer.”

Het zal weinigen zijn opgevallen, maar tot vorig jaar werden alle getallen van het jaarboek overgetikt van uitdraaien die het mainframe maakte. Heeringa tikte ze in in wordperfect. ,,Daar kon ik echt van genieten, het intikken van die cijfertjes.” Dit jaar is Heeringa’s opvolger begonnen de zaak over te zetten in Excel, want het mainframe gaat eruit. En dat is mede de aanleiding voor Heeringa’s vertrek.

,,Het mainframe is niet millenniumbestendig, mijn programma’s zijn niet millenniumbestendig en ik ben zelf ook niet millenniumbestendig, dus moet ik weg van mezelf. Ik ben ouderwets”, constateert Heeringa enigszins mismoedig, om dan overtuigd af te sluiten: ,,En daar voel ik me wel bij. Ik ben blij dat het allemaal zo opgelost is, want ik zou het heel vervelend gevonden hebben als het jaarboek was ingezakt.”

Eigenlijk is Heeringa gewoon dol op cijfertjes. Zo heeft hij met genoegen vastgesteld dat hij jarig is op 28-6, twee ideale getallen waarbij de som van de delers het getal zelf is. Van zijn geboortejaar 1942 heeft hij tot zijn verdriet nog niets kunnen maken.

Met zijn geboorteplek is Heeringa wel tevreden: honderd meter van het stadion van Heerenveen. Hij zegt het met nadruk. Dit is een belangrijk feit. ,,Ik heb Abe nog zien voetballen. Heerenveen werd toen ieder jaar kampioen in de noordelijke klasse. Helaas werden ze nooit landskampioen, Ajax of Feyenoord was telkens iets sterker.”

Heeringa is altijd fan gebleven, maar hield de gang naar het stadion voor gezien toen de club ineens manshoge hekken voor zijn neus ging neerzetten. ,,Toen hoefde het van mij niet meer. Ik ben niet gevaarlijk.” Dat iedereen daar maar even notie van neemt.
De_Heeringa getallen

Willem Heeringa is naast statisticus ook de bedenker van de ‘Heeringa getallen’, die in 1991 bij hem opkwamen toen hij nadacht over een ludieke nieuwjaarskaart. Dat denkwerk leidde tot de volgende som:

1+9+9+2 = 21 x1 = 21

1x9x9x2 = 162 x9 = 1458

1+9+9+2 = 21 x9 = 189

1x9x9x2 = 162 x2 = 324
1992

,,Dertien is ook een Heeringa getal”, verklaart de geestelijk vader. ,,In totaal heb ik er tien kunnen vinden en dan zit ik al bij zestien decimalen. Professor Meijer van Wiskunde heeft bewezen dat een Heeringa getal uit maximaal 52 cijfers kan bestaan.”

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.