Nieuwe vereniging wil opkomen voor Joodse studenten

Nee, hij heeft de film Screams before Silence niet van tevoren gezien, zegt Jacob (een pseudoniem, zijn echte naam is bekend bij de redactie), de voorzitter van de nieuw opgerichte JSAD (Jewish Student Association Delft). Wetende dat zijn goede vriend nog vastgehouden wordt door Hamas, komt het te dichtbij, zegt hij. Het vooraf kijken, om te weten wat ze de bezoekers zouden voorschotelen, heeft hij overgelaten aan een bestuursgenoot.

Het is donderdagavond en in collegezaal C in de Aula doen zo’n veertig mensen zich te goed aan de klaargezette broodjes met falafel en gegrilde groenten. Het is de eerste openbare activiteit van de JSAD nadat de vereniging aan het begin van dit collegejaar echt van start ging.

Zo’n Joodse vereniging is prettig omdat je een achtergrond deelt, zegt Jacob. “Je kunt elkaar begrijpen zonder veel te zeggen. Je hoeft niks uit te leggen.” Sinds Israël vorig jaar werd aangevallen door Hamas en daarop hard de tegenaanval inzette, is de behoefte aan zo’n groep gegroeid, ziet medebestuurslid Máté Oszkó, Hongaars, Joods en vierdejaarsstudent op de TU.

Tentenkamp

Het idee ontstond tijdens een etentje in mei. Toen hadden er al enkele pro-Palestijnse demonstraties plaatsgevonden op de campus, en eind mei zetten de activisten hun tenten neer op en rond de universiteitsbibliotheek. Oszkó: “We kregen toen signalen van Joodse studenten dat zij zich niet veilig meer voelden op de campus. Sommigen zeiden tegen ons dat ze maandenlang niet meer durfden te komen.”

Oszkó en Jacob spreken beiden van haattaal. Oszkó: “Als ze roepen dat zionisten niet welkom zijn, gaat dat over ons. Het voelt alsof ze ons aanvallen.” Jacob over de intifada-leuzen: “De intifida’s waren mass terror campaigns in de jaren ’90 en ’00 tegen Israelische burgers. Als ik zo’n leus hoor, hoor ik een oproep tot geweld tegen mij.” Ook de leus ‘from the river to the sea, Palestine will be free’ voelt bedreigend: “Daarmee wordt niet gepropageerd voor een tweestatenoplossing, maar voor de vernietiging van de hele staat Israël en uitroeiing van de meerderheid van de joden.”

Er was iets of iemand nodig om op te komen voor de Joodse mensen op de TU, besloten de oprichters. Oszkó: “Als bestuur willen we opkomen voor de veiligheid van onze leden en de bredere Joodse gemeenschap.”

Maatregelen

De bijeenkomsten van de nieuwe vereniging, met in ieder geval een maandelijks sjabbatdiner op vrijdagavond, kunnen niet helemaal zonder slag of stoot worden georganiseerd. De JSAD neemt voor elke activiteit maatregelen, zoals veel Joodse organisaties. De locatie blijft geheim, tenzij het een openbare bijeenkomst is, en over het exacte ledenaantal wordt gezwegen, ook tegenover Delta. Bij de publieke filmvertoning van donderdag zijn TU-veiligheidsmedewerkers aanwezig. Toch acht Jacob de voordelen van samenkomen groter dan de risico’s.

Als iedereen voorzien is van een broodje en een drankje, opent Jacob de avond met een speech waarin hij de slachtoffers van de aanslagen die Hamas op 7 oktober 2023 pleegde op Israël herdenkt. In enkele zinnen stipt hij het leed in Gaza en Libanon aan. Hij eindigt met een waarschuwing: wie de film te heftig vindt, kan terecht in de eveneens gereserveerde nabijgelegen collegezaal om daar in gesprek te gaan met speciaal uitgenodigde hulpverleners. Van dat aanbod maken de aanwezigen nauwelijks gebruik; vrijwel iedereen blijft zitten. Als het licht na de film weer aangaat, steken de bestuursleden drie kaarsen aan en staat iedereen op voor een moment stilte.

Tussen Jacobs speech en de herdenking in, kijken de aanwezigen naar Screams before Silence, een documentaire van de Amerikaanse filmmaakster Sheryl Sandberg over de vermeende verkrachtingen van Hamas tijdens het bloedbad op 7 oktober. De film laat aan de hand van getuigenissen zien dat Hamas zich die dag schuldig zou hebben gemaakt aan systematisch en grootschalig seksueel misbruik. Hoewel er aanwijzingen zijn gevonden voor zeker enkele verkrachtingen, hebben onderzoekers van de Verenigde Naties vooralsnog geen bewijs kunnen leveren voor massamisbruik.

Kritiek

Toch koos het JSAD-bestuur ervoor om de film te laten zien. Hij kent de kritiek, vertelt hij, maar die is volgens hem onterecht. “Als vrouwen zeggen dat ze verkracht zijn, geloof en respecteer ik dat. Ik denk dat de getuigenissen die de mensen in de film afleggen, genoeg zeggen over wat ze hebben meegemaakt, gehoord of hebben kunnen begrijpen van wat er gebeurde.”

Screams before Silence is een van de vele films, toneelstukken en andere bewerkingen die binnen een jaar na de fatale dag verschenen, waaronder ook #Nova en Surviving October 7th: We Will Dance. In een essay in The Guardian (in het Engels) schrijft de gezaghebbende journalist en activist Naomi Klein dat de vele producties over 7 oktober perfect passen in een ‘eenvoudige fabel van goed en kwaad, waarin Israël ongeschonden is in zijn onschuld en onvoorwaardelijk steun verdient’. Getuigenissen, zoals in Screams of Silence, zouden volgens Klein kunnen worden ingezet ‘om weg te kijken van andere, veel grote wreedheden of ze te rechtvaardigen’. “In het meest extra geval kan het rationalisatie opleveren voor genocide”, schrijft ze in The Guardian.

Films als rechtvaardiging voor Israels harde tegenreactie, daarover is Jacob kort: “Ik denk dat het een trieste waarheid is dat onschuldige mensen worden geraakt door oorlog. Maar ik denk niet dat het maken van een documentaire over zulke gruweldaden een rechtvaardiging is om oorlog te voeren tegen diegene die jou aanviel en jouw mensen ontvoerde.”

Geen bezwaar

Nadat de JSAD bij de TU Delft toestemming had gevraagd voor de activiteit is de film bekeken door een team van personen van het integrity office, integrale veiligheid, juridische zaken en communicatie, vertelt een TU-woordvoerder. Ondanks het controversiële karakter van de film, stuitte de vertoning niet op bezwaar van de TU Delft. Een bijeenkomst van pro-Palestijnse activisten werd daarentegen wel deels tegengehouden (zie kader).

Over hun conclusie zegt een woordvoerder: “De TU heeft geen inhoudelijk oordeel over de film anders dan dat deze valt onder de vrijheid van meningsuiting: het verkondigen van politieke en sociale standpunten. […] Een bijeenkomst organiseren waarbij je controversieel materiaal laat zien, past in de vrijheid van meningsuiting. Dat moet kunnen op een universiteit.”