Inspectie ziet gang naar rechter ‘met vertrouwen’ tegemoet

Op vrijdag 1 maart maakte de TU Delft het rapport van de inspectie zelf openbaar. Die laatste concludeert daarin dat de top van de universiteit de zorg voor sociale veiligheid ‘in ernstige mate’ zou verwaarlozen en dat er sprake is van wanbeheer. Dat is het zwaarst mogelijke oordeel dat de inspectie aan een universiteit kan geven, wat nog nooit eerder is voorgekomen.

Rechtszaak

De TU Delft is het daarmee oneens en is ‘voornemens’ om naar de rechter te stappen, al is dat volgens een woordvoerder nog niet definitief besloten. De universiteit wil hiermee ‘de rechtmatigheid van het onderzoek (en daarmee de conclusies) van de inspectie’ laten toetsen. Zo’n stap dient – aldus de universiteit – niet alleen het eigen belang, maar ook die ‘voor de hele sector van het academisch en hoger onderwijs, omdat deze mede richting kan geven aan gewenst beleid en de beoordeling daarvan’.

‘We gaan ervan uit dat ons onderzoek de toets van de rechter kan doorstaan’

“Het staat de TU Delft geheel vrij om dit te doen”, reageert inspectiewoordvoerder Daan Jansen desgevraagd. De inspectie ziet een gang naar de civiele rechter met vertrouwen tegemoet, zegt hij. “Als we er geen vertrouwen in hadden dat ons rapport ook juridisch voldoende onderbouwd is, dan hadden we dit niet zo opgeschreven. We gaan ervan uit dat ons onderzoek de toets van de rechter kan doorstaan.”

Intimidatie, seksisme en discriminatie

De inspectie heeft van december 2022 tot november 2023 onderzoek gedaan naar grensoverschrijdend gedrag aan de TU Delft. In het rapport dat daarvan het resultaat is, spreken de onderzoekers onder meer van intimidatie, racisme en een angstcultuur. Zo zouden medewerkers bang zijn om hun mening te geven en elkaar aan te spreken op gedrag.

De inspectie categoriseert verschillende soorten sociaal onveilig gedrag dat voorkwam in de 148 meldingen die ze kreeg. Aan sommige daarvan koppelen de inspecteurs meerdere categorieën. Ze zeggen erbij dat die termen ‘niet direct’ iets zeggen ‘over de ernst van de sociaal onveilige situatie’. Ook wordt het niet duidelijk wat er nou precies is voorgevallen volgens de melders.

De TU heeft vrijdag, tegelijk met de vervroegde publicatie van het inspectierapport, een zienswijze online gezet. Hierin spreekt de universiteit van een ‘ondeugdelijk onderzoek’ en een ‘grote stappen snel thuis-rapport’.

Zelfreflectie

De onderwijsinspectie was zelf van plan om het rapport op woensdag 6 maart te publiceren, volgens de wettelijke termijn van drie weken na vaststelling. Dat de universiteit ervoor heeft gekozen om het eerder openbaar te maken ‘staat hen vrij’, zegt woordvoerder Jansen. “Het belangrijkste is dat onze bevindingen serieus worden genomen en dat iedereen wie dit aangaat binnen de TU Delft daarop reflecteert. Het gaat ons uiteindelijk om de medewerkers en dat zij een veilig werkklimaat hebben, wat weer leidt tot goed onderwijs en onderzoek.”

‘Het belangrijkste is dat onze bevindingen serieus worden genomen’

Demissionair minister van Onderwijs Robbert Dijkgraaf gaat in gesprek met de raad van toezicht. Hij wil er zeker van zijn dat de TU Delft de opdracht van de inspectie serieus uitvoert. De sociale veiligheid van TU-medewerkers ‘moet navolgbaar, objectief en aantoonbaar verbeteren’, schrijft hij op 1 maart in een brief aan de Tweede Kamer. “De TU Delft heeft de sleutel hiervoor zelf in handen.”

Of Dijkgraaf zal ingrijpen, is volgens hem ‘mede afhankelijk van de manier waarop de rvt en het cvb van de TU Delft omgaan met de door de inspectie vastgestelde problematiek’. De minister kan een aanwijzing geven aan de raad van toezicht. Die kan dat dan weer aanvechten. In het ergste geval kan de minister de geldkraan voor de TU Delft dichtdraaien.

De inspectie controleert over drie maanden of de TU een actieplan heeft opgesteld zoals haar is opgedragen. Over een jaar volgt een nieuw onderzoek om te kijken of de gevraagde zelfreflectie daadwerkelijk heeft geleid tot ‘resultaten waarmee TU-medewerkers gediend zijn’. Jansen: “In de tussentijd zullen we waarschijnlijk de vinger aan de pols houden.”