Zijlstra herhaalt: streefcijfer niet heilig

Zijlstra was er tijdens een Volkskrant-debat in de Rode Hoed duidelijk over: “Ik heb liever dat 45 procent van de bevolking echt ‘hoog’ onderwijs heeft gehad, dan dat we de vijftig procent halen en de kwaliteit van het hoger onderwijs voortdurend ter discussie staat.”



Het is niet de eerste keer dat de bewindsman dit zegt. Vorig jaar noemde hij tijdens een debat in de Tweede Kamer de doelstelling van vijftig procent “betrekkelijk”. “Ik kan ervoor zorgen dat morgen honderd procent van de Nederlandse beroepsbevolking hoger opgeleid is, door gewoon de definitie aan te passen.”



Volgens Zijlstra staat de kwaliteit van het universitair onderwijs niet onder druk. Eerder deze maand werd bekend dat de TU Delft de studielast van bacheloropleidingen wil verlichten, maar volgens de bewindsman is Delft zijn curriculum gewoon aan het herzien. De bacheloropleidingen van sommige bètastudies zijn bij de invoering van de bachelor-master structuur te vol gepropt, stelt hij. “Het is goed dat ze nu kiezen voor de vakken die bij de opleiding horen.”



Het publiek wilde weten op welke punten Zijlstra eventueel zou snijden als blijkt dat het kabinet meer zal moeten bezuinigen. Die vraag wilde hij niet beantwoorden. “Als ik nu met een lijstje bezuinigingsvoorstellen komt, dan ben ik het geld kwijt.” Hij wil de CPB-ramingen van februari afwachten. “Pas als het water ons tot de lippen staat, moeten we ons bezinnen.” De bewindsman kon niet beloven dat bij extra bezuinigingen het hoger onderwijs ontzien zal worden. “Ik kan wel tegen de minister van Financiën zeggen: bij mij niet. Maar we moeten dit bezien in het licht van de schuldencrisis.”



Een student wilde weten wat de op handen zijnde profilering in het hoger onderwijs voor studenten zal betekenen. Zijlstra: “We moeten de middelen die we hebben slim en efficiënt inzetten.” Dat kan betekenen dat een opleiding die weinig studenten trekt op minder plaatsen wordt aangeboden. “Studenten zullen in de toekomst vaker moeten reizen, maar dan krijgen ze wel onderwijs van wereldniveau.”



Volkskrant-journaliste Maartje Bakker deed in een column uit de doeken op welke manieren zij tijdens haar studie zoal haar punten cadeau had gekregen, dat het honours-programma dat ze volgde niets voorstelde en dat een zes behaald aan een andere universiteit, door haar eigen instelling gerust werd opgehoogd tot een zeven. “Dan had ze meer kans om cum laude af te studeren. Zijlstra: “Als een student merkt dat de kwaliteit van zijn opleiding slecht is, dan moet hij naar de examencommissie stappen en niet achteraf klagen.”

Dr Ciano Aydin (1972) holds the Thomas More Chair at the faculty of Technology, Policy and Management. In this new position, the endowed professor focuses on “philosophy and the applied sciences in relation to Christian beliefs”. The Thomas More Chair is funded by the Roman Catholic foundation. Dr Aydin, a psychologist and philosopher, is a member of the Syrian Orthodox church and of Aramaic descent. He was born in Nusaybin, a border town in southeastern Turkey. His parents emigrated to the Netherlands as refugees. Aydin obtained his PhD in 2003 writing on Nietzsche’s deconstruction of the notion of substance. As professor of philosophy and engineering, he is currently focusing on the concepts of human enhancement and transhumanism – the idea that technology and technological development can overcome mankind’s biological shortcomings and weaknesses.

You were raised in the Syrian-Orthodox church. How has the church’s traditions influenced your own work?
“As a boy it was often a trial for me to spend three days a week on Bible exegesis, but in this way I learned to devote time to texts, to read closely and patiently. And as for the ideas therein: I do feel an affinity for the 4th century poet, Ephrem the Syrian, one of the inspirers of the Syrian-Orthodox Church. He always said that he could not say anything about God, because this went beyond the borders of his own understanding. And yet he still wanted to explore this area. That’s something I recognize. One primarily explores by asking questions. As soon as somebody claims to have all the answers, I start to feel uneasy.”

In a recent article you stated that discussions about human enhancement are partly determined by the implicit assumptions found in the work of Descartes and Kant. Is it possible to use philosophies dating from the 17th and 18th centuries to unravel the moral dilemmas associated with modern issues like genetic engineering, smart drugs and brain implants?
“It’s good to inform the discussion with what certain philosophers have said about subjects that we’re now wrestling with. Otherwise we’ll very naively reinvent the wheel. But indeed some concepts are no longer sufficient. Take for example the idea of responsibility: for centuries philosophers linked that to the individual. But today in fact we deal with complex organizations. Actions and responsibilities are more involved with networks and relationships between people. We therefore must develop new ethics. To do this, scientists and philosophers really need each other.”

In the debate between transhumanists and bioconservatives (critics of human enhancement – ed.), you cite the old idea that there is a strict separation between mind and matter, between man and the external world. According to this view, man has an autonomous ego that unassailably hovers over empirical reality.
“My thesis is that with this concept, Descartes tried to defuse a crisis in thought. Old certainties were faltering in the face of new scientific insights, journeys of discovery, the Reformation. Descartes said: the external, empirical reality may well now be a source of uncertainty, but we can still find truth by investigating our own thoughts. You can sail blindly in the inner world. That was a radical, somewhat contorted attempt to once again exert control over reality. The material world was totally torn loose from the spiritual world. Those who wanted to make adequate statements about reality were dependent on their inner world, because that was pure, uncontaminated by empirical influences.”

And so the ‘autonomous ego’ does not exist?
“No. And therefore I find some bioconservatives’ arguments against human enhancement less convincing. The fear that human enhancement threatens a person’s uniqueness often stems from the concept of the unchanging, autonomous spirit. A concept that also quickly leads to an aversion to new technologies. In reality there is a continuous interaction between you and the external world. There is no immovable wall in between. And because technology, in recent centuries, increasingly determines the external world, our identities in turn are increasingly determined by our interactions with technology. That technological development is altering our self-image is nothing new. When the first steam trains were introduced, people thought: this can’t be healthy, such high speeds go against human nature.”

People change with the technology. Thus we can take all objections to human enhancement off the table?
“No. I don’t say that you must embrace all new technologies uncritically. But we must be critical based on adequate arguments. If you say: ‘no human enhancement, because that goes against human nature’, you must explain what you mean by that. Is human nature something pure and unchanging? Or rather something for which we constantly develop new ideas?” 

Translation: David McMullin