‘De’ westerse cultuur bestaat niet. Al lijken Amerikaanse, Japanse en Europese auto’s als drie druppels water op elkaar, de achterliggende maatschappelijke en technologische systemen vormen werelden van verschil.
Delen
Zo – kort samengevat – concludeert prof.dr.ir. Harry Lintsen, techniekhistoricus aan de faculteit Wijsbegeerte en Technische Maatschappijwetenschappen, na een jaar sabbatical in de Verenigde Staten. Hij is net terug uit Philadelphia.
,,In de geschiedenis van de techniek hebben we lang gezocht naar de samenhangen in de ontwikkeling van de mensheid. Zo zijn we ook gekomen tot een beeld van dé moderne westerse geïndustrialiseerde maatschappij. We scheerden allerlei landen over één kam; Zweden, Amerika, Japan, noem maar op. Maar die landen zijn niet hetzelfde. Al hebben ze een zelfde basis in wetenschap en techniek, daarachter liggen enorm grote verschillen. En die vind ik erg interessant. Dat besef is sterk aangescherpt door mijn jaar in Philadelphia.”
Lintsen was een jaar te gast bij ‘Penn’ ofwel de University of Pennsylvania, een prestigieuze particuliere instelling waar vorig jaar van de veertienduizend aanmeldingen er slechts minder dan vijfduizend werden toegelaten. Penn behoort tot de ‘Ivy-league’, al staat de universiteit ergens onderaan het exclusieve lijstje van topinstellingen waartoe ook MIT en Harvard behoren. Er is ook een staatsuniversiteit van Pennsylvania, maar die is van een andere orde.
Escort service
,,Wij wilden per se in down town Philadelphia wonen, dichtbij de universiteit. Mijn vrouw en ik vonden het leven en de problemen in de metropool veel interessanter dan dat in de suburbs. Maar de voortdurende waarschuwingen voor geweld en de veiligheidsmaatregelen zetten werkelijk de toon voor ons verblijf. Direct na aankomst las ik in de Philadelphia Enquirer dat op de tienbaans autoweg dwars door de stad een vrouw was doodgeschoten, omdat haar man een obsceen gebaar gemaakt had naar een automobilist die hem afsneed. Toen we tussendoor even terug waren in Nederland las ik in het Eindhovens Dagblad dat hier een vrouw op de autoweg met een zweepje een ouder echtpaar had nagezeten omdat die het gewaagd hadden met hun lichten te knipperen toen zij iets verkeerd deed. Dat geeft ongeveer de verhoudingen aan.”
,,Je bereidt je voor op zo’n sabbatical (doorbetaalde studieperiode, red.) en al je zintuigen staan op scherp. Je komt in een heel andere cultuur. Iedereen bindt je op het hart: pas op, kijk mensen niet in de ogen, loop ’s avonds niet over straat! Toen we een keer een brief gingen posten, zo begin van de avond, en we dus stilstonden bij een brievenbus, raakte een man achter ons in paniek, verwachtte overvallen te worden en liep vervolgens met een boog om ons heen.”
,,Tijdens ons verblijf hoorden we ook het nieuws dat een student, na ergens met een vriend gegeten te hebben, ’s avondsbesloot naar huis te lopen. Hij maakte geen gebruik van de speciale escort-service – dat is daar dus letterlijk een service die in busjes studenten ’s avonds naar huis brengt. Het was een prachtige zomeravond en al lopend kwam hij een groepje negers tegen, zo tussen de vijftien en achttien jaar. Ze eisten geld van hem, maar hij had maar vijf dollar. Ze sloegen hem in elkaar, liepen weg, en vervolgens riep de jongste ‘let’s bang him’ en schoten ze hem door zijn hoofd.”
,,Wijzelf hebben nooit iets meegemaakt. We hebben veel gedaan ’s avonds, theaters bezocht, met de metro gereist … En als je de zaak nou analyseert met de cijfers bij de hand, dan blijkt dat in de afgelopen vijf jaar het aantal dodelijke slachtoffers is gedaald. Echter, onder de zwarte bevolking is het juist exponentieel toegenomen. Met name in de groep van vijftien tot dertig jaar neemt dood door geweld enorm toe. Zwart doodt zwart. In de getto’s heersen drugs en armoede. Blanken tonen veel meer preventief gedrag, sluiten zich op in bastions, in hun auto’s, in hun suburbs; echt een heel andere wereld. Volgens de getallen is het voor blanken net zo veilig als hier in Nederland. Amerikanen zijn paranoïde, de angst is voortdurend aanwezig en het werkt als een soort gif op je in. Je kunt niet vrij om je heen kijken.”
Delft-Zuid
,,Die armoede, daar wèn je níét aan. Ook niet na een jaar. We woonden in de 34ste straat, hoek Baringstreet en we reden een keer, nadat het voor eerst mooi weer was na alle sneuwstormen, de Lancaster Avenue in. Dat was ongelooflijk. Een aaneenschakeling van krotten, troep, autokarkassen, smerigheid en afval. Ik ben van na de Tweede Wereldoorlog maar het was net alsof die net was uitgebroken. Een vriend van me die op bezoek kwam en waarmee ik diezelfde rit maakte, zei: ‘Amerika heeft de Derde Wereld binnengehaald’. Het blijkt ook dat de kindersterfte in de getto’s net zo hoog is als in Calcutta, India. En dat was bij ons om de hoek. Het wisselde per blok: ons blok was goed, en je stak de straat over en je stond in het getto.”
,,Of dat nog iets met techniekgeschiedenis te maken heeft? Zeker wel! Een samenleving wordt gemaakt door mensen en uit hun cultuur en uit hun erfgoed komen hun technische middelen voort. Techniek is mensenwerk en een maatschappij is mensenwerk. Laten we de auto nemen – altijd een goed voorbeeld. Op het eerste gezicht denk je: een Amerikaanse auto en een Europese verschillen niet veel van elkaar. Ze zijn al lang niet zo groot meer als voor de oliecrisis.”
,,Maar kijk nou eens naar het autosysteem. Er wordt daar niet gelopen. Alles gaat per auto. De wegen zijn perfect, de bermen keurig netjes onderhouden door de Baptistengemeente, of de plaatselijke Rotary of door vrijwilligers van een jongerenclub. Want het is een verlengde van de huiskamer. Dan rij je naar een drive in-bank, of naar een motel. Steden zijn als een schaakbord van blokken en parallel lopende autowegen. Ze hebben geen centrum waar mensen samenkomen of waar je kunt wandelen. Dat kan alleen in de shopping mall die ergens buiten de stad is gelegen dichtbij een verkeersknooppunt.”
,,En neem dan het openbaar vervoer. Dat is erg belabberd. Het oude station van Philadelphia is nog wel mooi maar dat vanBaltimore, bijvoorbeeld, daar is Delft-Zuid nog heilig bij. De treinen zijn aftands.”
Comparatief
,,Dat klinkt natuurlijk allemaal erg negatief. En je zou kunnen concluderen dat wij het in Nederland toch maar goed voor elkaar hebben. Maar zo zwart wit is het niet. Amerika is zó divers! Ook door de immigranten uit Latijns-Amerika. Echt een heel andere cultuur. Wij vonden het fascinerend. En wat beslist heel bijzonder en fraai is, is de natuur, de diversiteit aan landschappen als je van oost naar west gaat. Ze beschermen de natuurparken heel goed en de schreeuwerigheid en het massatoerisme sluiten ze buiten. En ja, de Grand Canyon, dat is geweldig imponerend. Dat onderga je met een zelfde intensiteit als de confrontatie met de getto’s.”
,,En wat ik ook heel positief vond was de rust en ruimte die je krijgt als onderzoeker. Ik had mijn colloquia en colleges, maar verder àlle tijd voor onderzoek. Ik heb ze daar zelden zien vergaderen. Het intellectuele klimaat is heel levendig. De graduates en phd’s organiseren aan de lopende band colloquia en seminars. Er bleken ook twee Noorse studenten op de universiteit rond te lopen, dus prompt organiseerden ze weer bijeenkomsten over Europese en Amerikaanse techniekgeschiedenis.”
,,Die comparatieve aanpak, daar verwacht ik veel van. Techniekgeschiedenis is lang een kwestie geweest van kijken naar de landen die in de frontlinie van de industriële ontwikkeling stonden. Eerst de Engelse industriële revolutie, dan Duitsland, Amerika, Japan, etcetera. Maar nu gaat het om de vergelijking. Hoe geeft elk land zij eigen invulling aan techniek en maatschappij? Daar ga ik beslist mee verder in mijn colleges die ik nu weer ga geven.” (B.B.)
‘De’ westerse cultuur bestaat niet. Al lijken Amerikaanse, Japanse en Europese auto’s als drie druppels water op elkaar, de achterliggende maatschappelijke en technologische systemen vormen werelden van verschil. Zo – kort samengevat – concludeert prof.dr.ir. Harry Lintsen, techniekhistoricus aan de faculteit Wijsbegeerte en Technische Maatschappijwetenschappen, na een jaar sabbatical in de Verenigde Staten. Hij is net terug uit Philadelphia.
,,In de geschiedenis van de techniek hebben we lang gezocht naar de samenhangen in de ontwikkeling van de mensheid. Zo zijn we ook gekomen tot een beeld van dé moderne westerse geïndustrialiseerde maatschappij. We scheerden allerlei landen over één kam; Zweden, Amerika, Japan, noem maar op. Maar die landen zijn niet hetzelfde. Al hebben ze een zelfde basis in wetenschap en techniek, daarachter liggen enorm grote verschillen. En die vind ik erg interessant. Dat besef is sterk aangescherpt door mijn jaar in Philadelphia.”
Lintsen was een jaar te gast bij ‘Penn’ ofwel de University of Pennsylvania, een prestigieuze particuliere instelling waar vorig jaar van de veertienduizend aanmeldingen er slechts minder dan vijfduizend werden toegelaten. Penn behoort tot de ‘Ivy-league’, al staat de universiteit ergens onderaan het exclusieve lijstje van topinstellingen waartoe ook MIT en Harvard behoren. Er is ook een staatsuniversiteit van Pennsylvania, maar die is van een andere orde.
Escort service
,,Wij wilden per se in down town Philadelphia wonen, dichtbij de universiteit. Mijn vrouw en ik vonden het leven en de problemen in de metropool veel interessanter dan dat in de suburbs. Maar de voortdurende waarschuwingen voor geweld en de veiligheidsmaatregelen zetten werkelijk de toon voor ons verblijf. Direct na aankomst las ik in de Philadelphia Enquirer dat op de tienbaans autoweg dwars door de stad een vrouw was doodgeschoten, omdat haar man een obsceen gebaar gemaakt had naar een automobilist die hem afsneed. Toen we tussendoor even terug waren in Nederland las ik in het Eindhovens Dagblad dat hier een vrouw op de autoweg met een zweepje een ouder echtpaar had nagezeten omdat die het gewaagd hadden met hun lichten te knipperen toen zij iets verkeerd deed. Dat geeft ongeveer de verhoudingen aan.”
,,Je bereidt je voor op zo’n sabbatical (doorbetaalde studieperiode, red.) en al je zintuigen staan op scherp. Je komt in een heel andere cultuur. Iedereen bindt je op het hart: pas op, kijk mensen niet in de ogen, loop ’s avonds niet over straat! Toen we een keer een brief gingen posten, zo begin van de avond, en we dus stilstonden bij een brievenbus, raakte een man achter ons in paniek, verwachtte overvallen te worden en liep vervolgens met een boog om ons heen.”
,,Tijdens ons verblijf hoorden we ook het nieuws dat een student, na ergens met een vriend gegeten te hebben, ’s avondsbesloot naar huis te lopen. Hij maakte geen gebruik van de speciale escort-service – dat is daar dus letterlijk een service die in busjes studenten ’s avonds naar huis brengt. Het was een prachtige zomeravond en al lopend kwam hij een groepje negers tegen, zo tussen de vijftien en achttien jaar. Ze eisten geld van hem, maar hij had maar vijf dollar. Ze sloegen hem in elkaar, liepen weg, en vervolgens riep de jongste ‘let’s bang him’ en schoten ze hem door zijn hoofd.”
,,Wijzelf hebben nooit iets meegemaakt. We hebben veel gedaan ’s avonds, theaters bezocht, met de metro gereist … En als je de zaak nou analyseert met de cijfers bij de hand, dan blijkt dat in de afgelopen vijf jaar het aantal dodelijke slachtoffers is gedaald. Echter, onder de zwarte bevolking is het juist exponentieel toegenomen. Met name in de groep van vijftien tot dertig jaar neemt dood door geweld enorm toe. Zwart doodt zwart. In de getto’s heersen drugs en armoede. Blanken tonen veel meer preventief gedrag, sluiten zich op in bastions, in hun auto’s, in hun suburbs; echt een heel andere wereld. Volgens de getallen is het voor blanken net zo veilig als hier in Nederland. Amerikanen zijn paranoïde, de angst is voortdurend aanwezig en het werkt als een soort gif op je in. Je kunt niet vrij om je heen kijken.”
Delft-Zuid
,,Die armoede, daar wèn je níét aan. Ook niet na een jaar. We woonden in de 34ste straat, hoek Baringstreet en we reden een keer, nadat het voor eerst mooi weer was na alle sneuwstormen, de Lancaster Avenue in. Dat was ongelooflijk. Een aaneenschakeling van krotten, troep, autokarkassen, smerigheid en afval. Ik ben van na de Tweede Wereldoorlog maar het was net alsof die net was uitgebroken. Een vriend van me die op bezoek kwam en waarmee ik diezelfde rit maakte, zei: ‘Amerika heeft de Derde Wereld binnengehaald’. Het blijkt ook dat de kindersterfte in de getto’s net zo hoog is als in Calcutta, India. En dat was bij ons om de hoek. Het wisselde per blok: ons blok was goed, en je stak de straat over en je stond in het getto.”
,,Of dat nog iets met techniekgeschiedenis te maken heeft? Zeker wel! Een samenleving wordt gemaakt door mensen en uit hun cultuur en uit hun erfgoed komen hun technische middelen voort. Techniek is mensenwerk en een maatschappij is mensenwerk. Laten we de auto nemen – altijd een goed voorbeeld. Op het eerste gezicht denk je: een Amerikaanse auto en een Europese verschillen niet veel van elkaar. Ze zijn al lang niet zo groot meer als voor de oliecrisis.”
,,Maar kijk nou eens naar het autosysteem. Er wordt daar niet gelopen. Alles gaat per auto. De wegen zijn perfect, de bermen keurig netjes onderhouden door de Baptistengemeente, of de plaatselijke Rotary of door vrijwilligers van een jongerenclub. Want het is een verlengde van de huiskamer. Dan rij je naar een drive in-bank, of naar een motel. Steden zijn als een schaakbord van blokken en parallel lopende autowegen. Ze hebben geen centrum waar mensen samenkomen of waar je kunt wandelen. Dat kan alleen in de shopping mall die ergens buiten de stad is gelegen dichtbij een verkeersknooppunt.”
,,En neem dan het openbaar vervoer. Dat is erg belabberd. Het oude station van Philadelphia is nog wel mooi maar dat vanBaltimore, bijvoorbeeld, daar is Delft-Zuid nog heilig bij. De treinen zijn aftands.”
Comparatief
,,Dat klinkt natuurlijk allemaal erg negatief. En je zou kunnen concluderen dat wij het in Nederland toch maar goed voor elkaar hebben. Maar zo zwart wit is het niet. Amerika is zó divers! Ook door de immigranten uit Latijns-Amerika. Echt een heel andere cultuur. Wij vonden het fascinerend. En wat beslist heel bijzonder en fraai is, is de natuur, de diversiteit aan landschappen als je van oost naar west gaat. Ze beschermen de natuurparken heel goed en de schreeuwerigheid en het massatoerisme sluiten ze buiten. En ja, de Grand Canyon, dat is geweldig imponerend. Dat onderga je met een zelfde intensiteit als de confrontatie met de getto’s.”
,,En wat ik ook heel positief vond was de rust en ruimte die je krijgt als onderzoeker. Ik had mijn colloquia en colleges, maar verder àlle tijd voor onderzoek. Ik heb ze daar zelden zien vergaderen. Het intellectuele klimaat is heel levendig. De graduates en phd’s organiseren aan de lopende band colloquia en seminars. Er bleken ook twee Noorse studenten op de universiteit rond te lopen, dus prompt organiseerden ze weer bijeenkomsten over Europese en Amerikaanse techniekgeschiedenis.”
,,Die comparatieve aanpak, daar verwacht ik veel van. Techniekgeschiedenis is lang een kwestie geweest van kijken naar de landen die in de frontlinie van de industriële ontwikkeling stonden. Eerst de Engelse industriële revolutie, dan Duitsland, Amerika, Japan, etcetera. Maar nu gaat het om de vergelijking. Hoe geeft elk land zij eigen invulling aan techniek en maatschappij? Daar ga ik beslist mee verder in mijn colleges die ik nu weer ga geven.” (B.B.)
Comments are closed.