TU-alumnus Boris Schellekens heeft een klacht ingediend bij de commissie wetenschappelijke integriteit van de TU Delft tegen de decaan van zijn voormalige faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek (LR). Hij hoopt dat de TU zich terugtrekt uit het manifest Toekomstbestendige Luchtvaart.
(Foto: Thijs van Reeuwijk)
Schellekens beroept zich op artikel 1.1, lid 3 van de Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit. In die bepaling staat: ‘Op populairwetenschappelijke uitingen, onderwijsmateriaal en adviezen van onderzoekers zijn de principes en normen van deze code van toepassing voor zover dat in redelijkheid kan worden verlangd.’ Volgens hem valt het manifest Toekomstbestendige Luchtvaart onder ‘adviezen van wetenschappers’ en is de ondertekening ervan in strijd met de drie leidende principes in de gedragscode, te weten ‘eerlijkheid’, ‘transparantie’ en ‘onafhankelijkheid’.
Invloed uitoefenen
Schellekens startte half maart al een petitie, nadat hij erachter was gekomen dat het logo van de TU Delft onder het manifest Toekomstbestendige Luchtvaart staat. Met dat stuk wil de luchtvaartlobby een nieuw regeerakkoord beïnvloeden. LR-decaan Henri Werij is degene die het manifest namens de TU heeft getekend. Hij is overigens niet de enige die dat vanuit een universiteit heeft gedaan. Ook de logo’s van de TU Eindhoven en de Universiteit Twente staan onder het manifest.
Kamercommissie en lobby-evenement
Op woensdagmiddag 3 april is in Den Haag de technische briefing Verduurzaming Luchtvaart voor leden van de Kamercommissie Infrastructuur en Waterstaat. De bijbehorende factsheet is mede geschreven door Joris Melkert, universitair hoofddocent van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek.
Het stuk somt een aantal hoofdboodschappen op. Zo is de groei van de wereldwijde luchtvaart niet te combineren met de Parijse klimaatdoelen, neemt de ervaren geluidshinder door vliegverkeer toe en vormt ultrafijnstof een potentieel probleem voor de volksgezondheid, staat er.
Aansluitend aan de zitting van de Kamercommissie organiseert de luchtvaartindustrie ook in Den Haag een besloten lobby-evenement over hetzelfde onderwerp, meldt Follow the Money. Hier zijn alleen genodigden, zoals alle leden van de Tweede Kamer, welkom en wordt de pers buiten gehouden.
Werij heeft geen behoefte om op Schellekens’ nieuwe stap te reageren, mailt hij. Beiden hebben al meerdere malen contact gehad. In Delta legde Werij uit dat het manifest geen wetenschappelijke publicatie is, maar een plan met betere en mindere kanten dat hij heeft ondertekend om invloed te kunnen uitoefenen. “Als faculteit willen wij de luchtvaart beter en duurzamer maken, maar dat krijgen we niet alleen voor elkaar. Marc Harbers heeft me als minister zeer aangenaam verrast. Maar ik vrees dat een nieuw kabinet met partijen die het klimaat onzin vinden, er anders tegenaan zal kijken. Dan is het goed dat we met dit manifest invloed hebben op de regeringsovereenkomst.”
In het licht van een eerder interview van Werij in Delta waren dat opvallende uitspraken. In 2022 toonde hij zich nog ‘verbolgen’ over wat hij zag als misleiding van de luchtvaartlobby toen die stelde dat elektrisch vliegen over grote afstanden gewoon kon. Al zei hij er ook toen achteraan het als zijn morele plicht te zien om samen te werken met de luchtvaartindustrie ‘om onze kennis naar de maatschappij c.q. de industrie te brengen en daarmee de wereld te verbeteren’.
Zware beschuldiging
Het is de vraag of het manifest Toekomstbestendige Luchtvaart dat doet. Zo pleit het tegen een nachtsluiting van Schiphol, terwijl die al op tafel ligt in politiek Den Haag. Ook bepleit het manifest beleid dat al bestaat, zoals het bijmengen met 14 procent ‘sustainable aviation fuels’ in 2030. Ook wil de lobby de CO2-uitstoot wel terugdringen, maar met een lager percentage dan nodig is om de Parijse klimaatdoelen te halen.
Als de commissie wetenschappelijk integriteit (CWI) Schellekens’ klacht inhoudelijk in behandeling neemt, dan heeft deze tot tien weken na het indienen de tijd om tot een advies aan het college van bestuur te komen.
Schellekens realiseert zich dat hij met zijn klacht een zware beschuldiging uit, vertelt hij. “Ik ben niet lichtvaardig tot dat besluit gekomen en wil benadrukken dat dit niet een klacht is over het onderzoek dat Henri Werij (met zijn collega’s) doet op het gebied van verduurzaming van de luchtvaart. Dit onderzoek is nodig. Deze beschuldiging betreft alleen het makkelijk meegaan in een advies dat de TU Delft gebruikt om er legitimiteit aan te geven.”
Dubieuze zaken
De petitie van Schellekens is inmiddels 500 keer ondertekend en ligt op het bureau van het college van bestuur. Dat laat via een woordvoerder weten geen reactie te zullen geven, omdat Henri Werij dat al heeft gedaan. “Dat zou voldoende moeten zijn.”
Hoogleraar Andy van den Dobbelsteen, duurzaamheidscoördinator van de TU Delft, komt tot een andere conclusie, meldt het Hoger Onderwijs Persbureau. Hij zocht uit hoe het logo van TU Delft onder het manifest terechtkwam. Met het streven naar innovatie voor schonere luchtvaart is niets mis, zegt hij, maar er staan ook ‘meer dubieuze zaken in waar nu voor gelobbyd wordt bij de overheid’.
Actie aan Universiteit Twente tegen ‘greenwashing KLM-plannen’
Met scheidsrechterfluitjes (en oordoppen) stonden vijf wetenschappers van de Universiteit Twente (UT) op 2 april voor het raam van hun college van bestuur. “Stop de KLM-lobby”, was de boodschap aan hun bestuurders. Ook zij protesteren tegen de steun van hun universiteit voor het tienpunten-lobbyplan van de luchtvaartindustrie.
Guus Dix, één van de vijf actievoerders, onderzoekt op de UT hoe de fossiele industrie het publieke debat beïnvloedt en voert met Scientist Rebellion actie voor strenger klimaatbeleid. “Door het manifest te ondertekenen bagatelliseren de technische universiteiten het wetenschappelijke bewijs over de noodzakelijke krimp van de luchtvaart”, zegt hij. Hij wil dat de universiteit zich in plaats daarvan “publiekelijk uitspreekt tegen de KLM-lobby”.
Geen oordeel
Op 2 april liet het college van bestuur (cvb) van de UT weten vooral punt negen van het manifest te steunen. Dat gaat over ‘innovatieve luchtvaart’. Het cvb zegt ‘geen oordeel’ te hebben over de ‘details’ van de andere punten in het manifest. Ook zegt de universiteit dat het aantal vliegbewegingen wel degelijk omlaag moet, maar daarbij denkt de universiteit niet aan nachtsluitingen, zoals Schiphol, maar aan het verminderen van de vraag naar vliegreizen.
Guus Dix noemt die reactie politiek naïef: “Het gaat er niet om dat je zelf maar één van de tien punten onderschrijft. Het gaat erom dat KLM met je academische reputatie aan de haal gaat om snelle klimaatactie te vertragen of te blokkeren.” (HOP/Olmo Linthorst)
Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?
s.m.bonger@tudelft.nl
Comments are closed.