,,Wat ben ik nu wijzer?” Student elektrotechniek Jonathan Hofman verwoordt vertwijfeld zijn gevoelens na het werkcollege ‘ethiek’. Toch vinden de meeste studenten het vak ‘relevant’ en de discussies boeiend.
Delen
/strong>
Ronald: ,,Sommige artiesten verkopen juist meer cd’s dankzij Napster. Ze worden er bekend door.” Bas: ,,Maar de platenbazen verdienen beduidend minder.” Christiaan: ,,Ben je commerciële producties zoals de Spice Girls mooi kwijt.”
Na een aarzelende start -‘deze vraag is toch niet te beantwoorden’- doet uiteindelijk ieder zijn zegje in de discussie over Napster en intellectueel eigendom. Docente Sabine Roeser moet de groep bij de les houden: ,,Jullie praten te veel als gebruikers. De vraag is: Vind je het moreel oké, dat artiesten niets krijgen voor hun muziek?” Maarten: ,,Je kan het illegaal kopiëren toch niet tegenhouden. Ze zullen het in de toekomst meer van live-optredens moeten hebben.”
Derdejaars elektrostudenten discussiëren deze ochtend in groepjes van acht over de gevolgen van ict. Gastdocent dr. Daniel Erasmus (Erasmus Universiteit) heeft in zijn inleidend college een aantal vragen opgeworpen. Bestaat privacy nog? Is een virtuele werknemer of baas te vertrouwen? Hoe commercieel mag internet zijn?
In het lokaal naast ‘Napster’ buigen acht studenten zich over toekomstscenario’s voor bedrijfsorganisaties. Zijn bedrijven over twintig jaar allemaal Big Mama’s? Allesverzorgende, grote bedrijven? Of wordt aarde een soort Metropolis, waar één alles controlerend megabedrijf de dienst uitmaakt. Andere opties zijn Modern feudalism: wereldwijde keiharde concurrentie tussen mensen en bedrijfjes in de global village.
De voor- en nadelen van elke organisatievorm staan opgesomd op het bord. ,,Wat verwachten jullie, welke kant gaat het op?”, vraagt de docente. Stilte. Uiteindelijk antwoordt Anne: ,,Ik vrees de verkeerde kant, modern feudalism. Grote bedrijven vallen uiteen. Dat zie je nu al. En ik denk dat controle op individuen niet tegen te houden is.” ,,Wat is wenselijk?”, probeert de docente. Anne ziet het netwerk wel zitten. Jonathan oppert voorzichtig Big mama. Een echte discussie komt niet op gang. Aan het eind van het half uur heeft zeker de helft zijn mond niet ongevraagd opengedaan.
Rollenspel
Universitair docent Ibo van de Poel van de sectie filosofie had het al voorspeld. ,,Ingenieurs denken erg oplossingsgericht. Is een oplossing niet direct voorhanden, dan vinden ze de discussie vaak moeilijk en onbevredigend. Iets is wetenschap of slap gelul, ertussen ligt niets. Maar ethiek is niet te vatten in wiskundige formules. Ingenieurs hoeven van mij geen filosofen te worden, maar wat langer stilstaan bij een probleem kan goed zijn. Dan krijg je vaak een betere oplossing.”
Van de Poel en collega’s zijn sinds 1996 bezig met ethiekonderwijsin Delft. Ze publiceerden voor de zomer een wetenschappelijk artikel over hun ervaringen. Hierin beschrijft Van de Poel de ‘natuurlijke weerstand’ van ingenieurs tegen ethiek en de Delftse aanpak om deze te overwinnen. Dat lukt afgaande op het eindoordeel van de studenten; zeker zestig procent vindt het onderwijs relevant. Inmiddels hebben tien opleidingen een verplicht vak in hun curriculum. Maritieme techniek start dit studiejaar; industrieel ontwerpen, bouwkunde en wiskunde doen nog niet mee.
,,Techniekstudenten zijn erg sceptisch als het om ethiek gaat”, aldus Van de Poel. ,,Dat is niet vreemd. Ze krijgen de hele dag feiten en wetmatigheden voorgeschoteld. Bij ethiek denken ze aan discussies over kernenergie, biotechnologie en de hogesnelheidslijn. ‘De politiek beslist op grond van irrationele argumenten, daar kan ik als ingenieur niets mee’, zeggen ze dan. Dat is misschien zo, maar waar het in het vak ethiek om gaat is wat de zinvolle argumenten zijn en goede discussie daarover.”
Terroristen
‘Privacy bestaat niet meer’, luidt de conclusie van groep één bij de groepspresentatie. ,,Al heb je geen bonuskaart of pinpas, je hutje op de hei is vast en zeker gefotografeerd door een satelliet”, meldt de woordvoerder. Als oplossing denkt de groep aan één instantie die alle data verzamelt en beheert. Alleen met persoonlijke toestemming kunnen gegevens worden doorgespeeld. ,,Daar moet je dan wel op kunnen vertrouwen”, reageert de zaal sceptisch.
De woordvoerder van de ’toekomstscenario groep’ komt uiteindelijk met de open deur: ‘alles heeft voor- en nadelen’. Gastdocent Erasmus pareert het hoongelach: ,,Dit ís een lastige vraag.” De volgende groep is tot de conclusie gekomen dat een virtuele collega geen bezwaar hoeft te zijn. Er is zelfs een positief punt, de persoon wordt niet op zijn uiterlijk beoordeeld. ,,Wat als iemand onbetrouwbare informatie krijgt van deze collega? Wie is er dan verantwoordelijk?” De zaal wil de discussie aangaan. Het publiek is ook verdeeld over de vraag in hoeverre e-mails gecheckt mogen worden om terroristen op te sporen. ,,Mensenlevens zijn belangrijk, maar vervang ‘bom’ door ‘bloemen’ en je e-mail passeert onopgemerkt een beveiliging”, stelt een echte Delftenaar.
Een peiling van de eerste reacties over de ochtend is positief: boeiend, interessant, leuk gediscussieerd en ‘het is toch complexer dan ik dacht’. Maar de vraag ‘Wat heb je nu geleerd?’ resulteert in opgetrokken wenkbrauwen. ,,Hm, ik weet nu eigenlijk alleen dat ik het niet weet”, formuleert Jonathan. ,,Het blijkt dat ik vaak niet eens weet wat ik wenselijk vind. Dat is een beetje onbevredigend.”
De Rotterdamse gastdocent is ronduit tevreden. ,,Mijn MBA-studenten in Rotterdam hoef je niet aan te zetten tot discussies, die praten wel. Maar hier in Delft komen altijd veel meer aspecten van een onderwerp aan bod. Ik merk dat je met mensen praat die kennis hebben van de inhoud.”
,,Wat ben ik nu wijzer?” Student elektrotechniek Jonathan Hofman verwoordt vertwijfeld zijn gevoelens na het werkcollege ‘ethiek’. Toch vinden de meeste studenten het vak ‘relevant’ en de discussies boeiend.
Ronald: ,,Sommige artiesten verkopen juist meer cd’s dankzij Napster. Ze worden er bekend door.” Bas: ,,Maar de platenbazen verdienen beduidend minder.” Christiaan: ,,Ben je commerciële producties zoals de Spice Girls mooi kwijt.”
Na een aarzelende start -‘deze vraag is toch niet te beantwoorden’- doet uiteindelijk ieder zijn zegje in de discussie over Napster en intellectueel eigendom. Docente Sabine Roeser moet de groep bij de les houden: ,,Jullie praten te veel als gebruikers. De vraag is: Vind je het moreel oké, dat artiesten niets krijgen voor hun muziek?” Maarten: ,,Je kan het illegaal kopiëren toch niet tegenhouden. Ze zullen het in de toekomst meer van live-optredens moeten hebben.”
Derdejaars elektrostudenten discussiëren deze ochtend in groepjes van acht over de gevolgen van ict. Gastdocent dr. Daniel Erasmus (Erasmus Universiteit) heeft in zijn inleidend college een aantal vragen opgeworpen. Bestaat privacy nog? Is een virtuele werknemer of baas te vertrouwen? Hoe commercieel mag internet zijn?
In het lokaal naast ‘Napster’ buigen acht studenten zich over toekomstscenario’s voor bedrijfsorganisaties. Zijn bedrijven over twintig jaar allemaal Big Mama’s? Allesverzorgende, grote bedrijven? Of wordt aarde een soort Metropolis, waar één alles controlerend megabedrijf de dienst uitmaakt. Andere opties zijn Modern feudalism: wereldwijde keiharde concurrentie tussen mensen en bedrijfjes in de global village.
De voor- en nadelen van elke organisatievorm staan opgesomd op het bord. ,,Wat verwachten jullie, welke kant gaat het op?”, vraagt de docente. Stilte. Uiteindelijk antwoordt Anne: ,,Ik vrees de verkeerde kant, modern feudalism. Grote bedrijven vallen uiteen. Dat zie je nu al. En ik denk dat controle op individuen niet tegen te houden is.” ,,Wat is wenselijk?”, probeert de docente. Anne ziet het netwerk wel zitten. Jonathan oppert voorzichtig Big mama. Een echte discussie komt niet op gang. Aan het eind van het half uur heeft zeker de helft zijn mond niet ongevraagd opengedaan.
Rollenspel
Universitair docent Ibo van de Poel van de sectie filosofie had het al voorspeld. ,,Ingenieurs denken erg oplossingsgericht. Is een oplossing niet direct voorhanden, dan vinden ze de discussie vaak moeilijk en onbevredigend. Iets is wetenschap of slap gelul, ertussen ligt niets. Maar ethiek is niet te vatten in wiskundige formules. Ingenieurs hoeven van mij geen filosofen te worden, maar wat langer stilstaan bij een probleem kan goed zijn. Dan krijg je vaak een betere oplossing.”
Van de Poel en collega’s zijn sinds 1996 bezig met ethiekonderwijsin Delft. Ze publiceerden voor de zomer een wetenschappelijk artikel over hun ervaringen. Hierin beschrijft Van de Poel de ‘natuurlijke weerstand’ van ingenieurs tegen ethiek en de Delftse aanpak om deze te overwinnen. Dat lukt afgaande op het eindoordeel van de studenten; zeker zestig procent vindt het onderwijs relevant. Inmiddels hebben tien opleidingen een verplicht vak in hun curriculum. Maritieme techniek start dit studiejaar; industrieel ontwerpen, bouwkunde en wiskunde doen nog niet mee.
,,Techniekstudenten zijn erg sceptisch als het om ethiek gaat”, aldus Van de Poel. ,,Dat is niet vreemd. Ze krijgen de hele dag feiten en wetmatigheden voorgeschoteld. Bij ethiek denken ze aan discussies over kernenergie, biotechnologie en de hogesnelheidslijn. ‘De politiek beslist op grond van irrationele argumenten, daar kan ik als ingenieur niets mee’, zeggen ze dan. Dat is misschien zo, maar waar het in het vak ethiek om gaat is wat de zinvolle argumenten zijn en goede discussie daarover.”
Terroristen
‘Privacy bestaat niet meer’, luidt de conclusie van groep één bij de groepspresentatie. ,,Al heb je geen bonuskaart of pinpas, je hutje op de hei is vast en zeker gefotografeerd door een satelliet”, meldt de woordvoerder. Als oplossing denkt de groep aan één instantie die alle data verzamelt en beheert. Alleen met persoonlijke toestemming kunnen gegevens worden doorgespeeld. ,,Daar moet je dan wel op kunnen vertrouwen”, reageert de zaal sceptisch.
De woordvoerder van de ’toekomstscenario groep’ komt uiteindelijk met de open deur: ‘alles heeft voor- en nadelen’. Gastdocent Erasmus pareert het hoongelach: ,,Dit ís een lastige vraag.” De volgende groep is tot de conclusie gekomen dat een virtuele collega geen bezwaar hoeft te zijn. Er is zelfs een positief punt, de persoon wordt niet op zijn uiterlijk beoordeeld. ,,Wat als iemand onbetrouwbare informatie krijgt van deze collega? Wie is er dan verantwoordelijk?” De zaal wil de discussie aangaan. Het publiek is ook verdeeld over de vraag in hoeverre e-mails gecheckt mogen worden om terroristen op te sporen. ,,Mensenlevens zijn belangrijk, maar vervang ‘bom’ door ‘bloemen’ en je e-mail passeert onopgemerkt een beveiliging”, stelt een echte Delftenaar.
Een peiling van de eerste reacties over de ochtend is positief: boeiend, interessant, leuk gediscussieerd en ‘het is toch complexer dan ik dacht’. Maar de vraag ‘Wat heb je nu geleerd?’ resulteert in opgetrokken wenkbrauwen. ,,Hm, ik weet nu eigenlijk alleen dat ik het niet weet”, formuleert Jonathan. ,,Het blijkt dat ik vaak niet eens weet wat ik wenselijk vind. Dat is een beetje onbevredigend.”
De Rotterdamse gastdocent is ronduit tevreden. ,,Mijn MBA-studenten in Rotterdam hoef je niet aan te zetten tot discussies, die praten wel. Maar hier in Delft komen altijd veel meer aspecten van een onderwerp aan bod. Ik merk dat je met mensen praat die kennis hebben van de inhoud.”
Comments are closed.