Het ontwerp op een dienblaadje

Architecten gebruiken de laatste jaren steeds vaker nieuwe presentatietechnieken om hun werk aan de man te brengen. Met een computersimulatie kan men een driedimensionaal beeld oproepen van een gebouw of een straat. Iets soortgelijks valt ook te bewerkstelligen met een enthescoop, een apparaat dat een kleine camera door een maquette stuurt.

Op het eerste gezicht zijn het prachtige middelen om aan opdrachtgevers te laten zien hoe het ontwerp eruit gaat zien. Toch rijzen er ook twijfels bij deze gadgets en is het de vraag of ze echt iets toevoegen. ,,Het verstrekken van 3D-informatie aan de opdrachtgever is heel belangrijk”, vindt prof. Jan van der Does, hoogleraar overdrachtstechnieken en vormleer bij Bouwkunde. ,,Omdat de nieuwe media zo snel zijn, dwingen deze de ontwerper in een vroeg stadium kleur te bekennen; alle ins en outs van een opdracht moeten worden geuit. Hierdoor krijg je minder kwalitatieve veranderingen aan het eind van de rit.”

Van der Does rondde onlangs een onderzoek af waarin hij samen met zijn medewerker Héctor Giró naging wat de invloed is van de nieuwe presentatietechnieken. De onderzoeksvraag was in hoeverre het uiteindelijke ontwerp overeenkomt met wat de opdrachtgever zich er tevoren van had voorgesteld. In totaal werkten er negen koppels van architecten en opdrachtgevers aan mee.

Eén van de uitkomsten, naar buiten gebracht in het boek ‘De Verbeelding’, luidt dat de communicatie tussen architect en opdrachtgever door het gebruik van eigentijdse presentatietechnieken verbetert. ,,Het gebruik van de media, enthescoop en computer, blijkt een beter inzicht te geven”, zei Van der Does naar aanleiding van de publicatie van het boek in Delft Integraal. ,,Er bestaat een grote waardering voor de mogelijkheid op ooghoogte door het ontwerp te ‘wandelen’. Door de plasticiteit van de media komt het ontwerp goed over.”
Oogverblindend

In de opleiding bouwkunde krijgen ook studenten de kans om zich met nieuwe presentatietechnieken bezig te houden. Dat kan plaatsvinden tijdens differentiatiemodule ‘Media: beeldvorming en presentatie’. Nu nog is het een vrij onderdeel, maar Van der Does, die coördinator van de module is, sluit niet uit dat het in de toekomst een verplicht onderdeel wordt. De module is erg populair; er zijn er inmiddels drie van. Eenderde van het aantal deelnemers bestaat uit Erasmus-studenten.

De studenten maken in acht weken tijd een ontwerp van een presentatie. Eerst krijgen ze cursussen model maken, fotografie, video en computertechnieken. Vervolgens kiezen ze een techniek, dieze moeten motiveren, en daarna maken ze een draaiboek. Er wordt een verslag van gemaakt en uiteindelijk komen ze met een presentatie. Van der Does: ,,Het is niet alleen een kwestie van dia’s laten zien plus het houden van een verhaaltje. Nee, het is precies andersom. Ze moeten een goed onderbouwd verhaal afsteken, waar het beeld een onderdeel van is. Hoe oogverblindend het er ook uit ziet, het moet inhoudelijk goed in elkaar steken.”

Van der Does vertelt dat hij vroeger zeer aarzelend tegenover de computer stond. Naarmate de snelheid toenam en er meer toepassingen kwamen, verdween zijn scepsis. ,,Het begint zich af te tekenen dat de oude en de nieuwe technieken dezelfde mogelijkheden bieden. Ik zal niet zeggen dat ze plaatsvervangend zijn. Ze vullen elkaar aan. Het is een geweldige ontwikkeling dat je een scala aan uitwisselingsmogelijkheden hebt.”

Van der Does benadrukt dat de rol van traditionele media die architecten tot beschikbaar staan, zoals papier en maquettes, allesbehalve is uitgespeeld. Aan de traditionele media liggen namelijk basiselementen ten grondslag die ook van pas kunnen komen bij de nieuwe media.
Enthousiast

Op de expositie die op de overloop van Bouwkunde is ingericht met de presentatietechnieken van Liesbeth van der Pol, komen geen computeranimaties voor en evenmin videobeelden. Wat niet wil zeggen dat ze de presentatie van haar ontwerpen verwaarloost. Integendeel, vooral de vele aquarellen die er hangen zijn bijzonder fraai. ,,Ze kan verschrikkelijk goed tekenen”, beaamt Van der Does.

Van der Pol, die tussen 1978 en 1988 in Delft studeerde, heeft inmiddels een flinke staat van dienst. Ze won tal van prijzen en er zijn allerlei woningbouwprojecten van haar gerealiseerd, vooral in de regio Amsterdam (zoals het Twiske, Borneo Sporenburg en in Almere). Van der Does vindt Van der Pol één van de meest talentvolle architecten van dit moment.

De aquarellen maakt Van der Pol tijdens het ontwerpen en als ze op reis is. Er zijn niet veel bekende Nederlandse architecten die zo goed kunnen tekenen, volgens Van der Does. ,,Toen ik haar tekeningen zag, was ik meteen erg enthousiast”, zegt hij. ,,Als je goed kunt schetsen ben je natuurlijk nog geen goed ontwerper, maar het helpt wel.”

De tentoonstelling ‘Liesbeth van der Pol, presentatietechnieken’ is t/m 4 feb. te zien op de overloop van faculteit Bouwkunde, boven de hoofdingang op de eerste verdieping, op werkdagen van 9.00 tot 21.30 uur.

Architecten gebruiken de laatste jaren steeds vaker nieuwe presentatietechnieken om hun werk aan de man te brengen. Met een computersimulatie kan men een driedimensionaal beeld oproepen van een gebouw of een straat. Iets soortgelijks valt ook te bewerkstelligen met een enthescoop, een apparaat dat een kleine camera door een maquette stuurt.

Op het eerste gezicht zijn het prachtige middelen om aan opdrachtgevers te laten zien hoe het ontwerp eruit gaat zien. Toch rijzen er ook twijfels bij deze gadgets en is het de vraag of ze echt iets toevoegen. ,,Het verstrekken van 3D-informatie aan de opdrachtgever is heel belangrijk”, vindt prof. Jan van der Does, hoogleraar overdrachtstechnieken en vormleer bij Bouwkunde. ,,Omdat de nieuwe media zo snel zijn, dwingen deze de ontwerper in een vroeg stadium kleur te bekennen; alle ins en outs van een opdracht moeten worden geuit. Hierdoor krijg je minder kwalitatieve veranderingen aan het eind van de rit.”

Van der Does rondde onlangs een onderzoek af waarin hij samen met zijn medewerker Héctor Giró naging wat de invloed is van de nieuwe presentatietechnieken. De onderzoeksvraag was in hoeverre het uiteindelijke ontwerp overeenkomt met wat de opdrachtgever zich er tevoren van had voorgesteld. In totaal werkten er negen koppels van architecten en opdrachtgevers aan mee.

Eén van de uitkomsten, naar buiten gebracht in het boek ‘De Verbeelding’, luidt dat de communicatie tussen architect en opdrachtgever door het gebruik van eigentijdse presentatietechnieken verbetert. ,,Het gebruik van de media, enthescoop en computer, blijkt een beter inzicht te geven”, zei Van der Does naar aanleiding van de publicatie van het boek in Delft Integraal. ,,Er bestaat een grote waardering voor de mogelijkheid op ooghoogte door het ontwerp te ‘wandelen’. Door de plasticiteit van de media komt het ontwerp goed over.”
Oogverblindend

In de opleiding bouwkunde krijgen ook studenten de kans om zich met nieuwe presentatietechnieken bezig te houden. Dat kan plaatsvinden tijdens differentiatiemodule ‘Media: beeldvorming en presentatie’. Nu nog is het een vrij onderdeel, maar Van der Does, die coördinator van de module is, sluit niet uit dat het in de toekomst een verplicht onderdeel wordt. De module is erg populair; er zijn er inmiddels drie van. Eenderde van het aantal deelnemers bestaat uit Erasmus-studenten.

De studenten maken in acht weken tijd een ontwerp van een presentatie. Eerst krijgen ze cursussen model maken, fotografie, video en computertechnieken. Vervolgens kiezen ze een techniek, dieze moeten motiveren, en daarna maken ze een draaiboek. Er wordt een verslag van gemaakt en uiteindelijk komen ze met een presentatie. Van der Does: ,,Het is niet alleen een kwestie van dia’s laten zien plus het houden van een verhaaltje. Nee, het is precies andersom. Ze moeten een goed onderbouwd verhaal afsteken, waar het beeld een onderdeel van is. Hoe oogverblindend het er ook uit ziet, het moet inhoudelijk goed in elkaar steken.”

Van der Does vertelt dat hij vroeger zeer aarzelend tegenover de computer stond. Naarmate de snelheid toenam en er meer toepassingen kwamen, verdween zijn scepsis. ,,Het begint zich af te tekenen dat de oude en de nieuwe technieken dezelfde mogelijkheden bieden. Ik zal niet zeggen dat ze plaatsvervangend zijn. Ze vullen elkaar aan. Het is een geweldige ontwikkeling dat je een scala aan uitwisselingsmogelijkheden hebt.”

Van der Does benadrukt dat de rol van traditionele media die architecten tot beschikbaar staan, zoals papier en maquettes, allesbehalve is uitgespeeld. Aan de traditionele media liggen namelijk basiselementen ten grondslag die ook van pas kunnen komen bij de nieuwe media.
Enthousiast

Op de expositie die op de overloop van Bouwkunde is ingericht met de presentatietechnieken van Liesbeth van der Pol, komen geen computeranimaties voor en evenmin videobeelden. Wat niet wil zeggen dat ze de presentatie van haar ontwerpen verwaarloost. Integendeel, vooral de vele aquarellen die er hangen zijn bijzonder fraai. ,,Ze kan verschrikkelijk goed tekenen”, beaamt Van der Does.

Van der Pol, die tussen 1978 en 1988 in Delft studeerde, heeft inmiddels een flinke staat van dienst. Ze won tal van prijzen en er zijn allerlei woningbouwprojecten van haar gerealiseerd, vooral in de regio Amsterdam (zoals het Twiske, Borneo Sporenburg en in Almere). Van der Does vindt Van der Pol één van de meest talentvolle architecten van dit moment.

De aquarellen maakt Van der Pol tijdens het ontwerpen en als ze op reis is. Er zijn niet veel bekende Nederlandse architecten die zo goed kunnen tekenen, volgens Van der Does. ,,Toen ik haar tekeningen zag, was ik meteen erg enthousiast”, zegt hij. ,,Als je goed kunt schetsen ben je natuurlijk nog geen goed ontwerper, maar het helpt wel.”

De tentoonstelling ‘Liesbeth van der Pol, presentatietechnieken’ is t/m 4 feb. te zien op de overloop van faculteit Bouwkunde, boven de hoofdingang op de eerste verdieping, op werkdagen van 9.00 tot 21.30 uur.