Einsteins dilemma

/strong>

Technologische ontwikkelingen zijn cruciaal in de nieuwe economie. De multidisciplinaire techniekstudent heeft de toekomst. Maar er is ook een schaduwzijde. De techneut is zelf verantwoordelijk voor zijn ontdekkingen. Loopt het mis met de toepassing van zijn onderzoek, dan moet hij op het matje worden geroepen.

Bij het congres Face the Future op 25 mei waren de ‘kanonnen’ aanwezig. Ex-minister Economische Zaken Hans Wijers, fractieleider VVD Hans Dijkstal en ex-minister VROM en topman bij McKinsey Hans Winsemius. Zij lichtten hun visie toe op de multidisciplinaire ingenieur van de toekomst.

Dagvoorzitter prof. S.J. Doorman was onder de indruk van de batterij sprekers. Hij dankte hun aanwezigheid aan de gezamenlijke inspanningen van de zeven organiserende studieverenigingen. ,,Een multidisciplinaire aanpak, met verrassende resultaten”, zo complimenteerde hij de organisatie. Dat was ook het thema van het congres: ‘Het creëren van het bewustzijn dat de techniekstudent van de toekomst multidisciplinair moet zijn.”

Het was de eerste keer dat zeven studieverenigingen samen een congres organiseerden. Het idee was ontstaan tijdens een gezamenlijk bezoek aan Boston Consultancy. Mede-organisator Casper van Oosten licht toe: ,,Als we een congres met zeven studieverenigingen zouden organiseren, konden we ook prominente sprekers krijgen. Dat is gelukt. Wat helaas minder is gelukt, is de uitstraling buiten de TU. Er zaten bijna alleen maar studenten in de zaal.”

Tweedeling

De samenhang tussen technologische ontwikkeling en maatschappelijke behoeften stond centraal in de bijdrage van de sprekers. Wijers had een heldere visie: ,,Research & Development en innovaties zijn de motor van de economie. De ingenieur in de nieuwe economie moet vertrouwen op zijn vaardigheden. Kennis speelt, hoe vreemd het ook klinkt, een marginale rol in de kenniseconomie. Kennis veroudert te snel. De ingenieur zal dus zijn leven lang moeten blijven leren.”

Wijers stak de loftrompet over de nieuwe economie. ,,De consumenten grijpen de macht, prijsdalingen van meer dan 33 procent door slim gebruik van internet zijn mogelijk.”

Hans Dijkstal noemde in zijn bijdrage ook de nadelen van de nieuwe economie. Volgens hem is de oude tweedeling, tussen de ‘have’ en ‘have-nots’, zo goed als verdwenen. Er kan wel een nieuwe tweedeling bestaan als we niet oppassen, tussen de ‘know’ en de ‘know-nots’. Beter gezegd, tussen de mensen die wél en niet meedoen aan de nieuweeconomie.

Mensen die geen gebruik maken van de mogelijkheden van internet gaan volgens hem de boot missen. ,,Het is aan de techneut om daarbij stil te staan. De overheid kan niet overal voor vangnet gaan spelen. De nieuwe hightech bedrijven moeten ervoor zorgen dat de kloof met de digibeten niet te groot wordt.”

Dat was ook zijn centrale boodschap aan de aanwezige studenten. Volgens hem zit je als ingenieur altijd in het ‘Einsteins dilemma’, zoals hij dat noemt. Hij doelt daarmee op de pacifist Einstein, die met zijn ontdekkingen in de relativiteitstheorie de weg vrij maakte voor de ontwikkeling van atoomwapens. Dijkstal vindt dat technische studenten altijd moeten blijven stilstaan bij de consequenties van hun acties.

,,De mensen die ooit asbest ontwikkelden voor de isolatie in de woningbouw kunnen zich niet verontschuldigen met een welgemeend ‘Ich habe es nicht gewusst’. Zij zijn in mijn ogen verantwoordelijk. Datzelfde geldt voor biotechnologie. Het is onvoorstelbaar wat er in de komende tien à twintig jaar mogelijk zal zijn. De huidige onderzoekers op dit gebied wil ik echter waarschuwen: zij zijn moreel aanspreekbaar.”

Een ingenieur zit altijd in het ‘Einsteins dilemma’, aldus Hans Dijkstal op het congres Face the Future op 25 mei. Technische studenten moeten altijd blijven stilstaan bij de consequenties van hun acties.

Technologische ontwikkelingen zijn cruciaal in de nieuwe economie. De multidisciplinaire techniekstudent heeft de toekomst. Maar er is ook een schaduwzijde. De techneut is zelf verantwoordelijk voor zijn ontdekkingen. Loopt het mis met de toepassing van zijn onderzoek, dan moet hij op het matje worden geroepen.

Bij het congres Face the Future op 25 mei waren de ‘kanonnen’ aanwezig. Ex-minister Economische Zaken Hans Wijers, fractieleider VVD Hans Dijkstal en ex-minister VROM en topman bij McKinsey Hans Winsemius. Zij lichtten hun visie toe op de multidisciplinaire ingenieur van de toekomst.

Dagvoorzitter prof. S.J. Doorman was onder de indruk van de batterij sprekers. Hij dankte hun aanwezigheid aan de gezamenlijke inspanningen van de zeven organiserende studieverenigingen. ,,Een multidisciplinaire aanpak, met verrassende resultaten”, zo complimenteerde hij de organisatie. Dat was ook het thema van het congres: ‘Het creëren van het bewustzijn dat de techniekstudent van de toekomst multidisciplinair moet zijn.”

Het was de eerste keer dat zeven studieverenigingen samen een congres organiseerden. Het idee was ontstaan tijdens een gezamenlijk bezoek aan Boston Consultancy. Mede-organisator Casper van Oosten licht toe: ,,Als we een congres met zeven studieverenigingen zouden organiseren, konden we ook prominente sprekers krijgen. Dat is gelukt. Wat helaas minder is gelukt, is de uitstraling buiten de TU. Er zaten bijna alleen maar studenten in de zaal.”

Tweedeling

De samenhang tussen technologische ontwikkeling en maatschappelijke behoeften stond centraal in de bijdrage van de sprekers. Wijers had een heldere visie: ,,Research & Development en innovaties zijn de motor van de economie. De ingenieur in de nieuwe economie moet vertrouwen op zijn vaardigheden. Kennis speelt, hoe vreemd het ook klinkt, een marginale rol in de kenniseconomie. Kennis veroudert te snel. De ingenieur zal dus zijn leven lang moeten blijven leren.”

Wijers stak de loftrompet over de nieuwe economie. ,,De consumenten grijpen de macht, prijsdalingen van meer dan 33 procent door slim gebruik van internet zijn mogelijk.”

Hans Dijkstal noemde in zijn bijdrage ook de nadelen van de nieuwe economie. Volgens hem is de oude tweedeling, tussen de ‘have’ en ‘have-nots’, zo goed als verdwenen. Er kan wel een nieuwe tweedeling bestaan als we niet oppassen, tussen de ‘know’ en de ‘know-nots’. Beter gezegd, tussen de mensen die wél en niet meedoen aan de nieuweeconomie.

Mensen die geen gebruik maken van de mogelijkheden van internet gaan volgens hem de boot missen. ,,Het is aan de techneut om daarbij stil te staan. De overheid kan niet overal voor vangnet gaan spelen. De nieuwe hightech bedrijven moeten ervoor zorgen dat de kloof met de digibeten niet te groot wordt.”

Dat was ook zijn centrale boodschap aan de aanwezige studenten. Volgens hem zit je als ingenieur altijd in het ‘Einsteins dilemma’, zoals hij dat noemt. Hij doelt daarmee op de pacifist Einstein, die met zijn ontdekkingen in de relativiteitstheorie de weg vrij maakte voor de ontwikkeling van atoomwapens. Dijkstal vindt dat technische studenten altijd moeten blijven stilstaan bij de consequenties van hun acties.

,,De mensen die ooit asbest ontwikkelden voor de isolatie in de woningbouw kunnen zich niet verontschuldigen met een welgemeend ‘Ich habe es nicht gewusst’. Zij zijn in mijn ogen verantwoordelijk. Datzelfde geldt voor biotechnologie. Het is onvoorstelbaar wat er in de komende tien à twintig jaar mogelijk zal zijn. De huidige onderzoekers op dit gebied wil ik echter waarschuwen: zij zijn moreel aanspreekbaar.”