Een vliegtuig stortte neer in onze straat

br />
Een grote vogelkooi midden in zijn woonkamer. Vliegtuigmodellen in het raamkozijn. Torenbeek is zonder twijfel een rasechte luchtvaartfanaat. ,,Ik was altijd al geïnteresseerd in alles wat vloog. Toen ik als klein kind in de oorlog de bommenwerpers van de geallieerden over ons huis in Driebergen zag trekken, ben ik echt van vliegtuigen gaan houden. Er is zelfs een keer midden in de nacht een vliegtuig neergestort in onze straat.%%

Zijn belangstelling voor de luchtvaarttechniek lijkt niet aangeboren. Torenbeek: ,,Twee ooms en drie neven waren predikant, mijn vader wilde dit ook maar is uit financiële overwegingen uiteindelijk boekhouder geworden. Mijn drie broers, twee zussen en ik zagen hem elke avond gigantische reeksen getallen in kasboeken schrijven. Ik weet nog goed dat hij beweerde dat computers die taak nooit zouden kunnen overnemen.”

Met hobby’s als tekenen en het maken van vliegtuigmodellen, was de keuze voor de net opgerichte studie vliegtuigbouw in Delft een logische. Torenbeek: ,,Een van mijn professoren beschreef me toentertijd als een ‘middelmatig goede’ student.” Torenbeek ronde zijn studie uiteindelijk in vijf jaar af. Activiteiten naast de studie bleven beperkt. ,,Ik heb vrij snel gestudeerd, mede omdat we het thuis niet zo breed hadden en mijn beurs uit niet meer dan duizend gulden per jaar bestond. Wel heb ik in theologische en filosofische discussiegroepen gezeten om me bezig te houden met de grote vragen des levens. Van het echte studentenleven % zoals ze dat noemen % heb ik me afzijdig gehouden. Ik ben niet zo’n kroegtijger en hou meer van gesprekken die echt ergens over gaan.”

Bijbel

De ontwerpvariant verdiende Torenbeeks voorkeur en hij ging dan ook in deze richting verder na het afronden van zijn studie. De jonge wetenschapper constateerde een groot gebrek aan documentatie van kennis binnen zijn vakgebied en besloot om deze reden zijn ‘Synthesis of subsonic airplane design‘ te schrijven. In vijf jaar tijd kwam deze ‘bijbel’ op het gebied van vliegtuigontwerpen tot stand. ,,Het ontwerpen van vliegtuigen kreeg op universiteiten erg weinig aandacht. Het zwaartepunt van onderzoek en documentatie lag toch op meer fundamentele richtingen als aërodynamica en sterkteleer.” Zijn boek is inmiddels zelfs in het Russisch vertaald en er zijn reeds vijftienduizend exemplaren van gedrukt.

Volgens Torenbeek is het gebrek aan informatie voor vliegtuigontwerpers echter nog steeds actueel. ,,Door de enormeconcurrentie in de vliegtuigindustrie vandaag de dag laten vliegtuigontwerpbureaus je niet snel in hun keuken kijken.”

Ramp

Enige bitterheid valt op zijn gezicht te lezen als gevraagd wordt naar de periode van het faillissement van Fokker. Torenbeek maakte zich in die periode in diverse media sterk voor het behoud van Nederlands enige vliegtuigbouwer. De emeritus: ,,Ik beschouw het nog steeds als een ramp voor Nederland als technologisch land. Er is zoveel kennis en kunde verloren gegaan. Ik ben ook erg bang dat bij een eventuele overname van KLM door British Aerospace er weer een zelfde soort fout gemaakt zal worden. Je wordt op een dergelijke manier echt een derderangs land.”

In zijn afscheidsrede van afgelopen woensdag ging Torenbeek in op nieuwe ontwerpconcepten. ,,Het brandstofverbruik per zitplaats per kilometer, een maat voor de kwaliteit van luchtvervoer, is in een aantal decennia verminderd met 75 procent. Ik denk dat we nu zijn aangekomen op een plateau waar de prestatieverbeteringen gering zullen zijn en alleen tegen zeer hoge kosten worden verkregen. Het wordt dan ook tijd om nieuwe wegen in te slaan bij de keuze van de architectuur van het verkeersvliegtuig.”

Een aantal mogelijke opvolgers van het conventionele vliegtuig passeerden tijdens de afscheidsrede de revue. ,,Een nieuw ontwerp zal pas in productie genomen worden als het belooft twintig procent goedkoper in kosten te zijn dan het oude model. Ook moet het natuurlijk ruim aan de milieu- en geluidsnormen voldoen. Bij het zoeken naar een nieuw soort vliegtuig moeten kwaliteiten op diverse gebieden elkaar versterken. Bij bijvoorbeeld een concept met twee rompen wordt het buigmoment met de helft verlaagd, hierdoor wordt het constructiegewicht van het vliegtuig lichter en neemt het brandstofverbruik af.”

Tijdschrift

Na zijn afscheid zal Torenbeek nog enige tijd actief blijven bij het tijdschrift Aircraft Design, dat hij drie jaar geleden zelf oprichtte.

Kennis vergaren en kennis overdragen staat bij de éminence grise dus nog steeds bovenaan. Hij weet dan ook niet of zijn voorkeur tijdens zijn academische carrière uitging naar onderzoek of naar doceren. ,,Ik ben gewoon ontzettend enthousiast over alles wat met mijn vak te maken heeft.”

Na zevenendertig jaar neemt prof.ir. Egbert Torenbeek (61) afscheid van de faculteit Lucht- en Ruimtevaarttechniek. De vliegtuigontwerper in hart en nieren sloot zijn carrière afgelopen woensdag in stijl af met zijn afscheidsrede getiteld ‘We nemen een schoon vel tekenpapier’.

Een grote vogelkooi midden in zijn woonkamer. Vliegtuigmodellen in het raamkozijn. Torenbeek is zonder twijfel een rasechte luchtvaartfanaat. ,,Ik was altijd al geïnteresseerd in alles wat vloog. Toen ik als klein kind in de oorlog de bommenwerpers van de geallieerden over ons huis in Driebergen zag trekken, ben ik echt van vliegtuigen gaan houden. Er is zelfs een keer midden in de nacht een vliegtuig neergestort in onze straat.%%

Zijn belangstelling voor de luchtvaarttechniek lijkt niet aangeboren. Torenbeek: ,,Twee ooms en drie neven waren predikant, mijn vader wilde dit ook maar is uit financiële overwegingen uiteindelijk boekhouder geworden. Mijn drie broers, twee zussen en ik zagen hem elke avond gigantische reeksen getallen in kasboeken schrijven. Ik weet nog goed dat hij beweerde dat computers die taak nooit zouden kunnen overnemen.”

Met hobby’s als tekenen en het maken van vliegtuigmodellen, was de keuze voor de net opgerichte studie vliegtuigbouw in Delft een logische. Torenbeek: ,,Een van mijn professoren beschreef me toentertijd als een ‘middelmatig goede’ student.” Torenbeek ronde zijn studie uiteindelijk in vijf jaar af. Activiteiten naast de studie bleven beperkt. ,,Ik heb vrij snel gestudeerd, mede omdat we het thuis niet zo breed hadden en mijn beurs uit niet meer dan duizend gulden per jaar bestond. Wel heb ik in theologische en filosofische discussiegroepen gezeten om me bezig te houden met de grote vragen des levens. Van het echte studentenleven % zoals ze dat noemen % heb ik me afzijdig gehouden. Ik ben niet zo’n kroegtijger en hou meer van gesprekken die echt ergens over gaan.”

Bijbel

De ontwerpvariant verdiende Torenbeeks voorkeur en hij ging dan ook in deze richting verder na het afronden van zijn studie. De jonge wetenschapper constateerde een groot gebrek aan documentatie van kennis binnen zijn vakgebied en besloot om deze reden zijn ‘Synthesis of subsonic airplane design‘ te schrijven. In vijf jaar tijd kwam deze ‘bijbel’ op het gebied van vliegtuigontwerpen tot stand. ,,Het ontwerpen van vliegtuigen kreeg op universiteiten erg weinig aandacht. Het zwaartepunt van onderzoek en documentatie lag toch op meer fundamentele richtingen als aërodynamica en sterkteleer.” Zijn boek is inmiddels zelfs in het Russisch vertaald en er zijn reeds vijftienduizend exemplaren van gedrukt.

Volgens Torenbeek is het gebrek aan informatie voor vliegtuigontwerpers echter nog steeds actueel. ,,Door de enormeconcurrentie in de vliegtuigindustrie vandaag de dag laten vliegtuigontwerpbureaus je niet snel in hun keuken kijken.”

Ramp

Enige bitterheid valt op zijn gezicht te lezen als gevraagd wordt naar de periode van het faillissement van Fokker. Torenbeek maakte zich in die periode in diverse media sterk voor het behoud van Nederlands enige vliegtuigbouwer. De emeritus: ,,Ik beschouw het nog steeds als een ramp voor Nederland als technologisch land. Er is zoveel kennis en kunde verloren gegaan. Ik ben ook erg bang dat bij een eventuele overname van KLM door British Aerospace er weer een zelfde soort fout gemaakt zal worden. Je wordt op een dergelijke manier echt een derderangs land.”

In zijn afscheidsrede van afgelopen woensdag ging Torenbeek in op nieuwe ontwerpconcepten. ,,Het brandstofverbruik per zitplaats per kilometer, een maat voor de kwaliteit van luchtvervoer, is in een aantal decennia verminderd met 75 procent. Ik denk dat we nu zijn aangekomen op een plateau waar de prestatieverbeteringen gering zullen zijn en alleen tegen zeer hoge kosten worden verkregen. Het wordt dan ook tijd om nieuwe wegen in te slaan bij de keuze van de architectuur van het verkeersvliegtuig.”

Een aantal mogelijke opvolgers van het conventionele vliegtuig passeerden tijdens de afscheidsrede de revue. ,,Een nieuw ontwerp zal pas in productie genomen worden als het belooft twintig procent goedkoper in kosten te zijn dan het oude model. Ook moet het natuurlijk ruim aan de milieu- en geluidsnormen voldoen. Bij het zoeken naar een nieuw soort vliegtuig moeten kwaliteiten op diverse gebieden elkaar versterken. Bij bijvoorbeeld een concept met twee rompen wordt het buigmoment met de helft verlaagd, hierdoor wordt het constructiegewicht van het vliegtuig lichter en neemt het brandstofverbruik af.”

Tijdschrift

Na zijn afscheid zal Torenbeek nog enige tijd actief blijven bij het tijdschrift Aircraft Design, dat hij drie jaar geleden zelf oprichtte.

Kennis vergaren en kennis overdragen staat bij de éminence grise dus nog steeds bovenaan. Hij weet dan ook niet of zijn voorkeur tijdens zijn academische carrière uitging naar onderzoek of naar doceren. ,,Ik ben gewoon ontzettend enthousiast over alles wat met mijn vak te maken heeft.”