TNO: warmtepomp toch milieuvriendelijker dan cv-ketel

De NOS bracht eind februari slecht nieuws over de warmtepomp: ‘De milieubelasting van de materialen in een warmtepomp blijkt groter dan gedacht. Dat wordt duidelijk uit nieuwe berekeningen voor de Nationale Milieudatabase. Die tonen aan dat de milieubelasting van onder meer de productie en hergebruik van de materialen in een warmtepomp elf keer hoger ligt dan gedacht.’

Delta nam contact op met TNO-warmtepompspecialist Richard Kemp, die eerder vertelde over het TNO-Bouwinnovatielab. Kemp zag toen af van commentaar. ‘Er zijn volop discussies gaande met belanghebbenden, dus ik kan er nu niks over zeggen’, mailde hij. ‘Mogelijk verandert dat als we een en ander hebben opgehelderd.’

Ruim twee maanden later meldt hij zich met een kakelvers TNO-rapport ‘Duiding Milieuprestatie Warmtepompen in de bestaande bouw’ . Het is geschreven in opdracht van de ministeries van Binnenlandse zaken en Economische zaken naar aanleiding van het NOS-artikel. De overheid stimuleert de installatie van warmtepompen om energiegebruik terug te brengen en minder afhankelijk te worden van aardgas. Het zou pijnlijk zijn wanneer die keuze uitmondt in een grotere milieuschade. De ministeries vroegen TNO daarom de milieu-impact van productie en energieprestatie van cv-ketel en warmtepomp te vergelijken.

Warmtepomp wint op den duur
TNO concludeert dat de milieu-impact (samengesteld uit een breed scala milieueffecten) van een warmtepomp groter is dan van een cv-ketel in termen van productie, onderhoud en afvalverwerking. Maar dit effect wordt ruimschoots gecompenseerd door een lager aardgasgebruik in de gebruiksfase.

“Naarmate de elektriciteitsvoorziening vergroent, neemt het milieuvoordeel van de warmtepomp verder toe”, vertelt Kemp in een toelichting. Bij de huidige grijze energiemix is de CO₂-uitstoot bij gemiddeld stookgedrag in de referentiewoning 2.900 kg/jaar met een cv-ketel en 1.300 kg CO₂/jaar met een warmtepomp. Maar met groene stroom wordt dat 150 kg/jaar voor de warmtepomp. Dus naarmate de CO₂-voetafdruk per kilowattuur kleiner wordt, groeit het milieuvoordeel van de warmtepomp.

Door lekkage van veelgebruikte koelmiddelen met een sterk broeikaseffect kunnen warmtepompen alsnog een grote negatieve milieu-impact hebben. Regelgeving dwingt fabrikanten minder belastende koelmiddelen te gebruiken, waarbij propaan (een eenvoudige koolwaterstof) de minste CO₂-equivalent veroorzaakt.

Het was een snelle literatuurstudie, schrijven de auteurs onder wie Kemp. Maar omdat ze voorzichtig geweest zijn in hun aannames verwachten ze dat een uitgebreidere studie niet tot een andere conclusie zal leiden dan dat de warmtepomp op den duur een (veel) lagere milieu-impact heeft dan een cv-ketel. De ministeries kunnen door met hun beleid.

• Lees meer over het TNO warmtepomplab