Alles weten

Onlangs viel weer de uitnodiging voor Meet the Professor in mijn mailbox. In dit programma geven hoogleraren en UHD’s een les over hun vak in de bovenbouw van een Delftse basisschool. Het idee is om leerlingen al op jonge leeftijd te enthousiasmeren voor de wetenschap. Van te voren geef je enkele trefwoorden op, zodat de kinderen alvast aan de slag kunnen, en je wordt uitgenodigd iets over je hobby’s te vertellen. Want ook een prof heeft hobby’s.

Ik heb inmiddels twee keer meegedaan. Niet in toga maar in mijn alledaagse kleren – ik wil geen onnodige afstand creëren. De eerste les ging over het getal π. Ik heb eerst maar eens gevraagd wie wel eens van de TU Delft had gehoord (een enkeling) en wie wist wat een professor daar de hele dag doet (inderdaad, heel diep nadenken). Veel kinderen bleken het getal π al te kennen, en één kind kon zelfs een tiental decimalen uit het hoofd opzeggen. Vervolgens heb ik uitgelegd waarom dit getal zo handig is: de Grieken wisten in 200 voor Christus al hoe je er de omtrek van de aarde mee kunt uitrekenen! Nadat ik had uitgelegd hoe je dat doet gebeurde er iets interessants. Geconfronteerd met zo’n groot getal (40 duizend kilometer) vroeg een van kinderen of je ook kunt uitrekenen hoe groot het heelal is. Een geweldige vraag, en ik heb mijn best gedaan een zo goed mogelijk antwoord te geven. Met mijn les over π was het toen gedaan, want de kinderen hielden niet meer op met vragen. Het ging alle kanten op. Na afloop heb ik gevraagd wie ook professor wilde worden. Nou, dat wilden ze allemaal, want een professor is iemand die alles weet.

Of ik ook iets ging zingen

De tweede keer, op een andere basisschool, ging het over oneindigheid. Ik was nog maar net begonnen toen twee meisjes op de voorste rij de vinger opstaken. Of ik ook iets ging zingen, ik had immers ‘opera zingen’ als hobby opgegeven. Ik vroeg hen of ze van opera hielden. Ze knikten zo heftig dat ik beloofde dat na de les te doen,  op voorwaarde dat iedereen goed zou opletten tijdens de les. Oneindig is iets wonderbaarlijks. Zo is er in Hilberts hotel, dat oneindig veel kamers heeft, altijd plaats voor een nieuwe gast. Als het hotel vol is vraag je iedereen een kamernummer op te schuiven; zo komt kamer 1 vrij voor de nieuwe gast. Als iedereen van kamer N naar kamer 2N opschuift komen er zelfs oneindig veel kamers vrij. Toen ik na afloop van de les nog even met de leerkracht stond na te praten kwamen de twee meisjes naar mij toe. Ik zou toch ook iets zingen? Het werd de aria van Leporello, met een youtube-karaoke als begeleiding.

Het enthousiasme en de onbevangen nieuwsgierigheid van de kinderen is prachtig om te zien en verdient een goede voedingsbodem. De kwaliteit van het onderwijs staat echter steeds meer onder druk: afnemende basisvaardigheden, een stijgend lerarentekort, en nu ook nog forse bezuinigingen op het hoger onderwijs. Op de dag dat deze column verschijnt, staakt de TU Delft. En ik ga extra mijn best doen ook dit jaar weer een mooie les te geven aan onze jonge wetenschappers.