Onderwijs

De ingenieur als handelingsontwerper

Ingenieurs ontwerpen niet alleen technische objecten, maar ook de handelingen van de gebruiker. Deze visie werken acht filosofen van de TU Delft uit in het boek ‘Handelingsontwerpers’.

/strong>

Een wijsgerige waarschuwing op de achterflap van ‘Handelingsontwerpers’: ,,Dit boek is geen lijst met praktische wenken voor ontwerpers; het is een bundel die de lezer in een toegankelijke stijl een alternatief perspectief op ingenieurswerk biedt.” Eerder voer voor ontwerpmethodologen en theoretici dan voor praktisch ingestelde ingenieurs dus.

De acht auteurs van ‘Handelingsontwerpers’ stellen dat ingenieurs naast producten ook handelingen van de gebruiker ontwerpen. Ingenieurs beïnvloeden die handelingen met vormgeving, handleidingen en trainingen.

Op de grillen van de gebruiker heeft de ontwerper lang niet altijd grip. ,,Neem ons boek”, stelt redacteur/auteur Pieter Vermaas, postdoc onderzoeker in de techniekfilosofie. ,,Wij willen graag dat ingenieurs en andere belangstellenden het lezen, maar het kan ook gebruikt worden om onder een poot van een wankel tafeltje te schuiven.”

En zo zijn er meer voorbeelden. De schroevendraaier als verfblikopener, het vliegtuig als wolkenkrabbersloper. De acht TU-filosofen onderbouwen hun betoog met onder andere de geschiedenis van de eerste wasmachine en een black box decompositie van de nagelschaar. Ook de ethische vraag ‘is een ingenieur medeverantwoordelijk voor de handelingen die gebruikers met zijn product uitvoeren’ passeert de revue.

De ingenieur als handelingsontwerper, is dit nu een wezenlijk nieuwe visie? Ergonomie is tenslotte een eeuwenoud vakgebied, en industriële pioniers als Frederick Taylor en Henri Ford ontleedden de bewegingen van fabrieksarbeiders al tot op de millimeter om de efficiëntste handeling aan de lopende band voor te schrijven.

,,Het idee bestaat al langer”, zegt Vermaas. ,,Maar in dit boek ontwikkelen we het systematisch tot een visie waarin ingenieurs handelingsontwerpers zijn. Verfontwerpers worden bijvoorbeeld toch vooral gezien als scheikundigen die zich richten op zaken als kleur, slijtage, kosten en milieueigenschappen. Maar de ontwerper van Hammerite-verf, waarmee direct over roestige oppervlakken kan worden geverfd, heeft tegelijkertijd de handeling ‘borstelen met de staalborstel’ overbodig gemaakt.”

‘Handelingsontwerpers % een wijsgerige visie op ingenieurswerk’ is verkrijgbaar in de boekhandel.

Ingenieurs ontwerpen niet alleen technische objecten, maar ook de handelingen van de gebruiker. Deze visie werken acht filosofen van de TU Delft uit in het boek ‘Handelingsontwerpers’.

Een wijsgerige waarschuwing op de achterflap van ‘Handelingsontwerpers’: ,,Dit boek is geen lijst met praktische wenken voor ontwerpers; het is een bundel die de lezer in een toegankelijke stijl een alternatief perspectief op ingenieurswerk biedt.” Eerder voer voor ontwerpmethodologen en theoretici dan voor praktisch ingestelde ingenieurs dus.

De acht auteurs van ‘Handelingsontwerpers’ stellen dat ingenieurs naast producten ook handelingen van de gebruiker ontwerpen. Ingenieurs beïnvloeden die handelingen met vormgeving, handleidingen en trainingen.

Op de grillen van de gebruiker heeft de ontwerper lang niet altijd grip. ,,Neem ons boek”, stelt redacteur/auteur Pieter Vermaas, postdoc onderzoeker in de techniekfilosofie. ,,Wij willen graag dat ingenieurs en andere belangstellenden het lezen, maar het kan ook gebruikt worden om onder een poot van een wankel tafeltje te schuiven.”

En zo zijn er meer voorbeelden. De schroevendraaier als verfblikopener, het vliegtuig als wolkenkrabbersloper. De acht TU-filosofen onderbouwen hun betoog met onder andere de geschiedenis van de eerste wasmachine en een black box decompositie van de nagelschaar. Ook de ethische vraag ‘is een ingenieur medeverantwoordelijk voor de handelingen die gebruikers met zijn product uitvoeren’ passeert de revue.

De ingenieur als handelingsontwerper, is dit nu een wezenlijk nieuwe visie? Ergonomie is tenslotte een eeuwenoud vakgebied, en industriële pioniers als Frederick Taylor en Henri Ford ontleedden de bewegingen van fabrieksarbeiders al tot op de millimeter om de efficiëntste handeling aan de lopende band voor te schrijven.

,,Het idee bestaat al langer”, zegt Vermaas. ,,Maar in dit boek ontwikkelen we het systematisch tot een visie waarin ingenieurs handelingsontwerpers zijn. Verfontwerpers worden bijvoorbeeld toch vooral gezien als scheikundigen die zich richten op zaken als kleur, slijtage, kosten en milieueigenschappen. Maar de ontwerper van Hammerite-verf, waarmee direct over roestige oppervlakken kan worden geverfd, heeft tegelijkertijd de handeling ‘borstelen met de staalborstel’ overbodig gemaakt.”

‘Handelingsontwerpers % een wijsgerige visie op ingenieurswerk’ is verkrijgbaar in de boekhandel.

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.