Er hing een gezellige sfeer in de zaal. Gezelliger dan me lief is

br />
De beamer in het auditorium van GeoDelft straalt een formule met een enge arcsinus op de muur. ,,We hebben een gecalibreerde parameter, dus is dit gewoon een empirische formule”, vertelt Raymond van der Meij om tien uur ’s morgens aan zijn publiek. Zijn oma, die in de zaal zit, klappert met haar oren. Ze begrijpt er weinig van en kijkt af en toe verbaasd in het rond. Voor veel andere familieleden en vrienden ging de uiteenzetting over grondmechanica ook te diep.

,,Heel goed”, meent prof.dr.ir. Frans Barends, als hoogleraar betrokken bij het afstuderen van Van der Meij. ,,De afstudeerpresentatie is niet het moment om aan je moeder uit te leggen wat je gedaan hebt. Dat vind ik banaal. Je moet tonen dat je kwalitatief goed werk geleverd hebt en dat je je vakgebied beheerst. Van der Meij deed dat trouwens uitstekend. Bij promoties begrijpt de familie er toch ook niet veel van?”

De opkomst % de zaal was gevuld met ongeveer vijftig mensen % vond Barends eigenlijk te groot. ,,Er hing een gezellige sfeer in de zaal. Gezelliger dan mij lief is in ieder geval. Het is toch een serieuze zaak: iemand staat examen te doen.” Barends vindt de buluitreiking meer een feest voor familie en vrienden. ,,Het is immers ook nog mogelijk dat een student bij een afstudeerpresentatie een onvoldoende scoort. Maar met zo veel publiek kun je dat haast niet meer maken.”

Een uur na Van der Meij studeerde Lidewij van Trigt af bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management (TBM). Ook haar zaal zat gezellig vol. Onbegrijpelijk was haar voordracht over energiebesparing niet. ,,Het was een lekenpraatje. De moeilijke terminologie heb ik eruit gelaten”, aldus Van Trigt. ,,Ik kan wel gaan praten over de verruimde reikwijdte van de Wet Milieubeheer, maar je kunt het ook gewoon energiebesparing noemen. Tijdens de presentatie die ik voor mijn opdrachtgever hield, heb ik natuurlijk wel vaktermen gebruikt.”

Haar hoogleraar, prof.dr.ir. Margot Weijnen, vindt dit logisch. ,,Ook als het een technisch ingewikkeld onderwerp is, moet de student in staat zijn een presentatie te geven die ook voor leken aantrekkelijk is. Onze studenten hebben veel presentatietraining gehad, dus ze moeten de balans tussen diepgang en toegankelijkheid kunnen vinden. Het hoeft natuurlijk niet voor kleuters begrijpelijk te zijn, maar wel voor een breed publiek. Tijdens het afstudeertraject is al genoeg de nadruk gelegd op de diepgang.”

Journey

Waar Van der Meij na afloop van zijn presentatie nog publiekelijk werd bestookt met vragen van zijn afstudeercommissie, wordt Van Trigt door haar directe begeleiders slechts vriendelijk toegelachen. De serieuze ondervraging had ’s morgens al achter gesloten deuren plaatsgevonden. Daar werd ze een uur lang doorgezaagd. Van Trigt: ,,Dat was wel zweten. Mijn commissie had een aantal punten van kritiek op mijn werk. Bij veel punten kon ik alleen maar zeggen: ja, jullie hebben gelijk.”

Ze had van Weijnen de keuze gekregen tussen een besloten vragensessie of een sessie metpubliek erbij, direct na haar presentatie. Weijnen: ,,Maar ik zeg er wel altijd bij dat een openbare ondervraging niet milder is.” De meeste studenten kiezen volgens de hoogleraar voor de besloten sessie. ,,Daar geef ik persoonlijk ook de voorkeur aan. Ik vind het een goede gelegenheid om de student nog eenmaal de kans te geven te tonen wat hij of zij écht in huis heeft. Vaak komt dan beter naar voren welke keuzes een student heeft gemaakt en op welke gronden. Je bereikt zo meer diepgang dan in een rapport of presentatie naar voren komt.”

Hanneke van der Horst, die op dezelfde dag bij Industrieel Ontwerpen (IO) ingenieur werd, werd ná haar presentatie naar een kamertje gebracht voor een vermoeiend kruisverhoor. ,,Mijn begeleiders wilden vooral dingen weten die niet in het rapport stonden. Veel van de kritiek was nieuw voor me.” Daarnaast moest ze vertellen hoe het volgens haar inzichten verder moest met het project. ,,Ik was blij dat ik niet voor de zaal stond. Als je aan tafel zit, kun je de vragen rustiger beantwoorden.”

Doordat de commissie zich bij de plenaire presentatie gedeisd hield, was er bij Van der Horst % net als bij Van Trigt % veel ruimte voor de zaal om vragen te stellen. Prof.dr.ir. Han Brezet, hoogleraar van Van der Horst, is voorstander van interactie met de zaal. Als een volleerd talkshow-presentator stimuleerde hij het publiek om vragen te stellen. ,,Bij afstudeerpraatjes wil ik me niet professoraal opstellen. Dan durft niemand vragen te stellen en dat is niet de bedoeling. Van vragen uit de zaal worden wij ook wijzer.”

Hij ziet dan ook het belang in van een duidelijke presentatie, geschikt voor zowel leken als experts. ,,Oma moet het in grote lijnen kunnen begrijpen, maar de student mag best duidelijk maken dat hij of zij in het diepe is gesprongen. Een paar vaktermen mogen dus wel.” Maar duidelijkheid is ook reclame voor de TU, meent hij. ,,Technici presenteren zich niet altijd goed naar buiten. Een toegankelijk afstudeerpraatje toont het publiek dat ingenieurs kunnen communiceren.” Hij vindt het belangrijk dat de student een boodschap overbrengt. ,,Afstuderen is een soort journey, waaraan een student systematisch een persoonlijke invulling geeft. Dat moet naar voren komen in de presentatie.”

Koker

Na presentatie en vragenuurtje kon Van der Horst ’s middags met bul en al naar huis. Al tien jaar lang is het bij IO gebruikelijk dat studenten direct na de presentatie hun rode koker krijgen. Brezet: ,,Dat is een persoonlijker aanpak dan een uitreiking samen met honderd andere studenten. Daar krijg je geen warm gevoel van.”

Ook Van Trigt kreeg haar diploma vrijdag mee, maar alleen omdat ze haar presentatie had gepland op de dag van de buluitreiking. ,,Mijn professor moest die dag dus twee keer een toespraakje voor me houden. Het zou leuker zijn als dat gewoon allemaal tegelijk was.” Weijnen ziet ook het liefst de buluitreiking direct na de presentatie. ,,Dan komt het meeste publiek, is mijn ervaring. Maar we zijn bij TBM nog aan het experimenteren.”

Van der Meij moet nog even wachten. Pas in juni vindt er op zijn faculteit weer een buluitreiking plaats. Jammer? ,,Ja, het was wel stoer geweest als ik meteen mijn bul had gekregen. Maar ik moet stiekem ook nog een vakje afronden, dus het had er sowieso niet in gezeten.”

Kritische vragen in een achterkamertje of een kruisverhoor met opa, oma en de familie erbij? Meteen de bul mee naar huis, of terugkomen voor een speciale buluitreiking? Delta bezocht afgelopen vrijdag drie afstudeerpresentaties bij verschillende faculteiten.

De beamer in het auditorium van GeoDelft straalt een formule met een enge arcsinus op de muur. ,,We hebben een gecalibreerde parameter, dus is dit gewoon een empirische formule”, vertelt Raymond van der Meij om tien uur ’s morgens aan zijn publiek. Zijn oma, die in de zaal zit, klappert met haar oren. Ze begrijpt er weinig van en kijkt af en toe verbaasd in het rond. Voor veel andere familieleden en vrienden ging de uiteenzetting over grondmechanica ook te diep.

,,Heel goed”, meent prof.dr.ir. Frans Barends, als hoogleraar betrokken bij het afstuderen van Van der Meij. ,,De afstudeerpresentatie is niet het moment om aan je moeder uit te leggen wat je gedaan hebt. Dat vind ik banaal. Je moet tonen dat je kwalitatief goed werk geleverd hebt en dat je je vakgebied beheerst. Van der Meij deed dat trouwens uitstekend. Bij promoties begrijpt de familie er toch ook niet veel van?”

De opkomst % de zaal was gevuld met ongeveer vijftig mensen % vond Barends eigenlijk te groot. ,,Er hing een gezellige sfeer in de zaal. Gezelliger dan mij lief is in ieder geval. Het is toch een serieuze zaak: iemand staat examen te doen.” Barends vindt de buluitreiking meer een feest voor familie en vrienden. ,,Het is immers ook nog mogelijk dat een student bij een afstudeerpresentatie een onvoldoende scoort. Maar met zo veel publiek kun je dat haast niet meer maken.”

Een uur na Van der Meij studeerde Lidewij van Trigt af bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management (TBM). Ook haar zaal zat gezellig vol. Onbegrijpelijk was haar voordracht over energiebesparing niet. ,,Het was een lekenpraatje. De moeilijke terminologie heb ik eruit gelaten”, aldus Van Trigt. ,,Ik kan wel gaan praten over de verruimde reikwijdte van de Wet Milieubeheer, maar je kunt het ook gewoon energiebesparing noemen. Tijdens de presentatie die ik voor mijn opdrachtgever hield, heb ik natuurlijk wel vaktermen gebruikt.”

Haar hoogleraar, prof.dr.ir. Margot Weijnen, vindt dit logisch. ,,Ook als het een technisch ingewikkeld onderwerp is, moet de student in staat zijn een presentatie te geven die ook voor leken aantrekkelijk is. Onze studenten hebben veel presentatietraining gehad, dus ze moeten de balans tussen diepgang en toegankelijkheid kunnen vinden. Het hoeft natuurlijk niet voor kleuters begrijpelijk te zijn, maar wel voor een breed publiek. Tijdens het afstudeertraject is al genoeg de nadruk gelegd op de diepgang.”

Journey

Waar Van der Meij na afloop van zijn presentatie nog publiekelijk werd bestookt met vragen van zijn afstudeercommissie, wordt Van Trigt door haar directe begeleiders slechts vriendelijk toegelachen. De serieuze ondervraging had ’s morgens al achter gesloten deuren plaatsgevonden. Daar werd ze een uur lang doorgezaagd. Van Trigt: ,,Dat was wel zweten. Mijn commissie had een aantal punten van kritiek op mijn werk. Bij veel punten kon ik alleen maar zeggen: ja, jullie hebben gelijk.”

Ze had van Weijnen de keuze gekregen tussen een besloten vragensessie of een sessie metpubliek erbij, direct na haar presentatie. Weijnen: ,,Maar ik zeg er wel altijd bij dat een openbare ondervraging niet milder is.” De meeste studenten kiezen volgens de hoogleraar voor de besloten sessie. ,,Daar geef ik persoonlijk ook de voorkeur aan. Ik vind het een goede gelegenheid om de student nog eenmaal de kans te geven te tonen wat hij of zij écht in huis heeft. Vaak komt dan beter naar voren welke keuzes een student heeft gemaakt en op welke gronden. Je bereikt zo meer diepgang dan in een rapport of presentatie naar voren komt.”

Hanneke van der Horst, die op dezelfde dag bij Industrieel Ontwerpen (IO) ingenieur werd, werd ná haar presentatie naar een kamertje gebracht voor een vermoeiend kruisverhoor. ,,Mijn begeleiders wilden vooral dingen weten die niet in het rapport stonden. Veel van de kritiek was nieuw voor me.” Daarnaast moest ze vertellen hoe het volgens haar inzichten verder moest met het project. ,,Ik was blij dat ik niet voor de zaal stond. Als je aan tafel zit, kun je de vragen rustiger beantwoorden.”

Doordat de commissie zich bij de plenaire presentatie gedeisd hield, was er bij Van der Horst % net als bij Van Trigt % veel ruimte voor de zaal om vragen te stellen. Prof.dr.ir. Han Brezet, hoogleraar van Van der Horst, is voorstander van interactie met de zaal. Als een volleerd talkshow-presentator stimuleerde hij het publiek om vragen te stellen. ,,Bij afstudeerpraatjes wil ik me niet professoraal opstellen. Dan durft niemand vragen te stellen en dat is niet de bedoeling. Van vragen uit de zaal worden wij ook wijzer.”

Hij ziet dan ook het belang in van een duidelijke presentatie, geschikt voor zowel leken als experts. ,,Oma moet het in grote lijnen kunnen begrijpen, maar de student mag best duidelijk maken dat hij of zij in het diepe is gesprongen. Een paar vaktermen mogen dus wel.” Maar duidelijkheid is ook reclame voor de TU, meent hij. ,,Technici presenteren zich niet altijd goed naar buiten. Een toegankelijk afstudeerpraatje toont het publiek dat ingenieurs kunnen communiceren.” Hij vindt het belangrijk dat de student een boodschap overbrengt. ,,Afstuderen is een soort journey, waaraan een student systematisch een persoonlijke invulling geeft. Dat moet naar voren komen in de presentatie.”

Koker

Na presentatie en vragenuurtje kon Van der Horst ’s middags met bul en al naar huis. Al tien jaar lang is het bij IO gebruikelijk dat studenten direct na de presentatie hun rode koker krijgen. Brezet: ,,Dat is een persoonlijker aanpak dan een uitreiking samen met honderd andere studenten. Daar krijg je geen warm gevoel van.”

Ook Van Trigt kreeg haar diploma vrijdag mee, maar alleen omdat ze haar presentatie had gepland op de dag van de buluitreiking. ,,Mijn professor moest die dag dus twee keer een toespraakje voor me houden. Het zou leuker zijn als dat gewoon allemaal tegelijk was.” Weijnen ziet ook het liefst de buluitreiking direct na de presentatie. ,,Dan komt het meeste publiek, is mijn ervaring. Maar we zijn bij TBM nog aan het experimenteren.”

Van der Meij moet nog even wachten. Pas in juni vindt er op zijn faculteit weer een buluitreiking plaats. Jammer? ,,Ja, het was wel stoer geweest als ik meteen mijn bul had gekregen. Maar ik moet stiekem ook nog een vakje afronden, dus het had er sowieso niet in gezeten.”