TU’s werken samen in nieuwe onderzoeksprogramma’s

De TU Delft, TU Eindhoven, Universiteit Twente en Wageningen Universiteit buigen zich gezamenlijk over onderzoek naar gepersonaliseerde geneeskunde, ziektepreventie en behandeling, ‘slimme’ industrie, meer veerkrachtige samenlevingen en de wereldwijde voedselvraag. Met filmpjes, animaties en optredens presenteerden de vijf nieuwe onderzoeksgroepen zich dinsdag aan het publiek bestaande uit collega-wetenschappers, afgevaardigden uit het bedrijfsleven en de overheid. Overkoepelend thema is ‘high tech for a sustainable future’.

Binnen de programma’s werken de vier universiteiten samen. Door kennis te bundelen, zetten ze in op vernieuwing binnen het onderzoek. Met het aanstellen van 44 tenuretrackers investeert de 4TU in onderzoek voor de lange termijn. Het gaat om vaste posities binnen de TU’s. Doel is dat de onderzoekers binnen de thema’s eigen onderzoeksprojecten opzetten, financiering binnenhalen en aio’s aannemen.

‘Investeren op lange termijn’
Onder de aanwezigen was Marjolein Dohmen-Janssen, betrokken bij het onderzoeksprogramma DeSIRE. “Het lijkt niet groot, wat we hier doen,” vertelde ze,  “maar dat is het wel. Het is uniek dat er in één keer in zoveel tenuretrackers geïnvesteerd wordt. We noemen het ook wel seed money ofwel startkapitaal. Deze onderzoekers zetten uiteindelijk hun eigen projecten op en halen daarvoor zelf subsidies binnen. Wat de 4TU doet, is investeren in de lange termijn.”

‘Onderzoekslijnen blijven gegarandeerd bestaan’
Ook Michel Versluis, programmaleider van Precision Medicine, ziet de meerwaarde van de gezamenlijke programma’s. “Door 4TU kunnen we gebruikmaken van het brede spectrum van alle disciplines en van elkaars connecties. Denk aan alle topklinische instellingen, de medische centra, de academische ziekenhuizen en het bedrijfsleven met focus op medische apparatuur. Het onderzoek staat weliswaar nog in de kinderschoenen, maar door het aanstellen van tenuretrackers is gegarandeerd dat de onderzoekslijnen blijven bestaan.”

De onderzoeksvoorstellen sluiten aan bij de focusonderwerpen uit het topsectorenbeleid, de Nationale Wetenschapsagenda en de duurzaamheidsdoelen van de Verenigde Naties, de UN Sustainable Development Goals.

Het beschikbare bedrag van 22 miljoen euro maken de vier TU’s vrij uit het profileringsbudget, bedoeld voor onderzoek dat bijdraagt aan de Nationale Wetenschapsagenda (NWA).

‘Voor de lange termijn’
“Ik ben erg onder de indruk van wat we hebben gezien”, zei 4TU-voorzitter en voorzitter van Universiteit Twente Victor van der Chijs na afloop. “Het maakt me nieuwsgierig waar het onderzoek naar toegaat.”

“De 4TU bestaat inmiddels twaalf jaar”, vervolgt hij. “Wageningen is er sinds drie jaar bij. Ik zie dat er veel gaande is binnen de federatie. Maar er zijn ook nog genoeg uitdagingen, zoals het afleveren van voldoende technici. We maken daarom keuzes. Dat doen we voor de lange termijn, want alleen zo kunnen we het verschil maken en zijn we leiders in plaats van volgers.”

Na zijn afsluitende woorden overhandigde Van der Chijs de 4TU voorzittershamer aan Louise Fresco, voorzitter college van bestuur van Wageningen.

Waar gaan de nieuwe onderzoeksprogramma’s over?

Plantenna – Botanic sensor networks, towards an internet of plants
Programmacoördinator: professor Peter Steeneken (TU Delft)
Onderzoekers richten zich op de ontwikkeling van sensortechnologie die binnenin planten informatie vergaart over de toestand van het gewas en van de directe omgeving. Door planten met sensoren te koppelen in netwerken, een ‘internet of plants’, kunnen wetenschappers de verzamelde data gebruiken voor klimaat- en weermonitoring en voor hogere gewasopbrengsten door efficiëntere bemesting en irrigatie. 

Soft robotics
Programmacoördinator: professor Herman van der Kooij (TU Delft / UT)
Robots die zich onder de mensen bewegen, moeten een ‘soft touch’ hebben. Robots van de industriële productie zijn uiterst precies en snel, maar ook rigide. Voor fysiek en veilig contact met mensen of voor bijvoorbeeld het oppakken bepaalde levensmiddelen, zijn ze minder geschikt. Dit onderzoek laat zich inspireren door de natuur, zoals de zachte grip van een boomkikker of de flexibele armen van een inktvis. De vorm, flexibele bewegingen en zachtheid zijn het uitgangspunt voor soft robotica.

DeSIRE – Designing Systems for Informed Resilience Engineering
Programmacoördinator: professor Tatiana Filatova (UT)
Wat als de stroom uitvalt, wat als de hitte in de stad blijft hangen en wat als regenwater niet meer wegvloeit? Wetenschappers gebruiken veerkracht van technologie, samenleving en economie voor het ontwerpen, bouwen en integreren van een vitale, stedelijke infrastructuur. Nieuwe inzichten op het gebied van resilience engineering worden gekoppeld aan kennis op het gebied van economische en maatschappelijke veerkracht.

Precision medicine
Programmacoördinator: professor Michel Versluis (UT)
Twee onderzoekslijnen komen hier samen: een vorm van kunstmatige intelligentie, deep learning genaamd, en medische beeldvormingstechnieken. Door deze integratie willen onderzoekers meer relevante medische informatie ontsluiten, de diagnostiek naar een hoger plan tillen en nieuwe technologieën ontwikkelen. 

Pride and Prejudice – Tackling chronic disease prevention through real-life monitoring and context-aware intervention design
Programmacoördinator: Professor Aernout Brombacher (TU/e)
Het onderzoek richt zich op persoonlijk level, groepsniveau en sociaal niveau. Het doel is mensen te helpen hun verantwoordelijkheid te nemen met betrekking tot hun gezondheid.

Sandra Pool / UT