Handen gewassen? Check!

Het boek begint met een anekdote over een man die is neergestoken op een gekostumeerd bal. Hij heeft een kleine steekwond en lijkt niet erg zwaar gewond, dus er wordt geen haast gemaakt bij de eerste hulp. Maar ineens raakt de man in kritieke toestand en in de operatiekamer vindt de chirurg een groot bloedbad in de buikholte. De kleine steekwond blijkt dertig centimeter diep, achter de ruggengraat is de aorta geraakt. De man kan op het nippertje gered worden, maar alles zou een stuk beter zijn gegaan als iemand even had gevraagd waarmee deze man was neergestoken. Hij was namelijk aangevallen met een bajonet, een steekwapen dat bijna nooit wordt gebruikt in Amerika. Behalve dan bij ruzies op een gekostumeerd bal met iemand die verkleed is als soldaat.

Chirurg Atul Gawande betoogt aan de hand van dit soort anekdotes dat het onvermijdelijk is dat artsen af en toe fouten maken. Hun werk is zo gecompliceerd en gespecialiseerd dat het onmogelijk is om alles te overzien. In 2006 werd Gawande door de Wereldgezondheidsorganisatie gevraagd om te helpen bij een wereldwijde campagne ter vermindering van onnodige schade bij operaties. In ‘Het checklist-manifest’ beschrijft hij hoe hij tot de conclusie kwam dat checklists de beste oplossing zijn en hoe hij op zoek ging naar een zo goed mogelijke lijst.

Hij vertelt bijvoorbeeld het succesverhaal van het John Hopkins ziekenhuis dat met een eenvoudige checklist op de intensive care het aantal infecties drastisch verlaagde. Op die lijst stonden vijf actiepunten in de categorie ‘handen wassen’. Door die vijf punten voor elke handeling één voor één af te strepen, werden er veel minder fouten gemaakt. Gawande geeft ook voorbeelden van succesvolle checklisten uit de luchtvaart, bouwwereld en sterrenrestaurants. Hij herhaalt steeds dat complexe problemen niet door een centrale leiding kunnen worden opgelost. Prachtig is het verhaal over Wal-Mart dat onorthodox handelde om burgers te helpen na de orkaan Katherina. De directie gaf de opdracht ‘Doe vooral wat de situatie verlangt’ en richtte zich zelf op het stellen van doelen, bijhouden van de voortgang en communicatie. 

‘Het checklist-manifest’ is een vlot geschreven betoog vol pakkende verhalen. Gawande laat zien hoe kleine, schijnbaar triviale veranderingen grote gevolgen kunnen hebben. Ook voor wie geen zin heeft om checklists te gebruiken staan er meer dan genoeg inspirerende voorbeelden in. 

Smaakt dit naar meer? Het besproken boek is te vinden op de leestafel in de bibliotheek.

Atul Gawande – ‘Het checklist-manifest, over de juiste manier van werken’, Uitgeverij Nieuwezijds,  ISBN 9789057123238, 208 blz. € 19,95.

Daarmee reageert secretaris Hans Krul van het college van bestuur op een artikel in de Delftse editie van de Haagsche Courant. Daarin staat dat ‘bronnen in Haaglanden’ zinspelen op een schadeclaim die ‘richting’ vijf miljoen euro gaat: 2,5 miljoen die de TU zou hebben gekregen voor aanpassingen van gebouwen omdat de tram gevoelige velden zou kunnen verstoren en de rest voor voorinvesteringen.

Ontstemd

Ook zou volgens die bronnen bij Haaglanden de Haagse verkeerswethouder Peter Smit, die portefeuillehouder verkeer en vervoer is bij Haaglanden, ‘zeer ontstemd’ zijn over een discussie die de TU heeft aangezwengeld. De aanleg van de tram loopt vertraging op tot 2015 door problemen met de Sebastiaansbrug. De TU heeft voorgesteld om tegen die tijd te gaan rijden met trams zonder bovenleiding, maar gebruik te maken van trams op bijvoorbeeld batterijen.

Mogelijkheden

Volgens Krul zijn er met Haaglanden gesprekken aan de gang over eventuele wijzigingen zoals het rijden met andersoortige trams. “In 2015 ziet de wereld er misschien heel anders uit en is het goed mogelijk om met trams zonder bovenleiding te rijden.” Hij houdt het erop dat er nu gediscussieerd wordt op ambtelijk niveau. In september is er volgens hem waarschijnlijk bestuurlijk overleg. “Dan gaan we de mogelijkheden verkennen. De vertraging biedt kansen om in te spelen op duurzaamheid.”

Volgens hem zijn er vanuit Haaglanden geen claims en komen die er ook niet. “We houden ons aan de afspraken en willen bekijken wat er daarbinnen mogelijk is.”