Van architect tot persona non grata

Hoe de loopbaan van een oud-TU-student ook kan lopen: Vik Franke begon als architect, en werd via allerlei omwegen filmmaker. Hij maakte een paar promotiefilms voor het ministerie van Defensie en trok in 2006 twee maanden als embedded journalist op met de Nederlandse commando’s. Bij terugkomst zou hij bekend komen te staan als de schietende journalist.

In een afgeladen collegezaal op de faculteit 3mE liet Franke vorige week wat beelden zien die hij in Afghanistan schoot. Het filmmateriaal maakte hem – zoals hij dat zelf noemt -persona non grata bij Defensie. “De operaties van de special forces zijn heimelijk”, vertelde Franke daarover. “Maar wat zij doen, heeft politiek effect. Een film over wat zij doen dus ook.”

Frankes boodschap: de werkelijkheid in Afghanistan, zeker die van de commando’s, is heel anders dan het beeld dat in de pers bestaat. “Deze mensen hebben de operatie in Afghanistan voorbereid. In hun staatsgeheime rapporten staat dat het oorlog is in Afghanistan. Maar de legerleiding en de politiek wilden een wederopbouwmissie. Dus die kwam er.”

Franke vindt dat gevaarlijk, omdat militairen daardoor niet snel kunnen handelen. “De commando’s moesten bijvoorbeeld weken wachten op toestemming voor de zuivering van een boerderij waar bermbommen werden gemaakt. Toen het eindelijk kon, was de bommenbouwer weg. Op de terugweg reed een van de voertuigen in ons konvooi ook nog op zo’n bom. Hij vloog veertig meter de lucht in.”

De situatie in Afghanistan is volgens Franke immens ingewikkeld. Niet in de laatste plaats omdat je van lokale mensen nooit weet wie ze steunen. “Zij zijn al tweeduizend jaar gewend te kiezen voor de macht. Zijn de Navo-troepen het sterkst, dan kiezen ze hun kant. Hebben de Taliban een slag gewonnen, dan kiezen ze uit lijfsbehoud voor hen.”

Het beeld dat uit Franke’s verhalen opdoemt, is dat van dweilen met de kraan open. En van angst voor de Taliban. Franke geeft het voorbeeld van de operatie Spin Ghar, die eind oktober begon. “Defensie bracht van tevoren in de pers dat die operatie eraan zat te komen. Waarom doe je zoiets in een oorlog? Omdat je wilt dat de vijand er niet is als je komt? De Taliban kreeg zo de gelegenheid om te vluchten. Na de operatie konden ze weer terugkomen.”

Franke bleek vorige week een bevlogen pleitbezorger voor de zaak van de commando’s in Afghanistan. Hij is one of the guys geworden.

Over de hinderlaag waarin hij zelf om zich heen schoot, bleef hij kort: “In militaire dienst heb ik geleerd terug te schieten in een hinderlaag. Dat ben ik gaan doen en dat werd bekend. Ik heb er drie interviews over gegeven, wat drie verschillende verhalen opleverde. Dat onderstreept dat je zo veel mogelijk media tot je moet nemen om een beetje te begrijpen wat er in Afghanistan aan de hand is.”

Saskia Bonger

Bij terugkomst zou hij bekend komen te staan als de schietende journalist.



In een afgeladen collegezaal op de faculteit 3mE liet Franke vorige week wat beelden zien die hij in Afghanistan schoot. Het filmmateriaal maakte hem – zoals hij dat zelf noemt -persona non grata bij Defensie. “De operaties van de special forces zijn heimelijk”, vertelde Franke daarover. “Maar wat zij doen, heeft politiek effect. Een film over wat zij doen dus ook.”



Frankes boodschap: de werkelijkheid in Afghanistan, zeker die van de commando’s, is heel anders dan het beeld dat in de pers bestaat. “Deze mensen hebben de operatie in Afghanistan voorbereid. In hun staatsgeheime rapporten staat dat het oorlog is in Afghanistan. Maar de legerleiding en de politiek wilden een wederopbouwmissie. Dus die kwam er.”



Franke vindt dat gevaarlijk, omdat militairen daardoor niet snel kunnen handelen. “De commando’s moesten bijvoorbeeld weken wachten op toestemming voor de zuivering van een boerderij waar bermbommen werden gemaakt. Toen het eindelijk kon, was de bommenbouwer weg. Op de terugweg reed een van de voertuigen in ons konvooi ook nog op zo’n bom. Hij vloog veertig meter de lucht in.”



De situatie in Afghanistan is volgens Franke immens ingewikkeld. Niet in de laatste plaats omdat je van lokale mensen nooit weet wie ze steunen. “Zij zijn al tweeduizend jaar gewend te kiezen voor de macht. Zijn de Navo-troepen het sterkst, dan kiezen ze hun kant. Hebben de Taliban een slag gewonnen, dan kiezen ze uit lijfsbehoud voor hen.”



Het beeld dat uit Franke’s verhalen opdoemt, is dat van dweilen met de kraan open. En van angst voor de Taliban. Franke geeft het voorbeeld van de operatie Spin Ghar, die eind oktober begon. “Defensie bracht van tevoren in de pers dat die operatie eraan zat te komen. Waarom doe je zoiets in een oorlog? Omdat je wilt dat de vijand er niet is als je komt? De Taliban kreeg zo de gelegenheid om te vluchten. Na de operatie konden ze weer terugkomen.”



Franke bleek vorige week een bevlogen pleitbezorger voor de zaak van de commando’s in Afghanistan. Hij is one of the guys geworden.



Over de hinderlaag waarin hij zelf om zich heen schoot, bleef hij kort: “In militaire dienst heb ik geleerd terug te schieten in een hinderlaag. Dat ben ik gaan doen en dat werd bekend. Ik heb er drie interviews over gegeven, wat drie verschillende verhalen opleverde. Dat onderstreept dat je zo veel mogelijk media tot je moet nemen om een beetje te begrijpen wat er in Afghanistan aan de hand is.”



Saskia Bonger