Ignaz Semmelweis, pionier op het gebied van hygiëne, is hét grote voorbeeld van de Semmelweis-reflex, de neiging tot afwijzing van nieuwe bewijzen die indruisen tegen bestaande overtuigingen. Hij stelde dat artsen vóór bevallingen hun handen moesten wassen, waardoor de sterfte onder kraamvrouwen fors afnam, van ongeveer 18 procent naar minder dan 2 procent. Ondanks dit onmiskenbaar gunstige effect stuitten zijn bevindingen op vijandigheid en ongeloof bij zijn vakbroeders en de wetenschappelijke gemeenschap.
Het tragische einde van Semmelweis, in isolatie in een inrichting waarin hij werd mishandeld, onderstreept het gevaar dat kleeft aan het uitdagen van vastgeroeste overtuigingen. Deze historische context nodigt uit tot een kritisch onderzoek naar soortgelijke weerstand binnen de hedendaagse academische gemeenschap, vooral als het gaat om sociale veiligheid.
Als we deze weerstand van weleer afzetten tegen de huidige uitdagingen waarvoor de academische wereld staat, tekent zich een schril contrast af. In tegenstelling tot in de tijd van Semmelweis, toen de oorzaken van infecties onzichtbaar waren, kennen we tegenwoordig vaak de oorzaken en de gevolgen van problemen die betrekking hebben op sociale veiligheid. Dit roept de belangrijke vraag op: waarom heeft de academische gemeenschap deze problemen niet eerder aangepakt, voordat er van buitenaf werd ingegrepen?
Het is de missie van de TU Delft om een wezenlijke bijdrage te leveren aan de samenleving. Als wetenschappers die deze missie onderschrijven, moeten we eerst onze problemen binnenshuis aanpakken voordat we het verschil kunnen maken voor de bredere gemeenschap. Onze passiviteit kan toekomstige ingenieurs onbedoeld de boodschap meegeven dat eigenbelang voorop staat en het idee versterken dat de deelnemers aan het systeem laks of berekenend zijn, of het nut niet zien van noodzakelijke veranderingen omdat ze gewend zijn geraakt aan een gemankeerd systeem. Onze bezorgdheid over reputatie en ranglijsten maakt ons vaak blind voor cruciale hervormingen, waarbij uiterlijke schijn voorrang krijgt op daadwerkelijke vooruitgang.
Een echt succesvol systeem neemt zijn ethische missie uiterst serieus
Door onze eigen tekortkomingen niet onder ogen te zien, zaaien we twijfel over ons vermogen een effectieve bijdrage te leveren aan de samenleving en mondiale problemen. Als wij het als academici slechts als onze taak zien ons werk te verrichten zonder nieuwsgierigheid, empathie of morele overwegingen, dan hoeft het ons niet te verbazen als we in de toekomst worden vervangen door algoritmen en kunstmatige intelligentie.
De oorverdovende stilte binnen de academische gemeenschap, vaak ingegeven door angst voor repercussies van superieuren, concurrentiedruk en een cultuur van individualisme, maakt het probleem groter. Het stilzwijgen, even zorgwekkend en contraproductief als elke andere vorm van niet-professioneel gedrag, wordt door sommigen gezien als medeplichtigheid. In ons streven naar institutionele loyaliteit moeten we oppassen dat we niet ten prooi vallen aan het Stockholmsyndroom en groepsvooroordelen. Als we geen prioriteit geven aan het benoemen en oplossen van belangrijke problemen, dan verliezen de grote woorden waarmee we schermen, zoals menselijkheid, duurzaamheid en innovatie, hun betekenis.
De oplossing ligt in het tot stand brengen van een cultuur van rechtvaardigheid, integriteit, proactieve betrokkenheid en wederzijdse ondersteuning binnen academische gemeenschappen, waarbij de focus verschuift van ontkenning en verdediging naar het gezamenlijk oplossen van problemen en innovatie bij het ontdekken van tekortkomingen of fouten. Deze aanpak gaat verder dan een verschuiving in erkennen en waarderen, maar hecht ook waarde aan bijdragen aan de voortdurende zoektocht naar verbetering en aan ethisch handelen, boven alleen academische prestaties. Door te zorgen voor een ondersteunende en transparante gemeenschap en nieuwe, getalenteerde mensen aan te trekken, die naast hun academische prestaties deze waarden onderschrijven, kan de academische wereld werk maken van de integratie van nieuwe ideeën en terugkeren naar haar fundamentele missie.
In zo’n omgeving worden mensen die durven te innoveren en negatieve praktijken aan de kaak stellen verdedigd, niet tot slachtoffer gemaakt. Een echt succesvol systeem neemt zijn ethische missie uiterst serieus en stimuleert alle deelnemers om actief stappen vooruit te zetten. En het vraagt leidinggevenden zich te richten op het maken van beleid dat problemen voorkomt en niet pas problemen aanpakt als om hulp wordt gevraagd.
Als wetenschappers die waarde hechten aan altruïsme en wijsheid zijn we het aan onszelf verplicht om onze terughoudendheid te overwinnen en de noodzakelijke hervormingen door te voeren die een eind kunnen maken aan de onmiskenbare, wijdverspreide uitdagingen waar onze gemeenschap voor staat. Misschien kunnen we onze pioniers, die bereid bleken om onbaatzuchtig naar vooruitgang te streven, niet evenaren, maar laten we dan in ieder geval niet passief blijven. Laten we het stilzwijgen doorbreken en de proactieve ondersteuning bieden die nodig is. Zo doen we recht aan de nalatenschap van onze pioniers – niet alleen als historici en filosofen, maar als actieve deelnemers aan het vormgeven van een rechtvaardige en empathische toekomst.
Naar het Nederlands vertaald door AVB Vertalingen.
Comments are closed.