[Column] Verdraaid

Om die stelling te ontkrachten en daarmee een contradictie te creëren, liet ik een van mijn paranimfen alle referenties in mijn proefschrift verifiëren bij de bron. Boeken en tijdschriften waren nog niet online beschikbaar dus die arme Frank moest ieder artikel in de bibliotheek naslaan in dikke folianten van ingebonden tijdschriften, en alles zorgvuldig controleren: de spelling van de auteursnamen, de titel en de bladzijnummers. Er kwamen behoorlijk wat fouten aan het licht, want ik had de meeste referenties overgenomen uit artikelen van andere auteurs die dat op hun beurt ook hadden gedaan. Sommige fouten propageerden op die manier al decennialang. De referenties in mijn proefschrift markeerden een schone lei.

Zelfs in situaties waarin er slechts twee mogelijkheden zijn, liggen fouten op de loer. The Daily Show with Jon Stewart is een van mijn favoriete programma’s. Sinds 1999 becommentarieert Jon Stewart vier dagen per week het nieuws op kritische en vooral humoristisch wijze. In de oorspronkelijke leader van zijn show is een draaiende aardbol te zien. Van bovenaf (Noordpool) bekeken, draait de Aarde tegen de wijzers van de klok in, zoals het hoort. In 2007 krijgt de show een opfrisbeurt: het decor wordt vernieuwd en er is een andere leader. Opnieuw is een draaiende aarde te zien, maar nu draait de Aarde de verkeerde kant op! Dat is natuurlijk vreemd, aangezien het oorspronkelijk wel goed was.

Hier had klakkeloos kopiëren juist goed uitgepakt. Maar het was blijkbaar niemand opgevallen, want die aardbol draaide jarenlang de verkeerde kant op totdat op 27 februari 2012 Neil deGrasse Tyson te gast is. Neil is directeur van het Hayden Planetarium in New York en met afstand de populairste astronoom in de Verenigde Staten. Nadat hij met Jon Stewart over zijn nieuwe boek heeft gesproken, zegt hij tot slot: “In the beginning of your program the Earth is spinning the wrong way.” Jon’s reactie was kort maar krachtig: “sonovabitch!” We zijn nu ruim drie jaar verder, en de Aarde draait nog steeds de verkeerde kant op in The Daily Show. Is het te kostbaar om die gênante fout te herstellen?

Ook het populaire Vara-programma De Wereld Draait Door heeft een draaiende aardbol in het openings-fragment, en ook die draait de verkeerde kant op. Het zal niet zijn gekopieerd van The Daily Show want toen DWDD begon had The Daily Show nog de oude leader met de correcte rotatie van de Aarde. Maar wie schetst mijn verbazing toen ik onlangs het nieuwe promotiefilmpje ‘In pursuit of breakthroughs’ van mijn eigen faculteit (TBM) zag. Dat filmpje duurt krap twee minuten en begint met de woorden: ‘Today’s world is facing grand challenges in the fields of energie, sustainability, mobility and security’. Deze boodschap wordt geïllustreerd door een wereldbol. Een draaiende wereldbol. Een in de verkeerde richting draaiende wereldbol. Ik hoop dat het snel wordt gecorrigeerd want het plaatsvervangend schaamrood staat mij op de kaken.

Dap Hartmann is astronoom. Hij werkt als onderzoeker bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management.